Przejdź do zawartości

Czehryń

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Czehryń
Чигирин
Ilustracja
Widok miasta
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 czerkaski

Data założenia

1588

Prawa miejskie

1592

Powierzchnia

14 km²

Wysokość

110 m n.p.m.

Populacja (2021)
• liczba ludności


8 664[1]

Nr kierunkowy

+ 380 4730

Kod pocztowy

20900

Tablice rejestracyjne

CA

Położenie na mapie obwodu czerkaskiego
Mapa konturowa obwodu czerkaskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Czehryń”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Czehryń”
Ziemia49°04′N 32°40′E/49,066667 32,666667
Strona internetowa
Cerkiew św. Eliasza w Subotowie k. Czehrynia
Czehryn lub Czehrin, ok. roku 1663 na mapie Jana Janssona Tractus Borysthenis Vulgo Dniepr at Niepr dicti.

Czehryń (ukr. Чигирин, Czyhyryn) – miasto w centralnej części Ukrainy, w obwodzie czerkaskim, w rejonie czerkaskim nad Tiasmynem.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Dawniejsze nazwy: Czehryn, Czeryn, Czyryn, Czyhiryn. Nazwa miasta wywodzi się od miejscowej nazwy paleniska, czyli czyryna lub cziryna. Tereny, na których położona jest miejscowość, zostały w 1569 r. przyłączone do Korony. Miasto i twierdza lokowane przez króla Zygmunta III Wazę dzięki staraniom starosty czerkaskiego Aleksandra księcia Wiśniowieckiego 1 maja 1588 roku. Dnia 15 października 1592 roku otrzymało od króla przywilej nadający mu prawa miejskie magdeburskie. Czehryń był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[2], położonym w pierwszej połowie XVII wieku w starostwie niegrodowym korsuńskim w województwie kijowskim[3]. Czehryń graniczył kiedyś z wsiami Birki[4], Strzynówki i Sosnówka.

Pomimo zakazu królewskiego dotyczącego przyjmowania zbiegów miasto w późniejszych latach było zamieszkane przez różnych uciekinierów z całej Rzeczypospolitej. Do pierwszego poważnego buntu przybyszów przeciw władzy królewskiej doszło już w roku 1593 (Powstanie Kosińskiego). W czerwcu 1601 roku na miasto najechało 300 Tatarów pod dowództwem Kozaka Skorohody, jednak najazd odparł z mieszczanami podstarości Wolski. Po buncie atamana kozackiego Doroszenki miasto i zamek wzmiankowano w 1611 roku jako spustoszone. W 1622 roku opisywano, że zamek ma trzy wieże, a samo miasteczko jest otoczone palisadą, w której są dwie bramy. W 1637 roku miasto zajęli zbuntowani Kozacy Pawluka. Ze względu na swoje strategiczne położenie były (po Kudaku) najbardziej na wschód wysuniętą twierdzą Rzeczypospolitej. Czehryń był jedną z głównych siedzib Chmielnickiego podczas wznieconego przez niego powstania, tutaj też przyjmował posłów i zmarł. W 1664 roku kozacki hetman Iwan Brzuchowiecki obległ w zamku Teterę. W 1667 roku po długim oblężeniu polska załoga twierdzy zmuszona była skapitulować przed kozackimi oddziałami Doroszenki. W 1678 roku miasto i twierdzę zdobyły wojska tureckie i całkowicie je zniszczyły. Po długich wojnach prowadzonych od 1654 roku z Rosją i Turcją, miasto powróciło do Polski w roku 1699.

W 1792 roku król Stanisław August Poniatowski potwierdził miastu dawne przywileje. Miasto należało do Rzeczypospolitej do roku 1793, kiedy po II rozbiorze znalazło się w zaborze rosyjskim, od roku 1796 w powiecie czehryńskim w guberni kijowskiej. W roku 1865 liczyło 9329 mieszkańców. Parafie łacińskie w Antonówce i Złotopolu, dekanat zwenigrodzki.

We wrześniu 2017 r. podczas kopania rowu mieszkaniec Czehrynia odkrył 200 czaszek pozbawionych reszty kośćca. Prawdopodobnie jest to masowa mogiła z 1678 r., kiedy twierdzę i miasto zdobyły i zniszczyły wojska tureckie w trakcie wojny rosyjsko-tureckiej[5].

Demografia

[edytuj | edytuj kod]
  • 1989 – 12 853[6]
  • 2013 – 9 371[7]
  • 2018 – 8 749[8]
  • 2021 – 8 664[1]

Starostowie czehryńscy

[edytuj | edytuj kod]

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Чисельність наявного населення України на 1 січня 2021 року [online], ukrcensus.gov.ua [dostęp 2021-10-25] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-26] (ukr.).
  2. Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 14.
  3. Lustracye królewszczyzn ziem ruskich, Wołynia, Podola i Ukrainy z piérwszéj połowy XVII wieku wyd. Aleksander Jabłonowski, Warszawa 1877, s. 115.
  4. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom I - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2022-02-19].
  5. kb, mn, Mieszkaniec Czechrynia kopał w ogrodzie. Natknął się na 200 ludzkich czaszek [wideo, gazeta.pl, 15.09.2017.
  6. Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
  7. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
  8. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.77
  9. Czehryń. [dostęp 2013-09-26].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]