Przejdź do zawartości

Andrespol (gmina)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Andrespol
gmina wiejska
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

łódzki wschodni

TERC

1006022

Siedziba

Andrespol

Wójt

Dariusz Kubus

Powierzchnia (2019)

25,74 km²

Populacja (30.05.2018)
• liczba ludności


14 595[1]

• gęstość

535,93 os./km²

Urbanizacja

0%

Nr kierunkowy

42

Kod pocztowy (2019)

95-020

Tablice rejestracyjne

ELW

Adres urzędu:
ul. Rokicińska 126
95-020 Andrespol
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw

10

Liczba miejscowości

11[2]

Położenie na mapie powiatu
Położenie na mapie powiatu
51°43′32″N 19°38′17″E/51,725556 19,638056
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Andrespolgmina wiejska w województwie łódzkim, w powiecie łódzkim wschodnim. Siedzibą władz gminy jest Andrespol. Zarządcą gminy jest wójt Dariusz Kubus, pełniący tę funkcję nieprzerwanie od 2002 roku.

Rys historyczny

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Andrespol (gromada).

Przed II wojną światową tereny współcześnie wchodzące w skład gminy Andrespol znajdowały się w gminach Gałkówek (Bedoń, Andrespol, Janówka, Justynów, Zielona Góra) oraz Brójce (Kraszew, Stróża i Wiśniowa Góra)[3].

W 1954 roku powołano na terenie obecnej gminy dwie gromady: Andrespol (wsie Andrespol, Bedoń i Hulanka) i Wiśniowa Góra (wsie Wiśniowa Góra, Kraszew, Stróża) zaś wsie Justynów, Janówka i Zielona Góra weszły w skład gromady Gałków Duży[4]. Jeszcze w 1957 roku zlikwidowano gromadę Wiśniowa Góra i włączono ją w skład gromady Andrespol, która stała się od tej pory częścią powiatu łódzkiego[5]. Następnie w roku 1963 gromada Andrespol została połączona z sąsiednią gromadą Andrzejów (wsie Andrzejów, Sąsieczno, Nery i Feliksin)[6].

Z końcem roku 1972 przestał obowiązywać podział na gromady i powołano gminę Andrespol w powiecie łódzkim. Obejmowała ona sołectwa: Andrespol, Andrzejów, Bedoń, Bedoń Przykościelny, Feliksin, Huta Szklana, Janówka, Justynów, Kraszew, Nery, Nowy Bedoń, Sąsieczno, Stróża i Wiśniowa Góra[7]. Po reformie administracyjnej z 1975 roku gmina trafiła do województwa łódzkiego[8]. Wieś Zielona Góra stanowiła część gminy Koluszki należącej do województwa piotrkowskiego.

Zmiana granic w 2019 roku

[edytuj | edytuj kod]

Z dniem 1 stycznia 2019 roku po wieloletnich staraniach mieszkańców sołectwa Zielona Góra sołectwo to o powierzchni 204 ha, należące uprzednio do gminy Koluszki, zostało przyłączone do gminy Andrespol[9][10].

Położenie gminy

[edytuj | edytuj kod]

Gmina Andrespol znajduje się w centralnej Polsce, w województwie łódzkim. Jest jedną z sześciu gmin powiatu łódzkiego wschodniego. Leży na południowy wschód od stolicy regionu – miasta Łodzi. Gmina stanowi ok. 5,15% powierzchni powiatu łódzkiego wschodniego.

Od wschodu gmina Andrespol graniczy z miastem Łódź, od południa z gminą Brójce, od zachodu z gminą Koluszki, a od północy z gminami Nowosolna i Brzeziny. Zajmuje powierzchnię 25,74 km² (2 574 ha)[11].

Charakter gminy

[edytuj | edytuj kod]

Gmina Andrespol jest najmniejszą gminą w powiecie łódzkim wschodnim i jednocześnie najgęściej zaludnioną. Mimo że jest gminą wiejską (wskaźnik urbanizacji wynosi zatem 0%) gmina nie ma w większości typowego charakteru wiejskiego. Gmina Andrespol z powodu swojej bliskości do Łodzi stała się tzw. sypialnią wielkiego miasta. Dawne wsie rolnicze utraciły w XX wieku swój charakter i stały się miejscowościami o zwartej zabudowie mieszkaniowej. W ten sposób rozwinęły i dalej się rozwijają sołectwa Andrespol, Bedoń Przykościelny, Justynów[12], Janówka, Stróża, Wiśniowa Góra i Zielona Góra. Wiele mieszkańców Łodzi posiada na terenie gminy działki letniskowe[13]. Pola uprawne znajdują się nadal w sołectwa Nowy Bedoń, Bedoń-Wieś i Kraszew jednak i te miejscowości rozwijają się w kierunku wsi rezydencjalnych. Sołectwo Justynów słynęło również z dużego ośrodka kolonijnego, do którego na wakacje przyjeżdżały dzieci z Łodzi. Ośrodek ten jednak został zamknięty w 1998 roku i od tamtej pory popada w ruinę[14].

Demografia[15]

[edytuj | edytuj kod]

Według statystyk Głównego Urzędu Statystycznego gminę Andrespol, w 2018 roku zamieszkiwało 13 795 osób. Gęstość zaludnienia wyniosła w 2018 roku 591 os./km², co plasowało gminę Andrespol na pierwszym miejscu wśród gmin wiejskich. Po przyłączeniu Zielonej Góry, gęstość spadła do 535 os./km² i gmina znajduje się aktualnie na trzecim miejscu (za gminami Buczkowice i Ksawerów)[16].

Gmina Andrespol charakteryzuje się dodatnim przyrostem rzeczywistym. Mimo ujemnego przyrostu naturalnego do gminy napływa wiele nowych mieszkańców, przede wszystkim z Łodzi.

Struktura płci
Kobiety Mężczyźni Ogółem
7 264 52,66% 6 531 47,34% 13 795
Przyrost naturalny
Urodzenia żywe 104
Zgony 141
Przyrost naturalny -37
Saldo migracji
Zameldowania 280
Wymeldowania 99
Saldo migracji +181

W 2018 roku dochód gminy na 1 mieszkańca wyniósł 4 072,84 złotych.

Ochrona zdrowia i pomoc społeczna

[edytuj | edytuj kod]

Na terenie gminy funkcjonuje jedna samorządowa placówka ochrony zdrowia: Gminna Przychodnia Zdrowia w Andrespolu, z której usług w 2019 roku skorzystało 7 617 pacjentów[11][17]. Ponadto na terenie gminy Andrespol działają trzy niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej oraz sześć aptek[11].

W gminie Andrespol działa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Andrespolu oraz jeden dom pomocy społecznej[11].

Oświata

[edytuj | edytuj kod]

W gminie działa sześć publicznych placówek oświatowych, w tym dwie szkoły podstawowe, jedna szkoła średnia, jeden zespół szkolno-przedszkolny i dwa przedszkola[11][18]:

  • Liceum Ogólnokształcące im. Jana Karskiego w Wiśniowej Górze;
  • Szkoła Podstawowa z oddziałami przedszkolnymi im. Jana Brzechwy w Justynowie;
  • Szkoła Podstawowa z oddziałami przedszkolnymi im. Henryka Sienkiewicza w Wiśniowej Górze;
  • Zespół Szkolno-Przedszkolny im. Jana Pawła II w Bedoniu-Wsi;
  • Samorządowe Przedszkole w Andrespolu;
  • Samorządowe Przedszkole w Justynowie.

Ponadto na terenie gminu funkcjonują 4 niepubliczne przedszkola.

Do szkół i przedszkoli w gminie Andrespol, w roku 2019 uczęszczało 2 067 uczniów[11].

Kultura, rekreacja i sport

[edytuj | edytuj kod]

Na terenie gminy Andrespol działa Biblioteka Gminna w Andrespolu z filiami w Justynowie i Wiśniowej Górze[19]. W sołectwie Wiśniowa Góra funkcjonuje Gminny Ośrodek Kultury, prowadzący działalność kulturalno-artystyczną i edukacyjną[20].

W Justynowie funkcjonuje Ludowy Klub Sportowy Justynów (LZS Justynów), prowadzący m.in. seniorski zespół piłkarski (grający w łódzkiej klasie A), juniorskie drużyny piłkarską i siatkarską, a także sekcje jogi i nordic-walking[21]. W Wiśniowej Górze zaś działa Gminny Ludowy Klub Sportowy Andrespolia (GLKS Andrespolia)[22]. Oba kluby posiadają swoje kompleksy sportowe.

Ponadto w Wiśniowej Górze funkcjonuje Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji „Relaks” z basenami i halą sportową[23]. Na wschód od Andrespola znajduje się kompleks stawów rybnych „Marysinek”, przy którym funkcjonuje koło wędkarskie[24]. Odbywają się tam festyny i odpusty, a w ostatnich latach podjęto na tym terenie inwestycje: wybudowano ścieżkę rowerową łączącą stawy z Andrespolem, dwa parkingi oraz chodniki otaczające stawy[25].

Przyroda

[edytuj | edytuj kod]

Mimo że gmina Andrespol jest niewielka i gęsto zabudowana (jak na gminę wiejską) to i tak znalazły się na jej terenie duże połacie lasów i innych terenów zielonych. Przez środek gminy przepływa rzeka Miazga, wzdłuż której utworzono Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Miazgi pod Andrespolem”[26]. Ponadto w gminie znajdują się trzy użytki ekologiczne chroniące torfowiska w Andrespolu i Zielonej Górze oraz epizodyczny ciek Gałkowianka.

Porządek publiczny i bezpieczeństwo

[edytuj | edytuj kod]

W Andrespolu znajduje się posterunek policji[27]. Ponadto na terenie gminy funkcjonują cztery ochotnicze straże pożarne: OSP Justynów, OSP Bedoń, OSP Andrespol i OSP Wiśniowa Góra[28].

Kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski w Bedoniu.

Religia

[edytuj | edytuj kod]

Kościół rzymskokatolicki

[edytuj | edytuj kod]

Członkowie kościoła rzymskokatolickiego z sołectw Janówka, Justynów i Zielona Góra należą do Parafii Miłosierdzia Bożego w Justynowie w dekanacie koluszkowskim[29]; z sołectw Andrespol, Wiśniowa Góra, Kraszew i StróżaParafii Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Andrespolu[30] w dekanacie Łódź Olechów; zaś sołectw Bedoń Przykościelny, Bedoń-Wieś i Nowy Bedoń należą do Parafii Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Bedoniu[31] w dekanacie Łódź Olechów. Wszystkie te dekanaty należą do Archidiecezji Łódzkiej.

Świadkowie Jehowy

[edytuj | edytuj kod]

Na terenie gminy działalność kaznodziejską prowadzi zbór Wiśniowa Góra Świadków Jehowy, korzystający z Sali Królestwa w Kraszewie[32].

Cmentarze

[edytuj | edytuj kod]

Na terenie gminy Andrespol funkcjonują dwa cmentarze parafialne w Justynowie i w Bedoniu Przykościelnym. W 2011 roku utworzono również cmentarz parafialny w Andrespolu, który jednak administracyjnie leży na terenie Łodzi przy ulicy Ziarnistej[33]. Ponadto zmarli mieszkańcy gminy chowani są na cmentarzach w Gałkowie i Kurowicach.

Komunikacja

[edytuj | edytuj kod]

Gmina Andrespol jest bardzo dobrze skomunikowana z Łodzią i z resztą kraju. Przez centrum gminy przebiega droga wojewódzka nr 713, łącząca Łódź z Tomaszowem Mazowieckim i Opocznem. Łączy ona gminę Andrespol z centrum Łodzi oraz wjazdem na Autostradę A1 (węzeł 22 – Łódź Wschód).

Przez północną część gminy przebiega linia kolejowa nr 25. Dzięki Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej i dwóm przystankom w gminie – Bedoń i Justynów, zyskała ono bardzo dobre połączenie kolejowe z Łodzią, ale i z Warszawą.

Przez gminę Andrespol przebiegają trasy linii autobusowych MPK Łódź: 82B (z Dworca Łódź-Widzew do Ludwikowa przez Andrzejów, Andrespol, Wiśniową Górę i Stróżę), 90C (z Janowa do Brzezin przez Andrzejów, Andrespol z wjazdem kieszeniowym do Bedonia), 92 (z Dworca Łódź Dąbrowa przez Wiskitno do wsi Stróża), 201 (z ronda Inwalidów w Łodzi do Bedonia), 202 (z ronda Inwalidów w Łodzi do Janówki, przez Justynów, z wjazdem kieszeniowym do Kraszewa) oraz linię nocną N5B (z Radogoszcza, przez centrum Łodzi do Andrespola)[34][35].

Kursują tędy również autobusy wielu innych przewoźników regionalnych, obsługujących m.in. połączenia z Łodzi do Tomaszowa Mazowieckiego.

W 2019 roku uruchomiono linię autobusową L1, która miała połączyć jedyne sołectwo niepołączone komunikacją autobusową z resztą gminy – Zieloną Górę z Andrespolem i Justynowem. Z powodu nikłego zainteresowania linią, spowodowanego zapewne przez pandemię COVID-19, linię zlikwidowano[36].

W Andrespolu funkcjonuje filia Urzędu Pocztowego w Łodzi nr 15[37].

Mapa sołectw w gminie Andrespol

Sołectwa i miejscowości

[edytuj | edytuj kod]

W skład gminy wchodzi dziesięć sołectw: Andrespol (siedziba), Bedoń Przykościelny, Bedoń-Wieś, Janówka, Justynów, Kraszew, Nowy Bedoń, Stróża, Wiśniowa Góra, Zielona Góra; oraz jedna miejscowość niesołecka Ludwików w sołectwie Stróża.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Gmina Andrespol w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. Statystyczne Vademecum Samorządowca 2014 – gmina wiejska Andrespol [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2015-02-26] [zarchiwizowane z adresu 2015-02-26].
  3. Łódzki Dziennik Urzędowy 1935, nr 28, poz. 385.
  4. Dz. Urz. WRN Łódź, 1954, nr 11, poz. 39.
  5. Dz. Urz. PRL 1957 nr 59, poz. 308.
  6. Dz. Urz. PRL, 1963, nr 23, poz. 129.
  7. Dz. Urz. WRN Łódź, 1972, nr 14, poz. 185.
  8. Dz.U. 1975 nr 17, poz. 92.
  9. Zmiana Granic Gmin Koluszki i Andrespol stała się faktem. – Zielona Góra [online] [dostęp 2020-12-28].
  10. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 lipca 2018 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta.
  11. a b c d e f Raport o stanie gminy Andrespol 2019.
  12. Historyczne korzenie Justynowa [online], justynow.com.pl [dostęp 2020-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-12-01].
  13. Gmina Andrespol [online], andrespol.pl [dostęp 2020-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-20].
  14. Wyborcza.pl [online], lodz.wyborcza.pl [dostęp 2020-12-28].
  15. Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych, 2018.
  16. Gęstość zaludnienia polskich miast i gmin [online] [dostęp 2020-05-13].
  17. Gmina Andrespol [online], andrespol.pl [dostęp 2020-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-03].
  18. Gmina Andrespol [online], andrespol.pl [dostęp 2020-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-03].
  19. Gmina Andrespol [online], andrespol.pl [dostęp 2020-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-11].
  20. Gmina Andrespol [online], andrespol.pl [dostęp 2020-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-03].
  21. LZS Justynów [online], lzsjustynow.pl [dostęp 2020-12-28].
  22. O nas – Andrespolia [online] [dostęp 2020-12-28] (pol.).
  23. Zakład Gospodarki Komunalnej w Wiśniowej Górze [online], zgk.andrespol.pl [dostęp 2020-12-28].
  24. Historia – GSW [online], marysinek.pl [dostęp 2020-12-28].
  25. Gmina Andrespol [online], andrespol.pl [dostęp 2020-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-03].
  26. Przeglądanie danych – Obszar chronionego krajobrazu [online], crfop.gdos.gov.pl [dostęp 2020-12-28].
  27. J.S.K. Internet, Posterunek Policji w Andrespolu [online], Komenda Powiatowa Policji powiatu łódzkiego wschodniego [dostęp 2020-12-28] (pol.).
  28. Gmina Andrespol [online], andrespol.pl [dostęp 2020-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-03].
  29. Parafia Miłosierdzia Bożego w Justynowie | Archidiecezja Łódzka [online], archidiecezja.lodz.pl [dostęp 2020-12-29].
  30. Parafia Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy w Andrespolu | Archidiecezja Łódzka [online], archidiecezja.lodz.pl [dostęp 2020-12-29].
  31. Parafia Matki Boskiej Królowej Polski w Bedoniu | Archidiecezja Łódzka [online], archidiecezja.lodz.pl [dostęp 2020-12-29].
  32. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2023-01-07].
  33. Parafia NMP NP w Andrespolu – GALERIA ZDJĘĆ CMENTARZA [online], archidiecezja.lodz.pl [dostęp 2020-12-29].
  34. Rozkłady jazdy – MPK-Łódź Spółka z o.o. [online], mpk.lodz.pl [dostęp 2020-05-13].
  35. Gmina Andrespol [online], andrespol.pl [dostęp 2020-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-16].
  36. Ostatni kurs Busa L1 – Zielona Góra [online] [dostęp 2020-12-28].
  37. Poczta Polska ul. Rokicińska 126 Andrespol, FUP Łódź 15, PNA: 95-020 – godziny otwarcia, telefon. [online], andrespol.poczta-online.com [dostęp 2020-12-28].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]