Прејди на содржината

Алнитак

Од Википедија — слободната енциклопедија
Алнитак

Алнитак (доле десно) и маглината Пламен
Податоци од набљудување
Епоха J2000      Рамноденица J2000
Соѕвездие Орио
Изговор /ælˈnaɪtæk/,[1]
Ректасцензија 05ч 40м &1000000000455266600000045,52666с[2]
Деклинација −01° 56′ &1000000000034264900000034,2649″[2]
Прив. величина (V) 1.77[3] (2.08 + 4.28 + 4.01[4])
Особености
Развојна фаза Син суперџин (Aa)
Спектрален тип O9.5Iab + B1IV + B0III[4]
U−B Боен показател −1.06[3]
B−V Боен показател −0.11 (A)
−0.20 (B)[5]
Астрометрија
Радијална брзина (Rv)18.50[6] км/с
Сопствено движење (μ) Рект: 3.19[2] млс/г
Дек.: 2.03[2] млс/г
Паралакса (π)4.43 ± 0.64[2] млс
Оддалеченост1,260 ± 180 сг
(387 ± 54[4] пс)
Апсолутна величина (MV)−6.0 / −3.9 / −4.1[4]
Орбита[4]
ГлавнаAa
ПридружникAb
Период (P)2,687,3 ± 7,0 d
Голема полуоска (a)35,9 ± 0,2
Занесеност (e)0,338 ± 0,004
Наклон (i)139,3 ± 0,6°
Должина (Ω)83,8 ± 0,8°
Перицентарска епоха (T)JD 2.452.734,2 ± 9,0
Аргумент на перицентарот (ω)
(споредна)		204,2 ± 1,2°
Полузамав (K1)
(главна)		10.1 км/с
Полузамав (K2)
(споредна)		19.6 км/с
Орбита[7]
ГлавнаA
ПридружникB
Период (P)1,508.6 г.
Голема полуоска (a)2.728"
Занесеност (e)0.07
Наклон (i)72.0°
Должина (Ω)155.5°
Перицентарска епоха (T)2,070.6
Аргумент на перицентарот (ω)
(споредна)		47.3°
Податоци
Alnitak Aa
Маса33 ± 10[4] M☉
Полупречник20,0 ± 3,2[4] R☉
Површ. грав. (log g)3,2 ± 0,1[8]
Сјајност250,000[4] L☉
Температура29,500 ± 1,000[4] K
Вртење6.67 days[9]
Вртежна брзина (v sin i)110 ± 10[4] км/с
Alnitak Ab
Маса14 ± 3[4] M☉
Полупречник7,3 ± 1,0[4] R☉
Сјајност32,000[4] L☉
Температура29,000[10] K
Старост7.2[4] Мг.
Податоци
Alnitak B
Вртежна брзина (v sin i)350[4] км/с
Други ознаки
126 G. Orionis, ζ Orionis, 50 Orionis, BD−02°1338, HIP 26727, SAO 132444, WDS J05407-0157
Наводи во бази
SIMBAD— AB
— A
— B

Алнитак ― троен ѕвезден систем во соѕвездието Орион . Ги има ознаките ζ Orionis, што е латинизирано во Zeta Orionis и скратено Zeta Ori или ζ Ori, и 50 Orionis, скратено 50 Ori. Системот се наоѓа на растојание од неколку стотици парсеци од Сонцето и е една од трите главни ѕвезди на Орионовиот појас заедно со Алнилам и Минтака.

Главната ѕвезда, Алнитак Аа, е жежок син суперџин со апсолутна светлинска величина од -6,0 и е најсветлата ѕвезда од класата О на ноќното небо со видлива величина од +2,0. Има два придружници - Ab и B, вториот најдолго познат, а првиот откриен неодамна, произведувајќи комбинирана величина за триото +1,77. Ѕвездите се членови на здружението Орион ОБ1 и здружението Колиндер 70 [de].

Историја на набљудување

[уреди | уреди извор]
Орионовиот појас со Алнитак лево.

Алнитак е познат уште од антиката и, како составен дел на Орионовиот појас, има широко распространето културно значење. Било објавено дека е двојна ѕвезда од германскиот аматер астроном Џорџ К. Куновски во 1819 година.[11] Многу поново, во 1998 година, светлата главна светлина била откриена од работен состав од Лоувеловата набљудувачница, дека има близок придружник; ова беше осомничено од набљудувањата направени со Нарабрискиот ѕвезден интерферометар за јачина во 1970-тите.[12]

Ѕвездената паралакса добиена од набљудувањата на сателитот Хипаркос подразбира растојание околу 225 парсеци, но ова не ги зема предвид нарушувањата предизвикани од повеќекратната природа на системот и поголеми растојанија се изведени од многу автори.

Ѕвезден систем

[уреди | уреди извор]
Алнитак Аа споредено со Сонцето (во размер).

Алнитак е троен ѕвезден систем на источниот крај на Орионовиот Појас, главен со втора светлинска величина има придружник од 4-та светлинска величина оддалечен скоро 3 лачни секунди, во орбита која трае повеќе од 1.500 години.

Делот наречен Алнитак А сам по себе е блиска двојна ѕвезда, кој ги содржи ѕвездите Алнитак Аа и Алнитак Аб.

Алнитак Аа е син суперџин од спектрален вид O9.5Iab со апсолутна величина од -6.0 и привидна величина од 2.0. Се проценува дека е до 33 пати помасивен од Сонцето и дијаметар 20 пати поголем. Тоа е околу 21.000 пати посјајно од Сонцето, со површинска осветленост (блескавост) околу 500 пати поголема. Таа е најсветлата ѕвезда од класата О на ноќното небо. За околу милион години, тој ќе се прошири во црвен суперџин поширок од орбитата на Јупитер пред да го заврши својот живот во експлозија на супернова, најверојатно оставајќи зад себе црна дупка.

Четвртата ѕвезда, со 9-та величина Алнитак Ц, не е потврдено дека е дел од групата Аа-Аб-Б и може едноставно да лежи по линијата на видот.

Системот Алнитак е облеан во небулозноста на IC 434.

Етимологија и културно значење

[уреди | уреди извор]

ζ Orionis (латинизирано како Zeta Orionis) е Бајерова ознака на ѕвездениот систем и 50 Orionis неговата Флемстидова ознака.

Традиционалното име Алнитак, наизменично напишано Ал Нитак или Алнитах, е преземено од арапскиот النطاق an-niṭāq, „појасот“.[11] Во 2016 година, Меѓународниот астрономски сојуз организирал Работна група за имиња на ѕвезди (РГИЅ)[13] за да ги каталогизира и стандардизира соодветните имиња за ѕвездите. Првиот билтен на РГИЅ од јули 2016 година[14] вклучувал табела со првите две низи имиња одобрени од РГИЅ; кој го вклучувал Алнитак за ѕвездата ζ Orionis Aa. Сега е внесено во Каталогот на имиња на ѕвезди на МАС.[15]

Орионов Појас

[уреди | уреди извор]
Главна статија: Орионов Појас

Трите ѕвезди на појасот биле збирно познати со многу имиња во многу култури. Арапските поими се النجاد Ал Ниџад „Појасот“, النسك Ал Насак „Линијата“, العلقات Ал Алкат „златните зрна или јатк��сти плодови“ и, на современиот арапски, میزان الحق Ал Мизан ал Хак „скалата на правдата“. Во кинеската митологија тие биле познати како „Зракот за мерење“.[11]

Појасот бил и дворецот Три Ѕвезди (упр. кин.: 参宿; трад. кин.: 參宿; пинјин: Shēn Xiù; Шен Шју), една од дваесет и осумте дворци на кинеските соѕвездија. Тоа е една од западните дворци на Белиот Тигар.

На кинески ,參宿 ( Shēn Xiù), што значи Три Ѕвезди (астеризам), се однесува на астеризам кој се состои од Алнитак, Алнилам и Минтака (Орионовиот Појас), со подоцна додадени Бетелгез, Белатрикс, Саиф и Ригел.[16] Следствено, кинеското име за Алнитак е參宿一 ( Shēn Xiù yī, во превод: Првата ѕвезда од трите ѕвезди).[17] Тоа е една од западните дворци на Белиот Тигар.

Имињаци

[уреди | уреди извор]

УСС Алнитах бил товарен брод од класата Кратер на Морнарицата на Соединетите Држави, именуван по ѕвездата.

Поврзано

[уреди | уреди извор]

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ Kunitzsch, Paul; Smart, Tim (2006). A Dictionary of Modern star Names: A Short Guide to 254 Star Names and Their Derivations (2nd rev.. изд.). Cambridge, Massachusetts: Sky Pub. ISBN 978-1-931559-44-7.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Van Leeuwen, F. (2007). „Validation of the new Hipparcos reduction“. Astronomy and Astrophysics. 474 (2): 653–664. arXiv:0708.1752. Bibcode:2007A&A...474..653V. doi:10.1051/0004-6361:20078357. S2CID 18759600.
  3. ↑ 3,0 3,1 Ducati, J. R. (2002). „VizieR Online Data Catalog: Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system“. CDS/ADC Collection of Electronic Catalogues. 2237: 0. Bibcode:2002yCat.2237....0D.
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 Hummel, C. A.; Rivinius, T.; Nieva, M. -F.; Stahl, O.; Van Belle, G.; Zavala, R. T. (2013). „Dynamical mass of the O-type supergiant in ζ Orionis A“. Astronomy & Astrophysics. 554: A52. arXiv:1306.0330. Bibcode:2013A&A...554A..52H. doi:10.1051/0004-6361/201321434. S2CID 53645495.
  5. ↑ Fabricius, C.; Høg, E.; Makarov, V. V.; Mason, B. D.; Wycoff, G. L.; Urban, S. E. (2002). „The Tycho double star catalogue“. Astronomy and Astrophysics. 384 (1): 180–189. Bibcode:2002A&A...384..180F. doi:10.1051/0004-6361:20011822. ISSN 0004-6361.
  6. ↑ Kharchenko, N.V.; Scholz, R.-D.; Piskunov, A.E.; Röser, S.; Schilbach, E. (2007). „Astrophysical supplements to the ASCC-2.5: Ia. Radial velocities of ~55000 stars and mean radial velocities of 516 Galactic open clusters and associations“. Astronomische Nachrichten. 328 (9): 889–896. arXiv:0705.0878. Bibcode:2007AN....328..889K. doi:10.1002/asna.200710776. ISSN 0004-6337. S2CID 119323941.
  7. ↑ „Sixth Catalog of Orbits of Visual Binary Stars“. United States Naval Observatory.
  8. ↑ Raassen, A. J. J.; Van Der Hucht, K. A.; Miller, N. A.; Cassinelli, J. P. (2008). „XMM-Newton observations of ζ Orionis (O9.7 Ib): A collisional ionization equilibrium model“. Astronomy and Astrophysics. 478 (2): 513. arXiv:0803.0873. Bibcode:2008A&A...478..513R. doi:10.1051/0004-6361:20077891. S2CID 17601299.
  9. ↑ Buysschaert, B.; Neiner, C.; Ramiaramanantsoa, T.; Richardson, N. D.; David-Uraz, A.; Moffat, A. F. J. (2016). „Understanding the photometric variability of ζ OriAa“. Second Brite-Constellation Science Conference: Small Satellites – Big Science. 5: 101. arXiv:1610.05625. Bibcode:2017sbcs.conf..101B.
  10. ↑ Blazère, A.; Neiner, C.; Tkachenko, A.; Bouret, J.-C.; Rivinius, Th. (2015). „The magnetic field of ζ Orionis A“. Astronomy & Astrophysics. 582: A110. arXiv:1509.02773. Bibcode:2015A&A...582A.110B. doi:10.1051/0004-6361/201526855. S2CID 62800990.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Richard Hinckley Allen, Star-names and their meanings (1936), p. 314–15.
  12. ↑ Hummel CA; White NM; Elias NM II; Hajian AR; Nordgren TE (2000). „ζ Orionis A Is a Double Star“. The Astrophysical Journal. 540 (2): L91–L93. Bibcode:2000ApJ...540L..91H. doi:10.1086/312882.
  13. ↑ „IAU Working Group on Star Names (WGSN)“. Посетено на 30 август 2024.
  14. ↑ „Bulletin of the IAU Working Group on Star Names, No. 1“ (PDF). Посетено на 30 август 2024.
  15. ↑ „IAU Catalog of Star Names“. Посетено на 30 август 2024.
  16. ↑ (на кинески) 中國星座神話, written by 陳久金.
  17. ↑ (на кинески) AEEA (Activities of Exhibition and Education in Astronomy) 天文教育資訊網 2006 年 5 月 25 日 Архивирано на 16 јули 2011 г.

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
Тела во соѕвездието Девица
Бајер
Флемстид
Променливи
HR
HD
Глизе
Други
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Алнитак&oldid=5272323“