Przejdź do zawartości

Brian Dennehy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Brian Dennehy
Ilustracja
Brian Dennehy (2009)
Imię i nazwisko

Brian Manion Dennehy

Data i miejsce urodzenia

9 lipca 1938
Bridgeport

Data i miejsce śmierci

15 kwietnia 2020
New Haven

Zawód

aktor, reżyser, producent telewizyjny, scenarzysta

Współmałżonek

Judith Scheff
(1959–1974; rozwód)
Jennifer Arnott
(1988–2020)

Lata aktywności

1977–2020

Brian Manion Dennehy[1][2] (ur. 9 lipca 1938 w Bridgeport, zm. 15 kwietnia 2020 w New Haven[3]) – amerykański aktor filmowy, telewizyjny i teatralny. Zdobywca Złotego Globu dla najlepszego aktora w miniserialu lub filmie telewizyjnym za rolę Williama „Willy’ego” Lomana w telewizyjnej wersji Śmierci komiwojażera (2000). Laureat Laurence Olivier Award oraz dwóch nagród Tony jako Willy Loman w spektaklu Śmierć komiwojażera (1999) i za rolę Jamesa Tyrone’a w przedstawieniu Zmierzch długiego dnia (2003)[4]. Początkowo zyskał uznanie za rolę szeryfa Willa Teasle’a w Rambo – Pierwsza krew (1982). Wystąpił w wielu filmach, w tym Park Gorkiego (1983), Silverado (1985), Kokon (1985), F/X (1986), Uznany za niewinnego (1990), Romeo i Julia (1996) i Rycerz pucharów (2015)[5].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Bridgeport w Connecticut w rodzinie katolickiej pochodzenia irlandzkiego[6] jako syn Hannah (z domu Mannion) i Edwarda „Eda” Dennehy, redaktora agencji prasowej dla Associated Press[7]. Miał dwóch braci, Michaela i Edwarda. Jego rodzina przeprowadziła się na Long Island. Uczęszczał do Chaminade High School w Mineola.

W 1956, po ukończeniu szkoły średniej, dzięki stypendium piłkarskiemu rozpoczął studia na wydziale historii na Uniwersytecie Columbia, gdzie grał w futbol amerykański[8]. W 1959 opuścił uczelnię i przez pięć lat służył w United States Marine Corps[9]. Pracował jako kelner, barman, kierowca ciężarówki i pracownik motelu. Następnie podjął studia na kierunku sztuki dramatyczne w Uniwersytecie Yale[10]. Grał w rugby union w Old Blue Rugby Football Club. W połowie lat 70. pracował jako makler giełdowy dla Merrill Lynch w biurze na Manhattanie.

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Karierę aktorską zaczął około 40. roku życia. Stworzył wiele charakterystycznych kreacji. Zagrał w przeszło 180 filmach i serialach. Swoje największe sukcesy odnosił w latach 80., kiedy to wystąpił w tak słynnych produkcjach jak: dramat sensacyjny Rambo – Pierwsza krew (1982), western Silverado (1985) czy komedia science fiction Kokon (1985). Kolejnymi znaczącymi pozycjami w jego filmografii były role w takich filmach jak: F/X (1986), Orły Temidy (1986), Brzuch architekta (1987) czy Uznany za niewinnego (1990). W latach 90. występował głównie w mało znaczących filmach telewizyjnych. Z tego okresu na uwagę zasługują jednak jego role w ekranizacji dramatu Williama Szekspira Romeo i Julia (1996)[11] oraz w komedii Tomcio Grubasek (1995). Regularnie pojawiał się na ekranie, a także próbował swoich sił w dubbingu.

Ponadto w latach 1992–1997 zagrał główną rolę w serii filmów telewizyjnych o przygodach niezłomnego policjanta, sierżanta Jacka Reeda. Na serię składają się następujące tytuły: Złamane śluby (1992), Człowiek honoru (1993), Za wszelką cenę (1994), Jeden z naszych (1995), Morderca jest wśród nas (1996) oraz Śmierć i zemsta (1997). Dennehy sam wyreżyserował cztery z tych filmów. Wystąpił także gościnnie w kilkudziesięciu serialach telewizyjnych, m.in.: Kojak, M*A*S*H, Dallas, Dynastia, Cagney i Lacey, Policjanci z Miami, Ja się zastrzelę, 4400, Sposób użycia, Żona idealna i Partnerki.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

20 kwietnia 1960 ożenił się z Judith Scheff, z którą miał trzy córki: Elizabeth (ur. 1 października 1960), Kathleen i Dierdre. Jednak po 15 latach związku, małżeństwo zakończyło się rozwodem. 17 lipca 1988 poślubił Jennifer Arnott. Wychował z nią dwoje adoptowanych dzieci: syna Cormaca (ur. 1993) i córkę Sarah (ur. 1995).

Zmarł 15 kwietnia 2020 w New Haven w Connecticut z przyczyn naturalnych[12] w wieku 81 lat[13]. Jego agent, Brian Mann, powiedział „Chicago Tribune”, że przyczyną śmierci było nagłe zatrzymanie krążenia wynikające z sepsy[14][15].

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]
Filmy fabularne
Rok Tytuł Rola Reżyser
1977 W poszukiwaniu idealnego kochanka chirurg Richard Brooks
Pół pary (Semi-Tough) T.J. Lambert Michael Ritchie
1978 F.I.S.T. Frank Vasco Norman Jewison
Nieczyste zagranie detektyw Ferguson „Fergie” Colin Higgins
Ruby i Oswald (TV) George Paulsen Mel Stuart
1979 Butch i Sundance – Lata młodości O.C. Hanks Richard Lester
Dziesiątka Donald „Don”, barman Blake Edwards
1980 Słodki zakład (Little Miss Marker) Herbie Walter Bernstein
1982 Fałszywa wiara (Split Image) Kevin Stetson Ted Kotcheff
Rambo – Pierwsza krew szeryf Will Teasle
1983 Już nigdy nie zawyje wilk Rosie Little Carroll Ballard
Park Gorkiego William Kirwill Michael Apted
1984 Kto pierwszy, ten lepszy (Finders Keepers) major Frizzoli Richard Lester
The River Rat Doc Cole Thomas Rickman
1985 Kokon Walter Ron Howard
Silverado szeryf Cobb Lawrence Kasdan
Dwa razy w życiu Nick Bud Yorkin
1986 F/X porucznik Leo McCarthy Robert Mandel
The Check Is in the Mail Richard Jackson Joan Darling
Orły Temidy C. J. Cavanaugh Ivan Reitman
1987 Brzuch architekta Stourley Kracklite Peter Greenaway
Bestseller (Best Seller) porucznik Dennis Meechum John Flynn
1988 Witaj w domu Frank Roberts Sr. Gary Sinise
Powrót nad Śnieżną Rzekę ('The Man from Snowy River II) Harrison Geoff Burrowes
Kokon: Powrót Walter Daniel Petrie
Afrykański lew (The Lion of Africa, TV) Sam Marsh / Trader Kevin Connor
1989 Siedem minut (Georg Elser - Einer aus Deutschland) Wagner Klaus Maria Brandauer
Indio Whytaker Antonio Margheriti
1990 Uznany za niewinnego Raymond Horgan Alan J. Pakula
Policyjna gorączka (Blue Heat) Frank Daly John Mackenzie
Czcij ojca swego (TV) Gus Robinson John David Coles
1991 F/X 2 (F/X2: The Deadly Art of Illusion) porucznik Leo McCarthy Richard Franklin
1992 Gladiator Jimmy Horn Rowdy Herrington
Złapać mordercę (To Catch a Killer, TV) John Wayne Gacy Eric Till
1993 Cios w serce (Murder in the Heartland, TV) John McArthur Robert Markowitz
1994 Za wszelką cenę (Jack Reed: A Search for Justice, TV) sierżant Jack Reed Brian Dennehy
Nieobecność usprawiedliwiona (Leave of Absence, TV) Sam Tom McLoughlin
1995 Tomcio Grubasek Thomas „Big Tom” Callahan Jr. Peter Segal
Jeden z naszych (Jack Reed: One of Our Own, TV) sierżant Jack Reed Brian Dennehy
Pod niebem Henrietty Big Dave McDermot James Keach
Cień podejrzenia (Shadow of a Doubt, TV) Charley Sloan Brian Dennehy
1996 Romeo i Julia Ted Monteki Baz Luhrmann
1998 Rejs pod przymusem (Voyage of Terror, TV) prezydent Brian Trenchard-Smith
1999 Sekrety milionerki (Too Rich: The Secret Life of Doris Duke, TV) Louis Bromfield John Erman
Powrót z piekła (Out of the Cold) David Bards Aleksandr Buravskiy
NetForce (TV) Lowell Davidson Robert Lieberman
Silicon Towers Tom Warner Serge Rodnunsky
2000 Ocalić Nowy Jork (Fail Safe, TV) generał Bogan Stephen Frears
Dish Dogs Frost Robert Kubilos
2001 Letnia przygoda trener John Schiffner Michael Tollin (w napisach: Mike Tollin)
2002 Skradzione lato ks. Kelly Pete Jones
2003 Rzymska wiosna pani Stone (The Roman Spring of Mrs. Stone) Tom Stone Robert Allan Ackerman
2004 Ona mnie nienawidzi Billy Church Spike Lee
Tornado zagłady (Category 6: Day of Destruction, TV) Andy Goodman Dick Lowry
2005 Upodleni (The Exonerated, TV) Gary Gauger Bob Balaban
Ojcowie nasi (Our Fathers, TV) ks. Dominic Spagnolia
Atak na posterunek sierżant Jasper O’Shea Jean-François Richet
2006 Za cenę życia agent Horvath Robert Moresco
Bezcenny dar (The Ultimate Gift) Gus Michael O. Sajbel
I ty możesz zostać bohaterem Babe Ruth (głos) Christopher Reeve
2007 Ratatuj Django (głos) Brad Bird
Marco Polo (TV) Kublai Khan Kevin Connor
2008 Zawodowcy porucznik Hingis Jon Avnet
2010 Alleged Gangster (Alleged) Clarence Darrow Tom Hines
Dzień jak co dzień (Every Day) Ernie Freed Richard Levine
Dla niej wszystko (2010) George Brennan Paul Haggis
Oto Monica Velour (Meet Monica Velour) Pop Pop Keith Bearden
2011 Wielki rok Raymond Harris David Frankel
2012 Twelfth Night Sir Toby Belch Barry Avrich
2013 The Challenger przewodniczący William Rogers James Hawes
2015 Rycerz pucharów Joseph Terrence Malick
2018 Mewa (The Seagull) Sorin Michael Mayer
Berek pan Cilliano, ojciec Randy’ego Jeff Tomsic
Pieśń jeziora Sway (The Song of Sway Lake) Hal Sway Ari Gold
2019 Driveways Del Andrew Ahn
Master Maggie (krótkometrażowy) w roli samego siebie Matthew Bonifacio
3 Days with Dad (Life Support) Bob Mills Larry Clarke
2020 Son of the South dziadek Barry Alexander Brown
Seriale
Rok Tytuł Rola Uwagi
1977 Kojak Peter Connor odc.: „The Godson”
Sierżant Anderson Burrows odc.: „Shadow of Doubt”
Lou Grant Wilson odc.: „Nazi”
M*A*S*H sierżant Ernie Connors odc.: „Souvenirs”
1978 Perła (Pearl) sierżant Otto Chain 3 odcinki
Dallas Luther Frick odc.: „Winds of Vengeance”
1979 Knots Landing James Cargill odc.: „Chance of a Lifetime”
1981 Dynastia Jake Dunham 5 odcinków
1984 Cagney i Lacey Michael MacGruder odc.: „The Bounty Hunter”
Detektyw Hunter dr Bolin odc.: „Hunter”
1985 The Last Place on Earth Frederick Albert Cook 2 odcinki
1987 Policjanci z Miami wielebny Billy Bob Proverb odc.: „Amen...Send Money”
1996 Nostromo Joshua C. Holyrod 4 odcinki
1998–2003 Ja się zastrzelę Red Finch 4 odcinki
2005 Prezydencki poker Senator Rafe Framhagen odc.: „Ninety Miles Away”
2006 4400 Mitch Baldwin odc.: „Blink”
2007 Prawo i porządek: sekcja specjalna sędzia Tierney odc.: „Scheherezade”
Mistrzowie science-fiction Bedzyk odc.: „The Discarded”
2008 Rockefeller Plaza 30 Mickey J odc.: „Sandwich Day”
2009 Sposób użycia Roy odc.: „Dad's Visit”
2010 Partnerki detektyw Kenny Leahy odc.: „Boston Strangler Redux”
2012 Żona idealna Bucky Stabler 2 odcinki
2013 Słowo na R Pan Tolkey odc.: „The Finale”
2015 Bez zasad Joe Patton 8 odcinków
2016–2019 Czarna lista Dominic Wilkinson 8 odcinków
2017 Hap i Leonard szeryf Valentine Otis 6 odcinków
2020 Penny Dreadful: City of Angels Charlton Townsend odc. 9

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Brian Dennehy. Listal. [dostęp 2018-11-21]. (ang.).
  2. Personalidade: Brian Dennehy (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2018-11-21]. (port.).
  3. Zmarł hollywoodzki aktor. Miał 81 lat. tvp.info. [dostęp 2020-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-18)].
  4. Ryan Gilbey (2020-04-17): Brian Dennehy obituary. „The Guardian”. [dostęp 2020-04-17]. (ang.).
  5. Brian Dennehy. Rotten Tomatoes. [dostęp 2018-11-21]. (ang.).
  6. Brian Dennehy – What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2020-03-02]. (ang.).
  7. Brian Dennehy Biography (1938-). Film Reference. [dostęp 2020-03-16]. (ang.).
  8. Hal Erickson: Brian Dennehy Biography. AllMovie. [dostęp 2020-03-16]. (ang.).
  9. Brian Dennehy, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-04-18] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).
  10. Brian Dennehy Biography. TV.com. [dostęp 2020-04-17]. (ang.).
  11. Brian Dennehy. MYmovies. [dostęp 2018-11-21]. (wł.).
  12. Nie żyje Brian Dennehy. Aktor miał 81 lat. Onet.pl. [dostęp 2020-04-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-18)]. (pol.).
  13. Duane Byrge, Mike Barnes (2020-04-16): Brian Dennehy, Burly Actor in 'First Blood,' 'Cocoon' and 'Death of a Salesman,' Dies at 81. „The Hollywood Reporter”. [dostęp 2020-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-16)]. (ang.).
  14. Neil Genzlinger (2020-04-16): Brian Dennehy, Tony Award-Winning Actor, Dies at 81. „The New York Times”. [dostęp 2020-04-17]. (ang.).
  15. Chris Jones (2020-04-16): Brian Dennehy, a giant of Chicago and America’s stages, is dead at 81. „Chicago Tribune”. [dostęp 2020-04-17]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]