Naar inhoud springen

Comète

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

De Comète (Nederlands: Komeet) was een ontsnappingsroute die vanuit België gebruikt werd tijdens de Tweede Wereldoorlog om naar Engeland te gaan.

Het netwerk werd al in het begin van de oorlog opgericht door Andrée de Jongh, een 24-jarige vrouw uit Brussel, vooral om geallieerde piloten, die neergestort waren, te helpen ontsnappen. Het Comètenetwerk bracht tijdens de jaren 1942-1945 zo'n 800 geallieerde soldaten en ongeveer 300 vliegeniers in veiligheid. In Bayonne waren Janine De Greef en haar familie belangrijk voor het netwerk.

Gedenkplaat aan Villa Voisin van Elvire De Greef in Anglet

De basisroute ging van Brussel of Lille naar Parijs. Vandaar werd meestal de trein genomen naar Tours, Bordeaux of Bayonne. Te voet moest men dan over de Pyreneeën. Als men onderweg niet werd gearresteerd vervolgde men de reis via San Sebastian naar Madrid. Zodra de Engelandvaarder zijn nieuwe paspoort en visum had, probeerde hij via Gibraltar of Lissabon naar Engeland te gaan.

Een andere route die gebruikt werd, heette 'The Pat line', genoemd naar de oprichter Albert Guérisse alias Patrick Albert (Pat) O'Leary, de naam van een Canadese vriend. Deze ging van Parijs via Limoges naar Toulouse. Als men van die kant de Pyreneeën overging, kwam men bij Barcelona terecht. Er was ook een 'Pat line' van Parijs naar Dijon en dan door naar Lyon, Avignon, Marseille, Nîmes, Perpignan en dan ook naar Barcelona. Van Barcelona gingen ze dan naar Gibraltar.

Een derde route werd de The Shelburne line genoemd. Deze was korter en ging naar Bretagne, waar men door een boot werd opgehaald. Deze bracht de passagiers dan naar Dartmouth.

Andrée de Jongh is zelf in augustus 1941 naar Bilbao gereisd om via het consulaat om ondersteuning van haar netwerk te vragen. Ze had drie mannen bij zich, James Cromar uit Aberdeen en twee Belgische vrijwilligers: Merchiers en Sterckmans. MI9 bood hulp aan in de vorm van Norman Crockatt en de voormalige krijgsgevangene, luitenant Airey Neave, die uit Colditz was ontsnapt.

Andrée bracht zelf 78 vliegeniers, militairen en vrijwilligers (op een totaal in die periode van 118) over de Pyreneeën voordat ze op 15 januari 1943 werd gearresteerd, Ze overleefde verschillende kampen en overleed in 2007.

  • Frédéric de Jongh, haar vader, (alias Paul) werd op 7 juni 1943 gearresteerd en op 28 maart 1944 geëxecuteerd.
  • Baron Jean Greindl, (alias Nemo). Deed Brussel, gearresteerd op 6 februari 1943, overleden in het bombardement op Elsene van 7 september 1943.
  • Comte Antoine d’Ursel (alias Jacques Cartier), opvolger van Nemo, overleed bij de Pyreneeën op 24 december 1943.

Sommige medewerkers kregen na de oorlog een onderscheiding:

DSO
  • Jean-François Nothomb, Dédées opvolger, (alias Franco) op 18 januari 1944 gearresteerd, overleefde enkele kampen.
George Medal
  • Andrée de Jongh alias Dédée, oprichtster
  • Micheline Dumon
  • Elvire de Greef (alias Tante Go), deed Zuid-Frankrijk, gearresteerd en ontsnapt
Verzetskruis
Medal of Freedom
Oorlogskruis
  • Alice Rels
  • Josephine Van Durme
King's Medal for Courage in the Cause of Freedom
  • Alice Rels

Geallieerde vliegers

[bewerken | brontekst bewerken]

De volgende 288 geallieerde vliegers maakten gebruik van deze ontsnappingslijn om naar Spanje te gaan:

1941
  • Vlag van Schotland James CROMAR
  • Vlag van Schotland Bernard CONVILLE
  • Vlag van Schotland Allan G. COWAN
  • Vlag van Polen Stefan TOMICKI
  • Vlag van Polen Michel KOWALSKI
  • Vlag van Canada John L. IVES
  • Vlag van Australië Hilary E. BIRK
  • Vlag van Engeland Howard B. CARROLL
  • Vlag van Engeland Jack L. NEWTON
  • Vlag van Canada Albert D. DAY
  • Vlag van Engeland Gilbert T. COX
  • Vlag van Engeland John W. HUTTON
  • Vlag van Engeland Leonard A. WARBURTON
1942
  • Vlag van Engeland Thomas J. SIM
  • Vlag van Engeland Norman J. HOGAN
  • Vlag van Engeland James A. McCAiRNS
  • Vlag van Engeland Lawrence W. CARR
  • Vlag van Engeland Richard M. HORSLEY
  • Vlag van Canada Harold E. DE MONE
  • Vlag van Engeland Leslie H. BAVEYSTOCK
  • Vlag van Schotland Allan MILLS
  • Vlag van Engeland Stanley E. KING
  • Vlag van Engeland Ben W. NAYLOR
  • Vlag van Polen Edward SIADECKI
  • Vlag van Wales William R. GRIFFITHS
  • Vlag van Australië Reginald J. COLLINS
  • Vlag van Engeland Benjamin F. GOLDSMITH
  • Vlag van Polen Waczan CZEKALSKI
  • Vlag van Engeland Bernard F. EVANS
  • Vlag van Canada J. Bruneau ANGERS
  • Vlag van Polen Marian ZAWODNY
  • Vlag van Canada John H. WATSON
  • Vlag van Engeland Joseph T. PACK
  • Vlag van Engeland Peter WRIGHT
  • Vlag van Engeland William J. NORFOLK
  • Vlag van Schotland William MacFARLANE
  • Vlag van Australië Geoffrey SILVA
  • Vlag van Engeland Arthur J. WHICHER
  • Vlag van Canada John A. MacLEAN
  • Vlag van Schotland James M.L. GOLDIE
  • Vlag van Engeland John T. BENNETT
  • Vlag van Australië Ronald E. PEARCE
  • Vlag van Engeland J.B. BLACK
  • Vlag van Verenigde Staten William R. ORNDORFF
  • Vlag van Engeland Alfred A. BEBER
  • Vlag van Australië Jeffrey P.M. HAYDON
  • Vlag van Australië Ivan H. DAVIES
  • Vlag van Engeland Cedric C. FOX
  • Vlag van Canada Arthur E. FAY
  • Vlag van Canada Errol G. PRICE
  • Vlag van Engeland Thomas J. BROOM
  • Vlag van Polen Kazimierz ROWICKI
  • Vlag van Polen Anton WASIAK
  • Vlag van Engeland Jack E. COPE
  • Vlag van Canada Ralph VAN DEN BOK
  • Vlag van Engeland Edgar A. COSTELLO-BOWEN
  • Vlag van Engeland Jack A. WINTERBOTTOM
  • Vlag van Engeland Robert BROWN
  • Vlag van Engeland Edward BRADSHAW
  • Vlag van Engeland William S. O. RANDLE
  • Vlag van Verenigde Staten Dalton (Derek) C. MOUNTS
  • Vlag van Polen Tadeusz J. FRANKOWSKI
  • Vlag van Engeland Leonard C. PIPKIN
  • Vlag van België Léon O. PREVOT
  • Vlag van Engeland Robert FROST
  • Vlag van Canada William H. LEDFORD
  • Vlag van Australië Edward T. HEAP
  • Vlag van Canada Philip G. R. FREBERG
  • Vlag van Engeland Gordon H. MELLOR
  • Vlag van Ierland Michael J. JOYCE
  • Vlag van Canada Lorne E. KROPF
  • Vlag van Oekraïne Aleksei E. STADNIK
  • Vlag van Engeland Rupert J. FULLER
  • Vlag van Engeland Henry S. COOMBE-TENNANT
  • Vlag van Schotland Albert S.B. ARKWRIGHT
  • Vlag van Rusland Piotr K. PINCHOUKO
  • Vlag van Wales Jack L. GRIFFITHS
  • Vlag van Engeland William McLEAN
  • Vlag van Engeland William BRAZILL
  • Vlag van Verenigde Staten Forrest D. HARTIN
  • Vlag van Canada Sydney P. SMITH
  • Vlag van Engeland Herbert J. SPILLER
1943
  • Vlag van Schotland Hawthorn D. REID
  • Vlag van Verenigde Staten Jack E. WILLIAMS
  • Vlag van Verenigde Staten Gilbert T. SCHOWALTER
  • Vlag van Verenigde Staten John R. McKEE
  • Vlag van Verenigde Staten John W. SPENCE
  • Vlag van Verenigde Staten Sidney DEVERS
  • Vlag van Canada James B. CHASTER
  • Vlag van Engeland Marc A.J. PIERRE
  • Vlag van Frankrijk Jacques H. SCHLOESING
  • Vlag van Canada Thomas R. WILBY
  • Vlag van Engeland John H. CURRY
  • Vlag van Verenigde Staten Iva Lee FEGETTE
  • Vlag van Verenigde Staten William A. WHITMAN
  • Vlag van Nieuw-Zeeland David A. SIBBALD
  • Vlag van Engeland Robert W. LAWS
  • Vlag van Engeland John R. WHITLEY
  • Vlag van Canada Gordon I. BROWNHILL
  • Vlag van Canada Bernard H. MARION
  • Vlag van Engeland K.J. BOLTON
  • Vlag van Canada Gordon C. CROWTHER
  • Vlag van Schotland Malcolm B. STRANGE
  • Vlag van Wales Maurice A.T. DAVIES
  • Vlag van Frankrijk Maurice CESAR
  • Vlag van Canada Wilfred L. CANTER
  • Vlag van Verenigde Staten Elmer E. McTAGGART
  • Vlag van Verenigde Staten Raymond E. WALLS
  • Vlag van Verenigde Staten Joseph E. WEMHEUER
  • Vlag van Engeland Wallace I. LASHBROOK
  • Vlag van Ierland Alfred MARTIN
  • Vlag van Verenigde Staten Douglas C. HOEHN
  • Vlag van Wales John A.A.M. DAVID
  • Vlag van Noorwegen Johan K. Bjørn RÆDER
  • Vlag van Engeland Bill R. MURPHY
  • Vlag van Verenigde Staten Bernard A. KOENIG
  • Vlag van Engeland Robert E. BARCKLEY
  • Vlag van Verenigde Staten Robert T. CONROY
  • Vlag van Canada R.D. WINDSOR
  • Vlag van Verenigde Staten Tom J.E. HUNT
  • Vlag van Verenigde Staten William AGUIAR
  • Vlag van Engeland Thomas A.H. SLACK
  • Vlag van Verenigde Staten William F. CROWE
  • Vlag van Verenigde Staten Joseph M. HAGER
  • Vlag van Nieuw-Zeeland Lawrence G. DONALDSON
  • Vlag van Engeland Douglas R. G. ELDRIDGE
  • Vlag van Canada Derek J. WEBB
  • Vlag van Ierland Robert CLARKE
  • Vlag van Rusland Vassily I. NIKRASOW
  • Vlag van Wales William G. BRINN
  • Vlag van Engeland Denis C. FOSTER
  • Vlag van Verenigde Staten John WHITE
  • Vlag van Verenigde Staten Leroy A. FUNK
  • Vlag van Verenigde Staten Bruno M. GALLERANI
  • Vlag van Canada John P. O'LEARY
  • Vlag van Engeland Francis X. HARKINS
  • Vlag van Nieuw-Zeeland Roy A. HODGE
  • Vlag van Ierland Edward KINSELLA
  • Vlag van Verenigde Staten Archibald L. ROBERTSON
  • Vlag van Verenigde Staten William Patrick MAHER
  • Vlag van Engeland William G. BAILEY
  • Vlag van Verenigde Staten Beverly G. GEYER
  • Vlag van Engeland George W.H. DUFFEE
  • Vlag van Canada Edward A. BRIDGE
  • Vlag van Canada Elmer B. DUNGEY
  • Vlag van Canada Arthur T. BOWLBY
  • Vlag van Zuid-Afrika James C. ALISSON
  • Vlag van Engeland George BAKER
  • Vlag van Verenigde Staten William J. HOOKER
  • Vlag van Verenigde Staten Joseph M. AQUINO
  • Vlag van Verenigde Staten Charles A. BENNETT
  • Vlag van Verenigde Staten Joseph J. WALTERS
  • Vlag van Verenigde Staten Kenneth F. FAHNCKE
  • Vlag van Verenigde Staten Clifford E. COLE
  • Vlag van Verenigde Staten Roy F. CLAYTOR
  • Vlag van Verenigde Staten Ford C. COWHERD
  • Vlag van Engeland Roderick J. A. McLEOD
  • Vlag van Engeland Peter B. SMITH
  • Vlag van Verenigde Staten John F. BUICE
  • Vlag van Engeland Norman FAIRFAX
  • Vlag van Engeland James E. RAINSFORD
  • Vlag van Engeland Oscar RAMSDEN
  • Vlag van Engeland Arthur W. BEARD
  • Vlag van Engeland William PALMER
  • Vlag van Australië Robert G.T. KELLOW
  • Vlag van Verenigde Staten Mike FLESZAR
1943 (vervolg)
  • Vlag van Verenigde Staten Robert D. MUIR
  • Vlag van Wales William F. CATLEY
  • Vlag van Verenigde Staten Leland G. JUDY
  • Vlag van Verenigde Staten Albert T. DIMINNO
  • Vlag van Engeland Harold T. STREET
  • Vlag van Engeland Harold T. HUDSON
  • Vlag van Engeland Arthur F. KELLETT
  • Vlag van Engeland Frederick N. LAWRENCE
  • Vlag van Engeland Herbert A. PENNY
  • Vlag van Australië Stanley H. MAY
  • Vlag van Verenigde Staten James L. BERRY
  • Vlag van Engeland John H.J. DIX
  • Vlag van Verenigde Staten Jackson T. CLARY
  • Vlag van Verenigde Staten Paul SHIPE
  • Vlag van Engeland Ronald L. H. DENCH
  • Vlag van Canada William COOK
  • Vlag van Verenigde Staten James D. McELROY
  • Vlag van Polen Andrzej J.W. CZERWINSKI
  • Vlag van Schotland William TODD
  • Vlag van Verenigde Staten Thomas C. SHAVER
  • Vlag van Verenigde Staten Jarvis ALLEN
  • Vlag van België James CLARK
  • Vlag van Verenigde Staten Henry P. SARNOW
  • Vlag van Verenigde Staten Lorin F. DOUTHETT
  • Vlag van Verenigde Staten Martin G. MINNICH
  • Vlag van Verenigde Staten William R. HARTIGAN
  • Vlag van Engeland Reginald W. CORNELIUS
  • Vlag van Canada Raymond DE PAPE
  • Vlag van Verenigde Staten Robert W. METLEN
  • Vlag van Verenigde Staten Harold T. SHEETS
  • Vlag van Engeland Walter F. WALLINGTON
  • Vlag van Verenigde Staten Ralph D. SMITH
  • Vlag van Verenigde Staten William H. BOOTH
  • Vlag van Engeland Reginald P. MANTLE
  • Vlag van Engeland Kenneth L. RABSON
  • Vlag van Verenigde Staten John L. CONNELL
  • Vlag van Verenigde Staten Douglas G. WRIGHT
  • Vlag van Engeland John E. GROUT
  • Vlag van Verenigde Staten Lloyd E. FRAZER
  • Vlag van Engeland Geoffrey E.A. MADGETT
  • Vlag van Engeland Denny C. HORNSEY
  • Vlag van Verenigde Staten Leon E. McDONALD
  • Vlag van Verenigde Staten George P. GINEIKIS
  • Vlag van Canada James L. KENNEDY
  • Vlag van Engeland George H. WARD
  • Vlag van Verenigde Staten Harold L. POPE
  • Vlag van Engeland Ronald C. MORLEY
  • Vlag van Engeland Cyril W. PASSY
  • Vlag van Verenigde Staten Donald O. MILLS
  • Vlag van Engeland Edward J.C. JOHNSON
  • Vlag van Canada Robert S. CLEMENTS
  • Vlag van Polen Bronislaw MALINOWSKI
  • Vlag van Schotland John HARKINS
  • Vlag van Verenigde Staten Hank C. JOHNSON
  • Vlag van Verenigde Staten George WATT
  • Vlag van Verenigde Staten John J. MAIORCA
  • Vlag van Schotland James M. ELLIOTT
  • Vlag van Verenigde Staten John W. BURGIN
  • Vlag van Verenigde Staten Raymond J. NUTTING
  • Vlag van Verenigde Staten John K. JUSTICE
  • Vlag van Verenigde Staten Carl L. SPICER
  • Vlag van Verenigde Staten Carl N. SMITH
  • Vlag van Engeland Archibald A. MELLOR
  • Vlag van Canada Clarence H. WITHERIDGE
  • Vlag van Engeland Victor W. DAVIES
  • Vlag van Verenigde Staten Harold E. NORRIS
  • Vlag van Verenigde Staten William B. WHITLOW
  • Vlag van Verenigde Staten Walter L. HOUSE
  • Vlag van Verenigde Staten John T. ASHCRAFT
  • Vlag van Verenigde Staten Thomas E. COMBS
  • Vlag van Engeland Kenneth GARVEY
  • Vlag van Engeland Thomas HESSELDEN
  • Vlag van Verenigde Staten Lloyd A. STANFORD
  • Vlag van Verenigde Staten Robert Z. GRIMES
  • Vlag van Verenigde Staten Arthur J. HORNING
  • Vlag van Verenigde Staten Jim F. BURCH
  • Vlag van Engeland Stanley MUNNS
  • Vlag van Verenigde Staten Thomas B. APPLEWHITE
  • Vlag van Verenigde Staten Thelma B. WIGGINS
  • Vlag van Verenigde Staten Elton F. KEVIL
  • Vlag van Nederland Patrick LAMING († 2013) [1]
  • Vlag van Verenigde Staten Dwight A. FRY
  • Vlag van Engeland Gerard F. LORNE
  • Vlag van Australië Noel N. PARKER
1944
  • Vlag van Canada Donald K. MacGILLIVRAY
  • Vlag van Engeland Charles J. BILLOWS
  • Vlag van Engeland Albert Ph. PEPPER
  • Vlag van Australië Nicholas J. MATICH
  • Vlag van Verenigde Staten Andrew G. LINDSAY
  • Vlag van Verenigde Staten Robert G. GILCHRIST
  • Vlag van Verenigde Staten Stanley ALUKONIS
  • Vlag van Engeland Ian W. COVINGTON
  • Vlag van Engeland Fred T. WILLIAMS
  • Vlag van Verenigde Staten Paul E. GREGORY
  • Vlag van Verenigde Staten Raymond C. NIELD
  • Vlag van Verenigde Staten Robert E. SHEEHAN
  • Vlag van Engeland Frank D. HILL
  • Vlag van Verenigde Staten Paul H. MAC CONNELL
  • Vlag van Verenigde Staten Gary L. HINOTE
  • Vlag van Verenigde Staten Steve KRAWCZYNSKI
  • Vlag van Verenigde Staten Lloyd George WILSON
  • Vlag van Verenigde Staten Jacob J. DALINSKY
  • Vlag van Engeland William E.M. EDDY
  • Vlag van Verenigde Staten William R. MATTSON
  • Vlag van Australië Leslie C. MORRISON
  • Vlag van Verenigde Staten Albert BREWER
  • Vlag van Verenigde Staten Henry J. DZWONKOWSKI
  • Vlag van Verenigde Staten Robert F. WERNERSBACH
  • Vlag van Verenigde Staten William WOLFF
  • Vlag van Verenigde Staten Benjamin T. MARTIN
  • Vlag van Verenigde Staten Abraham TEITEL
  • Vlag van Verenigde Staten Ray P. REEVES
  • Vlag van Verenigde Staten Julius D. MILLER
  • Vlag van Verenigde Staten Claude R. LESLIE
  • Vlag van Verenigde Staten Nelson CAMPBELL
  • Vlag van Schotland William A. JACKS
  • Vlag van Verenigde Staten Meyles A. SHEPPARD
  • Vlag van Verenigde Staten Thomas H. HUBBARD
  • Vlag van Verenigde Staten Donald K. WILLIS
  • Vlag van Verenigde Staten Jack D. CORNETT
  • Vlag van Verenigde Staten Leonard A. BARNES
  • Vlag van Verenigde Staten Ronald T. EMENY

Ook ruim 80 burgers mochten van deze ontsnappingslijn gebruikmaken, w.o. J J Greter uit Amersfoort, die bij de Slag om de Grebbeberg meevocht en in Londen deel uitmaakte van het kabinet van de koningin, en Dick Ramondt, die bij de RAF ging.

[bewerken | brontekst bewerken]