2015
 | |
| Sampla de | bliain féilire agus common year starting and ending on Thursday (en)  |
|---|---|
| Féilirí eile | |
| féilire Ghréagóra | 2015 (mmxv) |
| Ioslamach | 1437 – 1438 |
| Síneach | 4711 – 4712 |
| Eabhrach | 5775 – 5776 |
| Hiondúch | 2070 – 2071 (Vikram Samvat) 1937 – 1938 (Shaka Samvat) 5116 – 5117 (Kali Yuga) |
| Peirseach | 1393 – 1394 |
| Airméanach | 1464 |
| Rúnach | 2265 |
| Ab urbe condita | 2768 |
| Catagóirí | |
| Breitheanna Básanna Teilifís Scannáin Spóirt | |
| Aois | |
| 20ú haois - 21ú haois - 22ú haois | |
| Deich mbliana | |
| 1980í 1990í 2000í - 2010í - 2020í 2030í 2040í | |
| Bliain | |
| 2012 2013 2014 - 2015 - 2016 2017 2018
| |
 | |
Bliain choitianta ab ea an bhliain 2015 (MMXV). Thosnaigh an bhliain Shíneach ar 19 Feabhra: Bliain na caora (羊) atá ann.[1]
Eachtraí[cuir in eagar | athraigh foinse]
Eanáir[cuir in eagar | athraigh foinse]
- 1 Eanáir:
- Ghlac an Liotuáin an tEoró mar airgeadra oifigiúil.
- Bunaíodh an tAontas Eacnamaíoch Eoráiseach idir an Airméin, an Bhealarúis, an Chasacstáin, an Chirgeastáin agus an Rúis.
- Thosaigh UTV Ireland ag craolachán.
- 3–7 Eanáir – Fuair breis is 2,500 duine bás i sraith sléachtanna a rinne Boko Haram in Baga, An Nigéir, agus i roinnt bailte beaga ina thimpeall.
- 15 Eanáir – D'éirigh Banc Náisiúnta na hEilvéise as uasteorannú an fhranc i gcoinne an eoró, rud a d'fhág na margaidh idirnáisiúnta airgeadra in aimhréidh.
Feabhra[cuir in eagar | athraigh foinse]
Márta[cuir in eagar | athraigh foinse]
- 6 Márta – Shroich Dawn, spásárthach de chuid NASA, an t-abhacphláinéad úd Ceiréas agus chuaigh sí i bhfithis timpeall air.
- 13 Márta – Bunaíodh Renua Éireann i bPoblacht na hÉireann le Lucinda Creighton mar Ceannaire an pháirtí.
- 24 Márta – Thuairt eitleán le Germanwings sa Fhrainc. Maraíodh 144 paisinéir agus seisear criú a bhí ar an eitleán Airbus A320. Stiúraigh an comhphíolóta, Andreas Lubitz d'aon turas an t-eitleán i dtreo sléibhte na nAlp. B'as an Ghearmáin agus an Spáinn formhór na ndaoine a maraíodh. Bhí an t-eitleáin ag dul ó aerfort Bharcelona agus go Düsseldorf sa nGearmáin.
Aibreán[cuir in eagar | athraigh foinse]
- 2 Aibreán – D'ionsaigh grúpa ón eagraíocht mhíleata sceimhlitheoireachta úd Al-Shabaab Coláiste na hOllscoile, Garissa, i gCéinia. Mharaigh siad 148 duine, ar mhic léinn iad an chuid ba mhó díobh.[2]
- 22 Aibreán – Phléasc an bolcán Calbuco sa tSile. Bhí iontas ar na saineolaithe mar níor phléasc an bolcán seo le caoga bliain anuas.
- 25 Aibreán – Bhuail crith talún 7.8 ar an scála Richter Neipeal agus cailleadh breis agus 8,452 duine.[3][4]
Bealtaine[cuir in eagar | athraigh foinse]
- 12 Bealtaine – Bhuail crith talún eile 7.3 ar an scála Richter Neipeal agus cailleadh breis agus 135 duine.
- 13 Bealtaine – Sheol an Coimisiún Eorpach moltaí le dul i ngleic le géarchéim na n-imirceach, go nglacfadh tíortha uile an Aontais Eorpaigh le céatadán faoi leith imirceach ; i gceist 20,000 imirceach a ligean isteach san Eoraip na hEorpa as seo go ceann dhá bhliain.
- 18 Bealtaine – I Waco, Texas, maraíodh 9 agus gortaíodh 18 tar éis de dhíormaí gluaisrothaithe a bheith ag scaoileadh fúthu agus tharthu i gcarrchlós teach tábhairne. Bhí 192 duine gafa ag póilíní.
- 20 Bealtaine – Tarrtháladh na céadta imirceach ón mBanglaidéis agus imircigh Rohingya i gcúige Aceh in Iarthuaisceart na hIndinéise.
- 23 Bealtaine:
- Bhuaigh Måns Zelmerlöw as An tSualainn Comórtas Amhránaíochta na hEoraifíse leis an amhrán Heroes.
- Ghlac móramh na vótálaithe le pósadh comhghnéis i reifreann i bPoblacht na hÉireann. Ba í Éire an chéad tír ar domhan inar vótáil an pobal féin ar son pósadh aon inscne.
Meitheamh[cuir in eagar | athraigh foinse]
- 12 Meitheamh – 28 Meitheamh – Tharla an chéad Cluichí Eorpach ar siúl sAn Asarbaiseáin.
- 16 Bealtaine – Tubaiste i mBerkeley, California: Bhásaigh seisear mic léinn as Éirinn nuair a thug balcóin in árasán uaidh. Bhí seachtar eile gortaithe go dona.
- 19 Bealtaine – Dhúnmharaigh Dylann Roof naonúr i séipéal i Charleston i stát Carolina Theas.
Iúil[cuir in eagar | athraigh foinse]
- 1 Iúil – Thiocfaidh chun bheith Ghréig an chéad geilleagar chun cinn a chailleann íocaíocht leis an gCiste Airgeadaíochta Idirnáisiúnta i stair 71 bliana an IMF.
Lúnasa[cuir in eagar | athraigh foinse]
Meán Fómhair[cuir in eagar | athraigh foinse]
Deireadh Fómhair[cuir in eagar | athraigh foinse]
Samhain[cuir in eagar | athraigh foinse]
- 13 Samhain – D'ionsaigh Stát Ioslamach Páras. Mharaigh siad 128 duine.
- 21 Samhain – Ghlac Éire páirt don chéad uair sa Comórtas Amhránaíochta Eoraifíse na nÓg 2015
Nollaig[cuir in eagar | athraigh foinse]
Breitheanna[cuir in eagar | athraigh foinse]
- 2 Bealtaine — Banphrionsa Charlotte Cambridge, iníon le Prionsa William agus Kate Middleton
Básanna[cuir in eagar | athraigh foinse]
- 1 Eanáir — Boris Morukov, spásaire Rúiseach (r. 1950)
- 1 Eanáir — Mario Cuomo, polaiteoir Meiriceánach, 52ú gobharnóir Nua-Eabhrac (r. 1932)
- 1 Eanáir — Omar Karami, príomh-aire na Liobáine (r. 1934)
- 1 Eanáir — Ultrich Beck, socheolaí Gearmánach (r. 1944)
- 3 Eanáir — Edward Brooke, polaiteoir Meiriceánach (r. 1919)
- 19 Eanáir — Anne Kirkbride, aisteoir Sasanach (r. 1954)
- 21 Eanáir — Pauline Yates, aisteoir Sasanach (r. 1929)
- 23 Eanáir — Rí Abdullah na hAraibe Sádaí (r. 1924)
- 27 Eanáir — Charles Hard Townes, fisicí Meiriceánach (r. 1915)
- 27 Eanáir — Yves Chauvin, Ceimicí Francach (r. 1930)
- 5 Feabhra — Val Logsdon Fitch, fisicí Meiriceánach (r. 1923)
- 14 Feabhra — Cathair Niall Ó Dochartaigh, Ollamh le Ceiltis
- 19 Feabhra — Harold Johnson, dornálaí Meiriceánach
- 19 Feabhra — Proinnsias de Priondargást, ceardchumannaí agus polaiteoir Éireannach (r. 1933)
- 21 Feabhra — Leonard Nimoy, aisteoir Meiriceánach (r. 1931)
- 1 Márta — Joshua Fishman, teangeolaí Meiriceánach
- 8 Márta — Sam Simon, stiúrthóir, léiritheoir, scríbhneoir Meiriceánach (r. 1955)
- 9 Márta — James Molyneux, polaiteoir agus Aontachtaí (r. 1920)
- 12 Márta — Terry Pratchett, úrscéalaí Sasanach (r. 1948)
- 14 Márta — Valentin Rasputin, scríbhneoir Rúiseach (r. 1937)
- 21 Márta — Jørgen Ingmann, ceoltóir Danmhargach
- 23 Márta — Chris Hardman, ceoltóir/amhránaí Sasanach (r. 1990)
- 23 Márta — Lee Kuan Yew, an chéad Phríomh-Aire ar Shingeapór
- 26 Márta — Tomas Tronströmer, file, síceolaí, agus aistritheoir Sualannach
- 13 Aibreán — Eduardo Galeano, scríbhneoir Uraguach (r. 1940)
- 13 Aibreán — Günter Grass, scríbhneoir Gearmánach (r. 1927)
- 13 Aibreán — Percy Sledge, Ceoltóir Meiriceánach (r. 1941)
- 14 Aibreán — Muireann Ní Bhrolcháin, scoláire agus gníomhaí Éireannach
- 27 Aibreán — Gene Fullmer, dornálaí Meiriceánach
- 28 Aibreán — Keith Harris, bolgchainteoir Sasanach (r. 1947)
- 30 Aibreán — Ben E. King, Ceoltóir Meiriceánach (r. 1938)
- 1 Bealtaine — Grace Lee Whitney, aisteoir Meiriceánach (r. 1930)
- 4 Bealtaine — Andrew Lewis, dornálaí Guánach
- 6 Bealtaine — Errol Brown, ceoltóir (r. 1943)
- 13 Bealtaine — Derek Davis, craoltóir Éireannach
- 14 Bealtaine — B.B. King, Amhránaí Meiriceánach (r. 1925)
- 18 Bealtaine — Halldór Ásgrímsson, Polaiteoir Íoslannach (r. 1947)
- 23 Bealtaine — Anne Meara, ban-aisteoir agus fuirseoir Meiriceánach
- 23 Bealtaine — John Forbes Nash, matamaiticeoir Meiriceánach
- 25 Bealtaine — Bill O'Herlihy, láithreoir teilifíse (r. 1938)
- 1 Meitheamh — Teárlach Ceanadach, polaiteoir Briotanach
- 1 Meitheamh — Teárlach Ceanadach, Polaiteoir Albanach (r. 1964)
- 2 Meitheamh — Irwin Rose, Bitheolaí (r. 1926)
- 5 Meitheamh — Tariq Aziz, Polaiteoir Iarácach (r. 1936)
- 7 Meitheamh — Christopher Lee, aisteoir Sasanach (r. 1922)
- 11 Meitheamh — Joe Joe Mac an Iomaire, siopadóir agus adhlacóir as Conamara
- 11 Meitheamh — Mary Mulvihill, eolaí, láithreoir teilifíse, láithreoir raidió, údar agus oideachasóir Éıreannach
- 11 Meitheamh — Ron Moody, aisteoir Briotanach
- 25 Meitheamh — Patrick Macnee, aisteoir Sasanach (r. 1922)
- 1 Iúil — Nicholas Winton, baincéir agus daonchara Briotanach (r. 1909)
- 1 Iúil — Val Doonican, amhránaí agus ceoltóir Éireannach (r. 1927)
- 10 Iúil — Diarmuid Mac an Adhastair, aisteoir Éireannach
- 10 Iúil — Omar Sharif, aisteoir Éigipteach
- 10 Iúil — Roger Rees aisteoir Éigipteach (r. 1932)
- 16 Iúil — Alexis FitzGerald Óg, polaiteoir Éireannach
- 2 Lúnasa — Cilla Black, Amhránaí, ban-aisteoir, siamsóir agus pearsantacht (r. 1943)
- 5 Lúnasa — George Cole, aisteoir Sasanach (r. 1925)
- 30 Lúnasa — Oliver Wolf Sacks, néareolaí (r. 1933)
- 2 Meán Fómhair — Alan Kurdi, páiste trí bliana a fuair bás nuair a d'iompaigh a bhád béal faoi
- 19 Meán Fómhair — Brian Sewell, Criticeoir ealaíne Sasanach (r. 1931)
- 2 Deireadh Fómhair — Brian Friel, Drámadóir clúiteach Éireannach (r. 1929)
- 5 Deireadh Fómhair — John O'Leary, polaiteoir Éireannach
- 9 Deireadh Fómhair — Geoffrey Howe, polaiteoir coimeádach Briotanach
- 10 Deireadh Fómhair — Sophie El Goulli, scríbhneoir Túinéiseach
- 24 Deireadh Fómhair — Maureen O'Hara, aisteoir Éireannach (r. 1920)
- 10 Samhain — Helmut Schmidt, Seansailéir Iarthar na Gearmáine ó 1974 go 1982
- 18 Samhain — Jonah Lomu, imreoir rugbaí de phór Tongach (r. 1975)
- 21 Samhain — Bob Foster, dornálaí Meiriceánach
- 24 Samhain — Maureen O'Hara aisteoir Éireannach (r. 1915)
- 19 Nollaig — Jimmy Hill, Imreoir sacair (r. 1928)
- 28 Nollaig — Lemmy, rac-cheoltóir Sasanach (r. 1945)
Spórt[cuir in eagar | athraigh foinse]
- 6 Feabhra – 21 Márta – Thóg Sé Náisiún 2015 ar siúl.
- 21 Márta – Bhuaigh na hÉireann Sé Náisiún 2015.
- 12 Meitheamh – 28 Meitheamh – Tharla an chéad eagrán Cluichí Eorpach ar siúl san Asarbaiseáin.
- 6 Meán Fómhair – Bhuaigh Cill Chainnigh Craobh Iomána Shinsearach na hÉireann 2015.
- 18 Meán Fómhair – 31 Deireadh Fómhair – Tharla Corn Rugbaí an Domhain 2015 ar siúl i Sasana.
- 20 Meán Fómhair – Bhuaigh Baile Átha Cliath Craobh Shinsear Peile na hÉireann 2015.
- 31 Deireadh Fómhair – Bhuaigh An Nua-Shéalainn an Craobh Shinsear Peile na hÉireann 2015.
Teilifís[cuir in eagar | athraigh foinse]
Scannáin[cuir in eagar | athraigh foinse]
Duaiseanna Nobel[cuir in eagar | athraigh foinse]
- Síocháin – Tunisian National Dialogue Quartet
- Fisic – Takaaki Kajita agus Arthur B. McDonald
- Ceimic – Paul L. Modrich; Aziz Sancar agus Tomas Lindahl
- Eacnamaíocht – Angus Deaton
- Leigheas – William C. Campbell, Satoshi Ōmura, Tu Youyou
- Duais Nobel na Litríochta – Svetlana Alexievich
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ "Chinese new year dates". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2009-01-06. Dáta rochtana: 2015-01-07.
- ↑ http://www.nytimes.com/2015/04/04/world/africa/kenyan-students-describe-shabab-attack-on-garissa-university-college.html
- ↑ "Nepal earthquake: Hundreds die, many feared trapped".
- ↑ "Nepal Earthquake Triggers Everest Avalanche" (2015-04-25).