Контентге кёч

Хакъ

Википедия — эркин энциклопедияны статьясы.

Хакъджамагъат илишкилени регулятору болгъаны себебли джамагъат-илму категорияды. Хакъны ортакълыкъ ангыламы джокъду, тюрлю-тюрлю хакъ школланы энчи оюмлары барды. Алай а, орталама айтыргъа кюрешсек, быллай ангылам келтирирге боллукъбуз:

Хакъ адамланы арасында илишкилени тюзетген зорунлу джорукъланы джыйымыды

Норматив-позитивист ангылам:

Хакъ — кърал салгъан эмда эркинлик берген бютеу барына да зорунлу болгъан, адамланы кеси джюрютюулерини джорукъларын тюзетген джыйымды, бу джорукъланы тындырыу эмда алагъа сыйыныу къралны къолундады.

Американ юристле былай айтыргъа боллукъдула:

Хакъ — социал институтла бла гарантия этилген мардаланы (джорукъланы) системасыды.[1]

Либертар-юрист концепция:

Хакъ — эркинликлени эмда адилликни хайырланыуну бютеу барына да тенг джорукълары бла мардаларыды.[2]

Хакъны ангылатыу, алимни къайсы хакъангылаугъа байламлы болгъанына кёре болады, алай а тюрлю-тюрлю хакъ школланы башха-башха ангылатыулары бла биз хакъны объектив халда ангыларгъа болабыз. Ол себеден хакъ илмуну айныуунда плюрализм уллу орун алады, алай а билимлени бу бёлюмю кърал властха джууукъ болгъаны себебли плюрализм къыйын табылады.

Бир-бир ангылатыулада эмда контекстледе хакъ хакъны системасы бла (объектив хакъ бла), неда хакъ система бла къатышдырылыучанды.

  1. en:Law, «Law is a system of rules, usually enforced through a set of institutions»
  2. B. C. Нерсесянц. Философия права: либертарно-юридическая концепция