Naar inhoud springen

Bundesliga (Duutsjlandj)

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Zjwaams. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


De Bundesliga is de hoogste divisie in 't Duitse betaald foetbal. Ziej is ingeveurd nao 'n besjloet van de Duitse foetbalbóndj op 28 juli 1962 in Dortmund - vanaaf 't sezoen 1963/64.

In de Bundesliga naeme achteen ploge 't taenge elkaar op in toes- en oetwedsjtrieje. De kampioen naemt automaties deil aan de UEFA Champions League, 't hoogs haolbare foetbaltoernooi van Europa. De twee leegstgeplaatste ploge degradere automaties nao de 2. Bundesliga, sins 1974 de tweede hoogste divisie van Duitslandj. De op twee nao letste klub sjpeelt degradasiewedsjtrieje taenge de nummer drie van de 2. Bundesliga.

De Bundesliga waas in eerste insjtansie allein de foetbalkómpetisie van 't veurmalige Wes-Duitslandj, mer waerde vanaaf 1991/1992 - nao de Duitse hereiniging mit Oos-Duitslandj en 't westelikke deil - de hoofkómpetisie van 't nuje Duitslandj.

De meist suksesvólle ploog is FC Bayern München mit 27 landjstitels, en taeves ouch de regerend landjskampioen. Nao Bayern München zin Borussia Mönchengladbach en Borussia Dortmund de suksesvólste klubs mit beide vief landjstitels (let waal: hiejbiej waere neet de landjskampioensjappe van veur de inveuring van de Bundesliga mitgeraekend).

Bundesliga

[bewirk | brón bewèrke]

Veurgengers

[bewirk | brón bewèrke]

De hoogste klasse in Duitslandj waerde pas sins 1963 in ein reeks gesjpeeld. Duitslandj waas daodoor same mit Noorwege detzelfde jaor ein van de letste lenj ter werreld wo 't foetbal nag regionaal versjpreid waas. Rondj 1890 waerde de eerste foetbalbunj opgerich. In 1902-1903 waerde 't eerste Duitse kampioensjap gesjpeeld. Es ein klub kampioen waerde, sjtootte dees door nao de eindrunj van zien regio, diej georganiseerd waerde door de euverkoepelende foetbalbunj (Noord-Duitslandj, Wes-Duitslandj, Midde-Duitslandj, Zuid-Duitslandj, Zuidoos-Duitslandj, Berlien-Brandeburg of 't Baltiese gebied). Duitslandj waas in dae tied ein väöl groter landj den 't huidige Duitslandj. De kampioene en later ouch vizekampioene nome 't taengenein op in de Duitse eindrunj. Door 't feit det d'r zoväöl regionale kómpetisies wore, höbbe ontelbare Duitse foetbalklubs diej noe in de legere klassen sjpele ein zeer rieke gesjieddenis van eersteklassefoetbal. De klubs diej zich noe in Pole en Ruslandj beveinde zin nao 1945 oet de Duitse kómpetisie verzjwoende.

Toet 1920 heitte de hoogste klasse de Bezirksliga, daonao waerde 't de Kreisliga. Hiejin besjtónge den telkes de regionale óngerverdeilinge. Begin jaore dertig kwaam 't toet ein rel in Noord-Duitslandj toen ein aantal klubs oet Hamburg zich aafsjeurde om ein eige kómpetisie op te richte omdet d'r te väöl óngerverdeilinge wore. Het sezoen d'rnao waerde inkele kómpetisies samegevoog.

In 1933 kwoom de NSDAP aan de mach. Ziej verbooj arbeidersklubs, wodoor ein aantal klubs op moste sjeije. De Kreisliga waerde aafgesjaf es hoogste klasse en in häör plaats kwoom de Gauliga. Hiejin besjtónge zesteen regionale reekse. Det liekt nag väöl, mer toch wore dit d'r al väöl minder den eers. De regionale foetbalbunj waerde opgehaeve en d'r kwome ouch gèn eindrunj meer wovan de kampioen zich veur de Duitse eindrunj plaatste. De zesteen kampioene van de Gauliga plaatste zich veur de eindrunj, dae noe ouch nimmer in baekervorm gesjpeeld waerde, mer in groepsfases. De winnaars van de veer groepe plaatste zich veur de halve finales.

Aan 't eind van de jaore dertig en tiedes de Tweede Wereldoorlog waerde de Gauliga's nag verder óngerverdeild zodet de klubs zich neet te väöl moste verplaatse. Sins 1938 waerde Oostenriek, det vanaaf toen biej Duitslandj heurde, de Gauliga Ostmark. Rapid Wien sjlaagde d'r zelfs in om Duits kampioen te waere.

Nao de oorlog waerde de Gauliga aafgesjaf. Oos-Pruuse, Danzig, Pommere en Silizië kwoome in Poolse en Russiese henj. Oostenriek waerde weer ónaafhankelik en Elzas-Lotharinge ging weer nao Frankriek. Het resterende deil van 't vreugere Duitse Riek waerde opgesjplitst in veer bezittingszones. Het Russiese gebied waerde later de DDR en dao waerde de DDR-Oberliga opgerich. De angere drie zones waerde samegevoog en det waerde de Bóndjsrepubliek. Ouch Berlien waerde in oos en wes opgedeild.

De Oberliga waerde de nuje hoogste klasse mit vief regionale reekse: Nord, Süd, West, Südwest en Berlin. D'r plaatste zich ach klubs veur de eindrunj diej in ein groepsfase gesjpeeld waerde en wovan de groepswinnaars taenge elkaar sjpeelde.

Bundesliga

[bewirk | brón bewèrke]

In 1962 óntsjtónge de planne om ein nasjonale kómpetisie in te veure. Op 28 juli 1962 besjlaot de Duitse foetbalbóndj (Deutscher Fußball-Bund, DFB) vanaaf 't sezoen 1963/64 mit dees opzat te sjtarte. Van de 16 sjtartende ploge kwoome d'r vief oet de Oberliga West en Süd, drie oet Oberliga Nord en twee oet Oberliga Südwest. Hertha BSC Berlin waas de enige klub oet Oberliga Berlin. Dees klub kreegs waeges te hoge lone aan de sjpelers veur 't sezoen 1964/65 gein lizensie en mos in de Regionalliga sjpele. Karlsruher SC en Schalke 04 moste oorsjprónkelik degradere. Dit ging door bezjwaore van de klubs neet door. D'r waerde besjlaote om de kómpetisie oet te breije nao 't huidige aantal van 18 ploge. Om ouch ein ploog oet Berlien in de Bundesliga te höbbe waerde Tasmania 1900 Berlin gepromoveerd. Dees klub degradeerde, ondanks 'n euverwinning op de eerste sjpeeldaag, es de sjlechs presenterende klub diej ootj in de Bundesliga sjpeelde.

De Bundesliga besjtóng in de eerste twee sezoene oet 16 ploge. Vanaaf sezoen 1965/66 waerde 26 sezoene achterein mit 18 ploge gesjpeeld. In 1991 waerde nao de Duitse hereiniging de Oos-Duitse foetbalbóndj (Deutsche Fußball-Verband, DFV) toegevoegd aan de DFB. In 't sezoen 1991/92 kwoome FC Hansa Rostock en Dynamo Dresden euver van de DDR-Oberliga, hiejdoor waerde in det sezoen mit 20 ploge gesjpeeld, mer dit waas sjlechs veur 1 sezoen. Vanaaf 1992/93 toet noe waert weer mit 18 ploge gesjpeeld.

Eerste klubs Bundesliga

[bewirk | brón bewèrke]

Landjskampioene

[bewirk | brón bewèrke]
Sezoen Kampioen Sezoen Kampioen
1963/1964 1. FC Köln 1991/1992 VfB Stuttgart
1964/1965 Werder Bremen 1992/1993 Werder Bremen
1965/1966 TSV 1860 München 1993/1994 FC Bayern München
1966/1967 Eintracht Braunschweig 1994/1995 Borussia Dortmund
1967/1968 1. FC Nürnberg 1995/1996 Borussia Dortmund
1968/1969 FC Bayern München 1996/1997 FC Bayern München
1969/1970 Borussia Mönchengladbach 1997/1998 1. FC Kaiserslautern
1970/1971 Borussia Mönchengladbach 1998/1999 FC Bayern München
1971/1972 FC Bayern München 1999/2000 FC Bayern München
1972/1973 FC Bayern München 2000/2001 FC Bayern München
1973/1974 FC Bayern München 2001/2002 Borussia Dortmund
1974/1975 Borussia Mönchengladbach 2002/2003 FC Bayern München
1975/1976 Borussia Mönchengladbach 2003/2004 Werder Bremen
1976/1977 Borussia Mönchengladbach 2004/2005 FC Bayern München
1977/1978 1. FC Köln 2005/2006 FC Bayern München
1978/1979 Hamburger SV 2006/2007 VfB Stuttgart
1979/1980 FC Bayern München 2007/2008 FC Bayern München
1980/1981 FC Bayern München 2008/2009 VfL Wolfsburg
1981/1982 Hamburger SV 2009/2010 FC Bayern München
1982/1983 Hamburger SV 2010/2011 Borussia Dortmund
1983/1984 VfB Stuttgart 2011/2012 Borussia Dortmund
1984/1985 FC Bayern München 2012/2013 FC Bayern München
1985/1986 FC Bayern München 2013/2014 FC Bayern München
1986/1987 FC Bayern München 2014/2015 FC Bayern München
1987/1988 Werder Bremen 2015/2016 FC Bayern München
1988/1989 FC Bayern München 2016/2017 FC Bayern München
1989/1990 FC Bayern München 2017/2018 FC Bayern München
1990/1991 1. FC Kaiserslautern

Kampioensjappe per klub

[bewirk | brón bewèrke]
  • De klubs diej vetgedruk zin sjpele in 't sezoen 2018/19 in de Bundesliga
Club Stad Titels Seizoenen
FC Bayern München München 27 1969, 1972, 1973, 1974,

1980, 1981, 1985, 1986,

1987, 1989, 1990, 1994,

1997, 1999, 2000, 2001,

2003, 2005, 2006, 2008,

2010, 2013, 2014, 2015,

2016, 2017, 2018

Borussia Dortmund Dortmund 5 1995, 1996, 2002, 2011,

2012

Borussia Mönchengladbach Mönchengladbach 5 1970, 1971, 1975, 1976,

1977

Werder Bremen Bremen 4 1965, 1988, 1993, 2004
Hamburger SV Hamburg 3 1979, 1982, 1983
VfB Stuttgart Stuttgart 3 1984, 1992, 2007
1. FC Kaiserslautern Kaiserslautern 2 1991, 1998
1. FC Köln Keulen 2 1964, 1978
Eintracht Braunschweig Braunschweig 1 1967
TSV 1860 München München 1 1966
1. FC Nürnberg Neurenberg 1 1968
VfL Wolfsburg Wolfsburg 1 2009

Topskoorders Bundesliga (1963-2018)

[bewirk | brón bewèrke]

Per sezoen

[bewirk | brón bewèrke]
Seizoen Speler Club(s) Aantal
1963/1964 Uwe Seeler Hamburger SV 30
1964/1965 Rudolf Brunnenmeier TSV 1860 München 24
1965/1966 Lothar Emmerich Borussia Dortmund 31
1966/1967 Lothar Emmerich

Gerd Müller

Borussia Dortmund

FC Bayern München

28
1967/1968 Johannes Löhr 1. FC Köln 27
1968/1969 Gerd Müller FC Bayern München 30
1969/1970 Gerd Müller FC Bayern München 38
1970/1971 Lothar Kobluhn Rot-Weiß Oberhausen 24
1971/1972 Gerd Müller FC Bayern München 40
1972/1973 Gerd Müller FC Bayern München 36
1973/1974 Jupp Heynckes

Gerd Müller

Borussia Mönchengladbach

FC Bayern München

30
1974/1975 Jupp Heynckes Borussia Mönchengladbach 27
1975/1976 Klaus Fischer Schalke 04 29
1976/1977 Dieter Müller 1. FC Köln 34
1977/1978 Dieter Müller

Gerd Müller

1. FC Köln

FC Bayern München

24
1978/1979 Klaus Allofs Fortuna Düsseldorf 22
1979/1980 Karl-Heinz Rummenigge FC Bayern München 26
1980/1981 Karl-Heinz Rummenigge FC Bayern München 29
1981/1982 Horst Hrubesch Hamburger SV 27
1982/1983 Rudi Völler Werder Bremen 23
1983/1984 Karl-Heinz Rummenigge FC Bayern München 26
1984/1985 Klaus Allofs 1. FC Köln 26
1985/1986 Stefan Kuntz VfL Bochum 22
1986/1987 Uwe Rahn Borussia Mönchengladbach 24
1987/1988 Jürgen Klinsmann VfB Stuttgart 19
1988/1989 Thomas Allofs

Roland Wohlfarth

1. FC Köln

FC Bayern München

17
1989/1990 Jørn Andersen Eintracht Frankfurt 18
1990/1991 Roland Wohlfarth FC Bayern München 21
1991/1992 Fritz Walter VfB Stuttgart 22
1992/1993 Ulf Kirsten

Anthony Yeboah

Bayer 04 Leverkusen

Eintracht Frankfurt

20
1993/1994 Stefan Kuntz

Anthony Yeboah

1. FC Kaiserslautern

Eintracht Frankfurt

18
1994/1995 Mario Basler

Heiko Herrlich

Werder Bremen

Borussia Mönchengladbach

20
1995/1996 Fredi Bobic VfB Stuttgart 17
1996/1997 Ulf Kirsten Bayer 04 Leverkusen 22
1997/1998 Ulf Kirsten Bayer 04 Leverkusen 22
1998/1999 Michael Preetz Hertha BSC Berlin 23
1999/2000 Martin Max TSV 1860 München 19
2000/2001 Sergej Barbarez

Ebbe Sand

Hamburger SV

Schalke 04

22
2001/2002 Márcio Amoroso

Martin Max

Borussia Dortmund

TSV 1860 München

18
2002/2003 Thomas Christiansen

Giovane Élber

VfL Bochum

FC Bayern München

21
2003/2004 Aílton Gonçalves da Silva Werder Bremen 28
2004/2005 Marek Mintál 1. FC Nürnberg 24
2005/2006 Miroslav Klose Werder Bremen 25
2006/2007 Theofanis Gekas VfL Bochum 20
2007/2008 Luca Toni FC Bayern München 24
2008/2009 Grafite VfL Wolfsburg 28
2009/2010 Edin Džeko VfL Wolfsburg 22
2010/2011 Mario Gómez FC Bayern München 28
2011/2012 Klaas-Jan Huntelaar Schalke 04 29
2012/2013 Stefan Kießling Bayer 04 Leverkusen 25
2013/2014 Robert Lewandowski Borussia Dortmund 20
2014/2015 Alexander Meier Eintracht Frankfurt 19
2015/2016 Robert Lewandowski FC Bayern München 30
2016/2017 Pierre-Emerick Aubameyang Borussia Dortmund 31
2017/2018 Robert Lewandowski FC Bayern München 29

Beste topskoorders aller-tieje

[bewirk | brón bewèrke]
Sjpeler Periode Aantal gole
Gerd Müller 1965-1979 365
Klaus Fischer 1968-1988 268
Jupp Heynckes 1965-1978 220
Manfred Burgsmüller 1969-1990 213
Ulf Kirsten 1990-2003 182
Stefan Kuntz 1983-1999 179
Klaus Allofs 1975-1993 177
Dieter Müller 1973-1986 177
Claudio Pizarro 1999-noe 167
Hennes Löhr 1964-1977 166

Rekaors Bundesliga

[bewirk | brón bewèrke]

Eewige ranglies Bundesliga

[bewirk | brón bewèrke]
  • vetgedrukte ploge sjpele in 't sezoen 2018/19 in de Bundesliga
Club /56 Periode (1963-2019)
Hamburger SV 55 1963-2018
Werder Bremen 55 1963-1980, 1981-....
Bayern München 54 1965-....
VfB Stuttgart 53 1963-1975, 1977-2016, 2017-....
Borussia Dortmund 52 1963-1972, 1976-....
FC Schalke 04 51 1963-1981, 1982-1983, 1984-1988, 1991-....
Borussia Mönchengladbach 51 1965-1999, 2001-2007, 2008-....
Eintracht Frankfurt 50 1963-1996, 1998-2001, 2003-2004, 2005-2011, 2012-....
1. FC Köln 47 1963-1998, 2000-2002, 2003-2004, 2005-2006, 2008-2012, 2014-2018
1. FC Kaiserslautern 44 1963-1996, 1997-2006, 2010-2012
Bayer 04 Leverkusen 40 1979-....
Hertha BSC Berlin 36 1963-1965, 1968-1980, 1982-1983, 1990-1991, 1997-2010, 2011-2012, 2013-....
VfL Bochum 34 1971-1993, 1994-1995, 1996-1999, 2000-2001, 2002-2005, 2006-2010
1. FC Nürnberg 33 1963-1969, 1978-1979, 1980-1984, 1985-1994, 1998-1999, 2001-2003, 2004-2008, 2009-2014, 2018-....
Hannover 96 30 1964-1974, 1975-1976, 1985-1986, 1987-1989, 2002-2016, 2017-....
MSV Duisburg 28 1963-1982, 1991-1992, 1993-1995, 1996-2000, 2005-2006, 2007-2008
Karlsruher SC 24 1963-1968, 1975-1977, 1980-1985, 1987-1998, 2007-2009
Fortuna Düsseldorf 24 1966-1967, 1971-1987, 1989-1992, 1995-1997, 2012-2013, 2018-....
VfL Wolfsburg 22 1997-....
Eintracht Braunschweig 21 1963-1973, 1974-1980, 1981-1985, 2013-2014
TSV 1860 München 20 1963-1970, 1977-1978, 1979-1981, 1994-2004
SC Freiburg 19 1993-1997, 1998-2002, 2003-2005, 2008-2015, 2016-....
DSC Arminia Bielefeld 17 1970-1972, 1978-1979, 1980-1985, 1996-1998, 1999-2000, 2002-2003, 2004-2009
KFC Uerdingen 05 * 14 1975-1976, 1979-1981, 1983-1991, 1992-1993, 1994-1996
1. FSV Mainz 05 13 2004-2007, 2009-....
Hansa Rostock 12 1991-1992, 1995-2005, 2007-2008
TSG 1899 Hoffenheim 11 2008-....
FC Augsburg 8 2011-....
FC St. Pauli 8 1977-1978, 1988-1991, 1995-1997, 2001-2002, 2010-11
Offenbacher FC Kickers 7 1968-1969, 1970-1971, 1972-1976, 1983-1984
SV Waldhof Mannheim 7 1983-1990
Rot-Weiß Essen 7 1966-1967, 1969-1971, 1973-1977
Energie Cottbus 6 2000-2003, 2006-2009
1. FC Saarbrücken 5 1963-1964, 1976-1978, 1985-1986, 1992-1993
SV Darmstadt 98 4 1978-1979, 1981-1982, 2015-2017
Rot-Weiß Oberhausen 4 1969-1973
Dynamo Dresden 4 1991-1995
SG Wattenscheid 09 4 1990-1994
Alemannia Aachen 4 1967-1970, 2006-2007
RB Leipzig 3 2016-....
Wuppertaler SV Borussia 3 1972-1975
Borussia Neunkirchen 3 1964-1966, 1967-1968
FC Homburg 3 1986-1988, 1989-1990
FC Ingolstadt 04 2 2015-2017
Stuttgarter Kickers 2 1988-1989, 1991-1992
Tennis Borussia Berlin 2 1974-1975, 1976-1977
SpVgg Unterhaching 2 1999-2001
SC Paderborn 07 1 2014-2015
SpVgg Greuther Fürth 1 2012-2013
VfB Leipzig 1 1993-1994
Fortuna Köln 1 1973-1974
SC Preußen 06 Münster 1 1963-1964
SSV Ulm 1846 1 1999-2000
SpVgg Blau-Weiß 1890 Berlin 1 1986-1987
SC Tasmania 1900 Berlin 1 1965-1966

* KFC Uerdingen 05: 13 seizoenen als Bayer Uerdingen

Meist gesjpeelde wedstrieje

[bewirk | brón bewèrke]
Sjpeler Periode Aantal gole
Karl-Heinz Körbel 1972-1991 602
Manfred Kaltz 1971-1991 581
Oliver Kahn 1988-2008 557
Klaus Fichtel 1965-1988 552
Mirko Votava 1976-1996 546
Klaus Fischer 1968-1988 535
Eike Immel 1978-1995 534
Willi Neuberger 1966-1983 520
Michael Lameck 1972-1988 518
Uli Stein 1978-1997 512

Angere rekaors

[bewirk | brón bewèrke]
  • Sjnelste gool: Kevin Volland, maakte op 22 augustus 2015 nao persies nege sekonde 1-0 veur Hoffenheim, toes taenge Bayern München.
  • Meiste eigedoelpunte: 6, Manfred Kaltz van Hamburger SV.
  • Aajste sjpeler: Klaus Fichtel van Werder Bremen (43 jaar).
  • Meiste roje kaarte (toet aan noe) : Jens Nowotny (8), Stefan Effenberg & Torsten Kracht (beide 7).
  • Meiste gole door penalties: Manfred Kaltz (53 raak óm 7 gemis).
  • Meist gepasseerde kieper: 829 taengedoelpunte, Eike Immel (534 wedsjtrieje).
  • Vaakst de ‘nul’ gehaje: 173 keer, Oliver Reck (471 wedsjtrieje).
  • Meiste kampioensjappe gewonne es sjpeler: 8 keer Mehmet Scholl & Oliver Kahn.
  • Meiste kampioensjappe gewonne es traener: 8 keer, Udo Lattek.
  • Meiste wedsjtrieje gewonne es traener: 820 keer, Otto Rehhagel, gevolg door Erich Ribbeck met 569 keer.
  • Sjlechste ploog: SC Tasmania 1900 Berlin (sezoen 1965/66) mit de volgende negatieve rekoars:
    • Letste (51e) plek in de eewige Bundesliga-lies.
    • Sjlechste sezoen: Minste gole geskoord (15), meist gepasseerd (108), minste puntje (8), minste gewonne wedsjtrieje (2), meiste verlaore wedstjrieje (28), meiste wedsjrieje verlaore op eige gróndj (12)
    • Verlaor 82,3% van de gesjpeelde Bundesliga-wedsjtrieje
    • Enige Bundesliga-ploog det neet op vraemde gróndj wis te winne.
    • Langste reeks zónger euverwinning (31 wedsjtrieje)
    • Langste reeks verleze op eige gróndj (8, geliek mit Hansa Rostock in 2004/2005)
    • Meist verlaore wedsjtrieje achter mekaar (10, geliek mit Arminia Bielefeld in 1999/2000, de fans sjreefde achteraaf "Tasmania Bielefeld")
    • Grootste verlees op eige gróndj (0:9 taenge Meidericher SV)
    • Leegste opkóms veur ein Bundesliga-wedsjtried (824, de eerste Bundesliga wedsjtried trók 81.500 bezeukers)