Jump to content

Porfyrya

Dhyworth Wikipedya, an godhoniador rydh
Ensampel a disesys tanow, kleves Edit this on Wikidata
Klass deray metabolek genynnek, dises kneus metabolek, photodermatosis, Kleves Edit this on Wikidata
Arbenigekter medhegel Endocrinology edit this on wikidata
Commons page Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Porfyrya yw an hanow rag niver a studhyow medhegel po disesys, aswonnys a-dhia dedhyow Hippocrates. Ny yll an re na a wodhev an dises gul nebes stoffow y'n goos. Yma gansa kudynnow nebes ensaymow a weres askorra porfyrinow ha heme (ragresor dhe hemoglobin).

Diffyk genynnek yw skila an studh, dell yw usys, mes kymygow dell wra nasya metaboledh a yll y gawsya ynwedh. Arsenik yw unn ensampel. Kennerthys yw gans nebes droggys po studhyow kergynedhel. An dises a gaws kudynnow kenus, po nebes disesys a'n system nervus, po an dhew. Payn sevur a hwer yn fenowgh. Droggys yw kavadow a yll dyghtya an arwodhow. An dises yw moyha kemmyn yn gwlasow europek. Yn fenowgh an dises a effeyth an kneus. Pan wrello nebonan kavos shora porfyrya, i a dhalleth kelli gols wosa diw seythen. Nyns eus kur rag a koll gols, mes medhegneth a yll lettya shoras.

An hanow porfyrya a dheu dhyworth an Grek πορφύρα, porphyra, ow styrya "purpur", ow kampolla liw an urin a dheu wosa shora.

Dismygys yw bos porfyrya godhevys gans niver a bobel meur aga hanow:

  • Marya I, Myghternes Portyngal
  • Marya, Myghternes an Albanyon
  • Jori III a Rywvaneth Unys
  • Professor Archibald Cochrane, epidemiolegydh