Simone de Beauvoir

**Simone de Beauvoir**

Profession:	escrivana e filosòfa
País:	França
Data de naissença:	9 de genièr de 1909
Luòc de naissença:	París, França
Data de decès:	14 d'abril de 1986
Luòc de decès:	París

Simone de Beauvoir [simɔn də bovwaʀ] (nom complet: Simone Lucie-Ernestine-Marie-Bertrand de Beauvoir) (1909-1986) foguèt una importanta escrivana e filosòfa francesa de l'existencialisme.

Bisexuala declarada e reivindicada (a una epòca que n'èra pas tant evident e aisit per una femna n'èsser e o afortir...), aguèt de relacions amorosas, una apariada de tota la vida amb en Jean-Paul Sartre.

Citacions

...

- - - - Lo problèma de la femna es sempre estat un problèma d'òmes.
    - Se ne nais ges femna, que se ne ven.
  - Es al còr de çò transitòri que l'òme se complís, o pas jamai.
- Se n'acontentan de tuar lo temps en tot s'esperar que lo's tue lo temps.
Sens falhida, nada morala.
I a de jorns que Dieu es tan luènh que ne sembla absent.
Pas degun n'es mai auturós amb las femnas, mai enchiprós o mespresaire, qu'un òme inquiet per la siá virilitat.
Me ne pretendèssi assumir a l'infinit las consequéncias de mos actes, me ne poiriái voler res pus.
La paraula çò ne presenta de còps sonqu'un biais, mai adèstre que non pas lo silenci, de se calar.
Ne son pas cap vertuts mai tristas que non pas la resignacion: o se tresmuda tot en fantasmas, soscadissas contingentas, de projèctes que d'en primièr se n'èran estats constituits coma volontat amai coma libertat.
Se ne cercava ges ela lo plaser d'autrú. Se n'encantava egoïstament del plaser de portar plaser.
Çò que n'es escandalós dins l'escàndol, es que se n'acostuma l'òm.
Gessa accion se ne pòt far per l'òme sens se ne far aitanlèu contra d'òmes.
Viure es se ne far vièlh, e marrés.
Lo bonaür, coma una rason que la vida la se dona a se-meteissa.
Privilègi de l'enfantesa... belor, luxe, bonaür, son de causas que se manjan.
L'òme seriós es perilhós: es natural que se ne faga tiran.
Lo parelh aürós que se reconeis dintre amor se desfisa Univèrs e lo temps: se ne sufís, se ne realiza ailò absolut.
La femna es tot çò que l'òme crida e tot çò que s'abasta cap.
Perqué los mots, aquela precision brutala que se ne maltracha las nòstras complicacions?
Las femnas se cargan a elas meteissas las cadenas que los òmes ne desiran ges la'n cargar.
Lo present es ges un passat en poténcia, es lo moment de la causida e de l'accion.
Entre dos individús, l'armonia es pas jamai donada, se ne deu infinidament conquistar.
L'òme se ne pòt ges esclairar per Dieu: es per l'òme que se n'assajarem d'esclairar Dieu.
Ne trionfa la fatalitat tre qu'en ela ne cresèm.
Belor se ne conta encara mens que Bonaür.
O sabèm que cada òme es mortal mas non pas que l'umanitat deu morir.
L'Umanitat li n'agradan mai que non pas la vida, de rasons de viure.
Una libertat que la s'emplegan a negar la libertat deu èsser negada.
Se ne morís ges d'èsser nascut, ni d'aver viscut nimai del vielhum. Se ne morís l'òm de quicòm.
Las rufas de la pèl son aquel quicomet desparaulable que ne procedís d'a l'arma.
Un mainat es un insurgent.
Tota capitada se desguisa una abdicacion.
Qu'es un adulte? Un mainat tot conflat d'edat.
Se ne voler liure es tanben se ne voler liures los autres.
Es lo desir que se crèa çò per desirar e lo projècte que ne marca la fin.
La joventut, li n'agradan ges los vincuts.
I a de femnas de talent: deguna que n'a aicesta folor dins lo talent que li ne disèm d'engèni. ^[1]
Es licit de se forçar una cultura, pro li ne fagam un nenin. ^[2]
L'Umanitat es una seguida descontunha d'òmes liures qu'isòla irremediablament la lor subjectivitat.
Se cal considerar la vida coma una partida que la se podèm ganhar o pèrdre.
Per çò ne desirar daissar draussas o tralhs en pel mond, ne cal èsser d'en primièr solidari.
- Es demercé lo trabalh que la femna a per bona part marcada la distància que la separava del mascle; es lo trabalh que solet li ne pòt garantir una libertat concrèta.
  - Per s'adintar lo secret de las causas, ne cal bèl primièr se donar a elas.
    - Se ne viu l'òm pro longtemps, se ne vei que tota victòria se càmbia d'un jorn en desfacha.
      - Me ne trapavi tant orràs de morir que ne vesiái gessa rason de viure.
        Dins tota lagrema se n'atardiva un espèr.
        Lo mistèri de l'incarnacion se repetís dins cada femna: tot nenin que nais es un Dieu qu'òme se fa.

Bibliografia (selècta)

Romans

L'Invitée (1943)... La Convidada
Le Sang des autres (1945)... La Sang dels autres
Tous les hommes sont mortels (1946)... Totes los òmes son mortals
Les Mandarins (1954), prèmi Goncourt... Los Mandarins
Les Belles Images (1966)... Los Imatges polits
La Femme rompue (1968)... La femna rompuda
Quand prime le spirituel (1979)... Quand ne senhoreja çò esperital

Ensages

Pyrrhus et Cinéas (1944)... Pirrus e Cineas
Pour une morale de l'ambiguïté (1947)... Per una morala de l'ambigüitat
L'Existentialisme et la Sagesse des nations (1948)... L'Existencialisme e la Saviesa de las nacions
Le Deuxième sexe (1949)... Lo Sèxe segond
Privilèges (1955)... Privilègis
La Longue Marche (1957)... La longa marcha

Memòrias

L'Amérique au jour le jour (1948)... America los escadajorns
Mémoires d'une jeune fille rangée (1958)... Memòria d'una joventa plan coma cal
La Force de l'âge (1960)... La Fòrça de l'edat
La Force des choses (1963)... La Fòrça de las causas
Une mort très douce (1964)... Una mòrt plan doça
La Vieillesse (1970)... Lo Vielhum
Tout compte fait (1972)... Tot compte fach
La Cérémonie des adieux (1981)... La Ceremonia dels adieus (seguit per Entretiens avec Jean-Paul Sartre: août-septembre 1974)... Entretens amb en Jean-Paul Sartre: agost-setembre de 1974

Teatre

Les bouches inutiles (1945) Las bocas inutilas

Òbras postumas

Lettres à Sartre, tome I: 1930-1939 (1990) Letras a Sartre, tòme I: 1930-1939
Lettres à Sartre, tome II: 1940-1963 (1990) Letras a Sartre, tòme II: 1940-1963
Journal de guerre, septembre 1939 - janvier 1941 (1990) Jornal de guèrra, setembre de 1939 - genièr de 1941
Lettres à Nelson Algren (reviradas de l'anglés per na Sylvie Le Bon de Beauvoir) (1997) Letras a Nelson Algren
Correspondance croisée avec Jacques-Laurent Bost (2004) Correspondéncia crosada amb en Jacques-Laurent Bost
Cahiers de jeunesse, 1926-1930 (2008) Quasèrns de joventut, 1926-1930

òbras a l'entorn de la femna e de l'escrivana

Claudine Monteil: Les Amants de la liberté, Sartre et Beauvoir dans le siècle... edicions Calmann-Levy 1999 (en francés)
Claudine Monteil: Les Soeurs Beauvoir... idem 2003 (idem)
Michel Kail: Simone de Beauvoir philosophe... PUF colleccion Philosophie 2006 (id)
Danièle Sallenave: Castor de guerre... Gallimard 2008 601 pp (id)
Marianne Stjepanovic-Pauly: Simone de Beauvoir, le défi d'une femme... Éditions du Jasmin 2008 (id)
Claudine Monteil: Simone de Beauvoir et les femmes d'aujourd'hui... Éditions Odile Jacob 2011 (id)

Filmografia

Ilan Duran Cohen: Les Amants du Flore / Los Aimadors del Flore, telefilme (C /105') amb Anna Mouglalis 2006
Claude Goretta: Sartre, l'âge des passions / Sartre, l'edat de las passions, telefilme de doas parts (C / 95') amb Anne Alvaro 2006
Dominique Gros: Simone de Beauvoir - une femme actuelle / Simone de Beauvoir, una femna actuala, documentari (b&n/C) ARTE 2007