Zum Inhalt springen

Bull (Steernbild)

Vun Wikipedia
Daten to dat Steernbild Bull
Naam Bull
Latiensch Beteken Taurus
Latiensch Genitiv Tauri
Latiensch Afkörten Tau
Laag op de Ekliptik
Rektaszension 3h 25m bit 6h 00m
Deklinatschoon -1° bit +31°
Flach 797 Quadratgrad
Woneem to sehn 90° Noord bit 65° Süüd
Wanneer to sehn
(in Düütschland)
Winter
Tall vun de Steerns
mit Magnitude < 3m
4
Hellste Steern,
Magnitude
α Tauri (Aldebaran),
0,85m
Meteorströöm Nöördliche un süüdliche Tauriden
Naversteernbiller
(von Noord in’n
Klockenwiesensinn)
Föhrmann

Perseus
Ramm
Waal
Eridanus
Orion
Tweeschen

Koort vun’t Steernbild Bull

De Bull (lat. Taurus, astronoomsch Teken: ♉) is en vun de modernen 88 Steernbiller, dat in’t Rebeet vun de Ekliptik to finnen is. Dormit höört dat to de twölf Deerkreisteken.

Utsehn un Beschrieven

[ännern | Bornkood ännern]

De Bull steiht in’n Noorden vun dat opfallen Steernbild Orion. De Kopp vun’n Bull warrt billt vun de hellsten Steerns vun den apenen Steernhopen Hyaden („Regensteerns“), de üm den Hööftsteern Aldebaran anordent sünd. De opfallen rode Aldebaran sülvst höört aver nich to den Steernhopen. He stellr dat Oog vun den Bull dor. Mit ’n beten Afstand staht na Oosten vun de Hyaden de Steerns Elnath un ζ Tauri, de de Höörn billt.

In’n Noordwesten vun de Hyaden steiht en wieteren apenen Steernhopen, de Plejaden, M 45 oder ok „Sövensteerns“ nöömt warrt.

To sehn is de Bull vun’n Harvst bit in’t Fröhjohr. Dör dat Steernbild verlöpt de Ekliptik, so dat dör dat Steernbild de Sünn, de Maand un de Planeten vun’t Sünnsystem dörwannern doot. Dorüm tellt de Bull to de Deerkreisteken. Man, de Tietpunkt vun’n Sünndörgang dör dat Steernbild hett sik siet de Antike schaven vun wegen de Präzessionsbewegen vun de Eerdass. Opstunns steiht de Sünn vun’n 13. Mai bit to’n 21. Juni in’n Bull.

De Sünn steiht siet 1990 to de Tiet vun de Sommersünnwend in’n Bull. Vörher stünn se in’t Steernbild Tweeschen. In de Antike weer de Sommerpunkt in’t Steernbild Kreeft. Dorvun kummt de Beteken „Wennkreis vun’n Kreeft“, de noch vundaag för den Nöördlichen Wennkreis begäng is.

De Bull höört to de öllsten Steernbiller un weer al in de fröhen Hoochkulturen bekannt. An’n fröhesten nöömt is de Bull („Taurus“) bi de Sumerer in’t 3. Johrdusend v. Chr. Dat Steernbild is een vun de 48 klassischen Steernbiller, de vun Ptolemäus beschreven worrn sünd.

De Hyaden hebbt den Binaam „Regensteerns“, as jemehr Opgahn an’n Avend in’n Harvst weer un en regenrieke Johrestiet ankünnigen de. Bi de ollen Greken weern de Hyaden en eegen Steernbild.

In’t Johr 1054 lücht in’t Steernbild Bull en Supernova op, wat vun chinees’sche Astronomen opschreven worrn is. De Överrest vun disse Steernexploschoon is noch vundaag as Kreeftnevel to sehn. De franzöösche Astronom un Kometenjager Charles Messier hett dissen Nevel as eersten in sien Kataloog (Messier-Kataloog) opnahmen.

To dat Steernbild BUll gifft dat twee Oorsprungsmythologien:

Bi de Sumerer harr dat Steernbild den Naam Himmelbull / Bull vun’n Himmel (Gu4-an-na/Gud anna) un warrt vun de Forschers tomeist mit „Taurus“, den Gegenspeler vun’n Jager Orion, in Verbinnen bröcht. Man, eenige Historikers wiest ok op dat tweete Bull-Steernbild hen, den Zentaur, un nehmt keen eendüdig Toorden vör.

Na de greekschen Mythologie hett Zeus de Gestalt vun’n Bull annahmen, as se sik an de schöne Europa ranmaken un op sien Rüch na Kreta roven wull. Annere Borns seggt, dat Zeus sik nich wanneln de, man en Bull utschickt hett, de Europa na Kreta bringen schüll. Op Kreta hett sik de Bull later in de Königin Pasiphae. Ut disse Verbinnen is dat Undeer Minotaurus tostannen kamen. De Seegott Poseidon hett den Bull dorför straaft, de siether füerspeen op dat Eiland rümlopen müss. Herakles hett den Bull infungen un na Grekenland bröcht. Man dor hett de dat Fastland verwööst. Opletzt is de Bull bi Marathon vun den Helden Theseus doodmaakt worrn.

De Hyaden weern na de greekschen Mythologie Döchter vun den Titanen Atlas. Se künnen den Dood vun jemehrn Broder nich verwinnen un künnen nich ophöörn üm em to wenen. Dorüm sünd se an’n Himmel verbannt worrn.

De Plejaden sünd Atlas, sien Fro Pleione un wietere vun sien schönen Döchter. Üm jem för’t Nalopen vun Orion to schulen hett Zeus jem an’n Himmel sett. Dor löpt Orion jem jümmer noch Nacht för Nacht achteran, man ahn jem intohollen.

De Bull na Johannes Hevelius
Aldebaran in’n Vergliek to de Sünn
De Hyaden mit den roden Aldebaran
B F Naams o. annere Beteken Grött Lj Spektralklass
α 87 Aldebaran, Aldabaran, Cor Tauri, Parilicium 0,87 65 K5 III
β 112 Elnath, Nath 1,65 131 B7 III
η Alkione, Alcyone 2,85 368 B7 III
ζ Tien Kuan 2,97 417 B4 IIIp
θ2 3,40 149 A7 III
λ1 3,41 370 B3 V + A
ε Ain 3,53 155 K0 III
ο 3,61 212 G8 III
27 Atlas 3,62 381 B8 III
γ2 Hyadum I 3,65 154 G8 III
17 Elektra, Electra 3,72 371 B6 III
ξ 3,73 222 B9 Vn
δ1 Hyadum II 3,77 154 G8 III
θ1 3,84 158 G7 III
20 Maia, Maja 3,87 360 B8 III
ν 3,91 129 A1 V
5 4,14 360 K0 II-III
23 Merope 4,14 359 B6 IV
κ1 4,21 153 A7 IV-V
88 4,25 150 A5m
9 4,27 150 A6 V
τ 4,27 401 B3 V
μ 4,27 435 B3 IV
υ2 4,28 155 A8 Vn
10 4,29 45 F9 V
δ3 4,30 148 A2 IV
19 Taygeta, Tayeta 4,30 373 B6 V
CE 4,32 1900 M2 Ib
37 4,36 181 K0 III
V777 4,48 156 F0V
136 4,56 438 A0 V
ι2 4,62 163 A7 V
ρ2 4,65 153 A8 V
σ2 4,67 159 A5 Vn
π 4,69 455 G8 III
HR 1427 4,78 145 A6 IV
δ2 4,80 146 A7 V
28 Pleione, BU 4,8–5,5 387 B7p
139 4,81 2 100 B1 Ib
47 4,84 372 G5 III
126 4,84 748 B3 IV
132 4,88 522 G8 IIIvar
114 4,88 696 B2.5 IV
134 4,89 272 B9 IV
104 4,91 52 G4 V
ω2 4,93 94 A3m
109 4,96 206 G8 III
75 4,96 194 K2 IIIvar
φ 4,97 342 K1 III
111 5,00 48 F8 V SB
79 5,02 160 A7 V
30 5,08 565 B3 V
σ1 5,08 152 A4m
V480 5,08 189 A7 IV-V
66 5,10 396 A3 V
PPM119132 5,12 417 A0
4 5,14 417 A0 Vn
125 5,18 496 B3 IV
GS 5,18 494 B0p Si
ψ 5,21 90 F1 V
HR 1315 5,22 474 B9 Vn
HR 1188 5,24 192 A2 V
V696 5,26 154 F0 V
κ2 5,27 144 A7 V
133 5,28 800 B2 IV-V
106 5,28 174 A5 V
46 5,29 121 F3V
HR 1469 5,32 847 B7 V
40 5,32 1050 B3 V
29 5,34 589 B3 V
V724 5,34 316 A0p Si
HR 1257 5,36 113 F6 IV
121 5,37 600 B2.5 IV
χ 5,38 268 B9 V
HR 1480 5,38 168 A5m
IM 5,39 195 F2 IV-V
83 5,40 149 F0 V
115 5,40 668 B5 V
HR 1172 5,44 338 B8 V
161 Celaeno 5,45 335 B7 IV
HR 1254 5,45 117 F2 V
93 5,45 345 B8 IV
36 5,46 954 G0 III
118 5,47 434 B9 Vn
81 5,47 145 Am
130 5,47 1270 F0 III
HR 1847 5,50 1120 B7 III
53 5,50 267 B9 IV
103 5,50 3 230 B2 V

De hellsten Steern in’n Bull is de röötliche Aldebaran. Dat is en Roden Rees mit den 40-facken Dörmeter un de 125-facke Lüchtkraft as uns Sünn. Aldebaran is ruchweg 65 Lichtjohr wiet weg. He liggt direkt an de Ekliptik un warrt dorüm regelmatig vun de Sünn oder vun’n Maand verdeckt, mitünner ok mol vun en Planeten. Liekers, dat dat so utsütt, as wenn Aldebaran mitten mang de Hyaden steiht, höört he aver nich do den Steernhopen.

De Naam Aldebaran kummt ut de Araabsche Spraak un heet ungefähr „de (de Plejaden) nafolgt“

Dubbelsteerns

[ännern | Bornkood ännern]
System Grötten Afstand
θ 3,40 / 3,84 337"
σ 4,8 / 5,1 429"
τ 4,3 / 7,2 63"
φ 5,1 / 8,7 52,1"
δ³ 4,3 / 7,6 1,6"
47 4,9 / 3,7 1,2"
88 4,3 / 7,8 70"
118 5,8 / 6,6 4,8"

De Dubbelsteernsystemen θ un σ Tauri sünd vun wegen jemehrn groten Winkelafstand vun 337 un 429 Bagensekunnen al mit bloot Oog to sehn. Beid Systemen höört to’n Steernhopen Hyaden un sünd dormit ruchweg 150 Lichtjohr wiet weg.

Ännerlich Steerns

[ännern | Bornkood ännern]
Steern Grötten Periood Tyyp
28 (Pleione) 4,8 bis 5,5 unregelmatig ännerlich Steern
λ 3,4 bis 3,9 3,95 Daag bedeckenännerlich
T Tauri T-Tauri-Steern
De Kreeftnevel opnahmen vun’t Hubble-Teleskoop
Messier (M) NGC annere Grötten Tyyp Naam
1 1952 9 Gasnevel Kreeftnevel, Krabbennevel
45 2,8 bis 8,5 Apen Steernhopen Plejaden
3,4 Apen Steernhopen Hyaden
1647 6,5 Apen Steernhopen
1746 6,1 Apen Steernhopen
1807 7,0 Apen Steernhopen
1817 7,7 Apen Steernhopen

Baven den „Hoornsteern“ ζ Tauri steiht de Kreeftnevel, de ruchweg 6.300 Lichtjohr weg is. Dat is de Överrest, de vun en Supernova-Exploschoon in’t Johr 1054 nableven is. In en Teleskop is he ’n diffusen Nevelplack to sehn, man op länger belichte Biller sünd komplexe Strukturen to sehn.

De Plejaden sünd en apenen Steernhopen in’n Afstand vun ruchweg 410 Lichtjohr, to den üm un bi 3.000 Steern höört. De Steernhopen is noch bannig jung – dat Öller warrt op ruchweg 80 Millionen Johr schätzt. To sehn sünd de Plejaden al mit dat blote Oog. Afhangig vun de Sicht kann een söss bit negen Steerns kennen. In en Feernglas sünd se wunnerschön antokieken. Op länger belichte Fotografien kann ok en blau schimmern Reflekschoonsnevel sehn warrn.

De Hyaden sünd ok en apenen Steernhopen, de ut mehrere Hunnert Steerns besteiht un ruchweg 150 Lichtjohr wiet weg is. De hellsten Steerns sünd V-förmig anordent un billt den Kopp vun’n Bull. In’n Vergliek to de Plejaden, sünd de Hyaden al veel wieter in jemehr Entwickeln. Eenige dorvun hebbt sik al in en Roden Rees ümwannelt. Dat Öller vun de Hyaden warrt op 900 Millionen Johr schätzt.