Jump to content

Էլլորա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Էլլորա
Էլլորա
Ellora Caves*
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն

Երկիր Հնդկաստան Հնդկաստան
Տիպ մշակութային
Չափանիշներ (i) (iii) (vi)
Ցանկ ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ
Աշխարհամաս** Ասիա և Օվկիանիա
Կոորդինատներ 20°01′35″ հս․ լ. 75°10′45″ ավ. ե.HGЯO
Ընդգրկման պատմություն
Ընդգրկում 1983  (7֊րդ նստաշրջան)
Համար 243
* Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում
** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման
Համաշխարհային ժառանգություն
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դրոշը ՅՈւՆԵՍԿՕՀամաշխարհային ժառանգություն ,
օբյեկտ № 243
ռուս..անգլ..ֆր.

Էլլորա, ժայռակերտ տաճարների, վանքերի ու ամրոցների համալիր Հնդկաստանի Մահարաշտրա նահանգում, Աուրանգաբադ քաղաքից 32 կմ հարավ-արևմուտք։ Հինդուիստական ժայռափոր քարանձավա-տաճարային ամենամեծ համալիրներից մեկն է՝ արվեստի հոյակապ աշխատանքներով, որոնք թվագրվում են 600–1000 թվականներով[1][2]: 16-րդ քարանձավն իրենից ներկայացնում է միակտոր բազալտե ժայռից փորված, մարտակառքի տեսք ունեցող Կայլաշա տաճարը, որը մոնոլիտ վեմից փորված ամենամեծ շինությունն է աշխարհում։ Այն նվիրված է Շիվա աստծուն, բայց նրա ներսում ու շուրջը կան նաև հինդու այլ դիցերի արձաններ ու փորագրաքանդակներ, ինչպես նաև հնդկական երկու մեծ էպոսներից՝ Ռամայանայից ու Մահաբհարաթայից ընտիր հատվածների արձանագրություններով քարե տախտակներ։

Չարանանդրի բլրաշարում հարյուրից ավելի բազալտափորվածքային քարանձավ կա, բայց դրանցից միայն 34-ն են բաց հանրության առաջ[3]։ Այդ երեսունչորսից տասնյոթում հինդուիստական տաճարներ են (##13-29), տասներկուսում՝ բուդդայական (##1-12), հինգում՝ ջայնիստական (##30-34)[4]: Հարևանությամբ դրանց գտնվելը վկայում է Հին Հնդկաստանում տիրապետած կրոնական հանդուրժողականության, դավանանքային ներդաշնակության մասին։

Այս տաճարներն ու վանքերը հին հնդիկները նվիրել են Բուդդային, ինչպես նաև Շիվա և Վիշնու աստվածներին։ Շինարարական աշխատանքները տևել են շուրջ չորս հարյուր տարի։ Արտահայտում են երեք կրոնների՝ բուդդայականության, հինդուիզմի և ջայնիզմի ազդեցությունը, որի հետևանքով Էլլորայում գտնվող հուշարձաններում միաժամանակ արտահայտվում են ճարտարապետության երեք ոճ։ Էլլորայի ժայռակերտ տաճարները թվով երեսունչորսն են, որոնք ձգվում են երկու կիլոմետր։ Էլլորայի տաճարներում գերիշխում է քանդակագործությունը։ Շենքերի շուրջն ու ներսում քանդակել են աստվածներ, փղեր և այլ կենդանիներ։

1983 թվականից Էլլորայի քարանձավային-ճարտարապետական-քանդակագործական համալիրն ընդկրված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում[5]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Owen, 2012, էջեր 1–2
  2. «Ellora Caves – UNESCO World Heritage Centre». Whc.unesco.org. 2008 թ․ մարտի 6. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 12-ին., Quote: "These 34 monasteries and temples, extending over more than 2 km, were dug side by side in the wall of a high basalt cliff, not far from Aurangabad, in Maharashtra. Ellora, with its uninterrupted sequence of monuments dating from A.D. 600 to 1000, brings the civilization of ancient India to life. Not only is the Ellora complex a unique artistic creation and a technological exploit but, with its sanctuaries devoted to Hinduism, it illustrates the spirit of tolerance that was characteristic of ancient India."
  3. «World Heritage Sites - Ellora Caves, Ellora Caves (1983), Maharashtra». Archaeological Survey of India. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 30-ին.
  4. Lisa Owen (2012). Carving Devotion in the Jain Caves at Ellora. Brill Academic. էջեր 1–10. ISBN 978-9004206298.
  5. Ellora Caves — UNESCO World Heritage Centre

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Կամսար Ավետիսյան, Արևելքի մարգարիտը, Երևան, Հայպետհրատ, 1964, էջ 41-44։

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էլլորա» հոդվածին։