Przejdź do zawartości

Christiansfeld

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Christiansfeld
Ilustracja
Kościół w Christiansfeld
Herb
Herb
Państwo

 Dania

Region

Dania Południowa

Gmina

Kolding

Powierzchnia

2,4 km²

Populacja (2022)
• liczba ludności
• gęstość


2977
1263 os./km²

Kod pocztowy

6070

Położenie na mapie Danii Południowej
Mapa konturowa Danii Południowej, w centrum znajduje się punkt z opisem „Christiansfeld”
Położenie na mapie Danii
Mapa konturowa Danii, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Christiansfeld”
Ziemia55°21′20″N 9°29′53″E/55,355556 9,498056
Strona internetowa
Christansfeld, przykład miasta założonego przez braci morawskich[1][a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Kościół braci morawskich w Christiansfeld (2015)
Państwo

 Dania

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

III, IV

Numer ref.

1468

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

2015
na 39. sesji

Christiansfeldmiasto w Danii, w regionie Dania Południowa, w gminie Kolding.

Historycznie jest związane z kościołem braci morawskich. W 2015 roku wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Geografia

[edytuj | edytuj kod]

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Christiansfeld leży w gminie Kolding w regionie Dania Południowa, pomiędzy miastami Kolding i Haderslev [2].

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

W 2022 roku miasto zamieszkiwało 2977 osób, a przy powierzchni 2,4 km² gęstość zaludnienia wynosiła 1263 os./km²[3].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Miasto powstało z inicjatywy króla Danii Chrystiana VII (1749–1808), który pod wrażeniem kunsztu rzemieślników i kupców braci morawskich poznanych w holenderskim Zeist, w 1771 roku zezwolił braciom morawskim na założenie kolonii na ziemi królewskiej Tyrstrup[2]. Kolonia – nazwana na cześć króla Christiansfeld – została założona 1 kwietnia 1773 roku[2]. Osada została wzniesiona zgodnie z założeniami planistycznymi wspólnoty kościelnej – wokół centralnie położonego placu kościelnego. Zbudowano kościół z plebanią, domy mieszkalne, szkoły i hotel[2]. Inspiracją dla kolonii Christiansfeld były inne osady braci morawskich w Europie takich jak saksońskie Herrnhut[4]. Plan kolonii był wzorowany na planach osad Herrnhaag i Gnadau[5].

Bracia morawscy zostali zwolnieni ze składania przysięgi na wierność królowi i otrzymali liczne przywileje[2]. W Christiansfeld kwitło rzemiosło – wyprawiano skóry, szyto rękawiczki, produkowano świece, tytoń i mydło[2]. Kolonia szybko się rozwijała – ok. 1800 roku liczyła 732 członków. Okres jej świetności zakończyła wojna duńska w 1864 roku, w wyniku której Holsztyn uzyskała Austria, Szlezwik przypadł Prusom, a państwo duńskie zostało okrojone, przez co Christiansfeld utraciło swoje zaplecze[2].

W 2015 roku Christiansfeld zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO[6].

Urbanistyka i architektura

[edytuj | edytuj kod]

Miasto stanowi bardzo dobrze zachowany przykład realizacji założeń planistycznych braci morawskich, zakładających rozwój osady wokół centralnie położonego placu kościelnego[6]. Plac położony jest między dwoma głównymi ulicami[7] – biegnącymi równolegle ze wschodu na zachód – Lindegade na południu i Nørregade na północy[8]. Przy placu oprócz kościoła, zlokalizowano plebanie, dom sióstr i dom burmistrza[8].

Przy ulicach o szerokości 24 alenów hamburskich[a] wyznaczono działki o szerokości od 20 do 40 alenów, na których stanęły domy mieszkalne z ogrodami zorientowanymi na północ i południe[8]. Ulice obsadzono drzewami lipowymi w odstępach 8 alenów[9].

Na peryferiach miasta zlokalizowano budynki użyteczności publicznej, w tym domy dla wdów oraz dla kawalerów i niezamężnych kobiet[6]. Na obrzeżach znajdowały się pola uprawne[6].

Zabudowa, zgodnie z modelem urbanistyki protestanckiej, jest jednorodna, prosta i pozbawiona zdobień[6]. Budynki wzniesione z żółtej cegły przykrywają dachy z czerwonej dachówki[6]. Większość gmachów powstała w ciągu 40 lat[8].

  1. Alen hamburski to 57,3 cm, zob. Løkke Borg Berg, Lindberg Marcussen i Stoklund 2013 ↓, s. 32.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]