Przejdź do zawartości

Eurocontrol

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Eurocontrol
European Organisation for the Safety of Air Navigation
Logotyp / flaga
Mapa
Państwa należące do Eurocontrolu
Siedziba

Bruksela

Członkowie

41 państw

Utworzenie

1960

Strona internetowa

Eurocontrol, właściwie Europejska Organizacja ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (ang. European Organisation for the Safety of Air Navigation) – regionalna, wyspecjalizowana organizacja międzyrządowa, której celem jest koordynacja współpracy państw członkowskich, a także organizacji międzynarodowych (w tym Unii Europejskiej), w celu zapewnienia bezpieczeństwa powietrznej żeglugi cywilnej i wojskowej.

Podstawa prawna

[edytuj | edytuj kod]

Eurocontrol został utworzony na mocy Międzynarodowej konwencji o współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa żeglugi powietrznej EUROCONTROL, sporządzonej w Brukseli dnia 13 grudnia 1960 r., która weszła w życie 1 marca 1963 r. Brzmienie konwencji było zmieniane wielokrotnie, 12 lutego 1981 r. została ona zmieniona w całości Protokołem. Ujednolicona wersja Konwencji znajduje się w Protokole z dnia 27 czerwca 1997 r., która w związku z niewystarczającą liczbą podpisów nie weszła jeszcze w życie[1]

Obecnie obowiązującym aktem jest Międzynarodowa konwencja o współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa żeglugi powietrznej EUROCONTROL, sporządzona w Brukseli dnia 13 grudnia 1960 r., zmieniona Protokołem dodatkowym z dnia 6 lipca 1970 r., zmieniona Protokołem z dnia 21 listopada 1978 r., w całości zmieniona Protokołem z dnia 12 lutego 1981 r.[2].

Historia[3]

[edytuj | edytuj kod]

Historia Eurocontrol wiąże się z pierwszymi odrzutowymi samolotami pasażerskimi. Osiągały one większe prędkości i latały na wyższych wysokościach niż statki powietrzne dotychczas. Zaistniała potrzeba dostosowania oraz reorganizacji dotychczas istniejących metod kontroli przestrzeni lotniczej oraz procedur. Dostrzeżono, że kontrola ruchu lotniczego, w przypadku większości krajów europejskich, nie może dłużej ograniczać się do zamkniętych struktur granic państwowych – konieczne było stworzenie międzynarodowej organizacji kontroli, która obejmowałaby zakresem swego działania przestrzeń powietrzną rozciągającą się ponad granicami terytorium pojedynczego państwa.

Do państw założycielskich Eurocontrol należały RFN, Belgia, Francja, Holandia, Wielka Brytania oraz Luksemburg, które w 1958 r. rozpoczęły prace nad konwencją. Konwencja[4] została podpisana 13 grudnia 1960 r., a weszła w życie w 1963 r. Rok wcześniej, w 1961 r. zaproponowany został pierwszy plan harmonizujący system kontroli ruchu lotniczego w Europie – koncepcja nie została jednak poparta przez Francję oraz Wielką Brytanię.

Pierwsze wspólne centrum kontroli ruchu lotniczego powstało w 1964 r. z inicjatywy pozostałych 4 państw założycielskich – RFN, Holandii, Luksemburga oraz Belgii. Centrum Kontroli Górnej Przestrzeni Powietrznej[5] rozpoczęło swoją działalność w 1972 r. w Maastricht w Holandii i istnieje do dziś.

W 1963 r. państwa zgodziły się na utworzenie Centrum Eksperymentalnego Eurocontrol (EEC), które rozpoczęło swoją działalność we francuskim Brétigny-sur-Orge 4 lata później. W tamtym roku powołano także pierwszego dyrektora generalnego, René Bulin oraz ulokowano siedzibę organizacji w Brukseli. Podpisane zostały umowy z Organizacją Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) oraz Federalną Administracją Lotnictwa Stanów Zjednoczonych (FAA).

Kolejne centra kontroli przestrzeni powietrznej powstały w Shannon w Irlandii oraz Karlsruhe w Niemczech, otwarte zostało także Centralne Biuro Opłat Trasowych (ang. Central Route Charges Office) z siedzibą w Brukseli i Institute of Air Navigation Services (IANS) w Luksemburgu.

W połowie lat 80. zaczęto myśleć nad rozszerzeniem działalności organizacji oraz aktualizacją konwencji protokołem, w związku ze zwiększającym się natężeniem w europejskiej sieci kontroli przestrzeni powietrznej. Inicjatywa pochodziła zwłaszcza ze strony Europejskiej Konferencji Lotnictwa Cywilnego (ECAC), z którą Eurocontrol intensywnie wówczas współpracował. ECAC przyczynił się do polepszenia jakości kontroli przestrzeni powietrznej oraz harmonizacji strategii i procedur. Docelowo wszystkie państwa należące do ECAC miały przystąpić do Eurocontrol. Władze Eurocontrol odbywały regularne spotkania z ministrami transportu państw członkowskich ECAC poświęcone problematyce modernizacji systemu zarządzania ruchem lotniczym, tzw. MATSE (ang. Meeting on the Air Traffic System in Europe).

W latach 90. powstał slogan organizacji „Jedno niebo dla Europy ” (ang. One sky for Europe), zaprojektowane zostało także logo, którym organizacja posługuje się do dziś. W tym okresie organizacja zaczęła także bliższą współpracę z Komisją Europejską oraz ICAO – Eurocontrol była jedyną organizacją międzynarodową, która miała prawo zgłaszania poprawek do załączników ICAO.

27 czerwca 1997 r. podczas konferencji dyplomatycznej w Brukseli podpisana została zrewidowana konwencja, której celem było stworzenie jednolitego i opartego na wydajności systemu zarządzania ruchem lotniczym. Dokument ten jest oficjalnie znany jako Protocol Consolidating the EUROCONTROL International Convention Relating to Co-operation for the Safety of Air Navigation of 13 December 1960, as variously amended[1].

Miał on wprowadzić nową instytucjonalną strukturę organizacji, zmienić podstawę do podejmowania decyzji z zasady jednomyślności na zasadę większości, a także stworzyć nowe ciała doradcze i przydzielić dyrektorowi generalnemu więcej obowiązków oraz uprawnień.

Protokół nie został jednak ratyfikowany przez wszystkie państwa członkowskie, w związku z czym nie wszedł jeszcze w życie. Odbywają się dyskusje nad stworzeniem nowej konwencji dla organizacji, co jest rekomendowane przez Industry Consultation Body (ICB)[6] ciało stworzone na potrzeby programu Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej (ang. Single European Sky, SES)[7].

Również 27 czerwca 1997 r. podpisana została umowa dotycząca programu CEATS (ang. Central European Air Traffic Services), którego celem jest zapewnienie kontroli przestrzeni powietrznej nad Austrią, Bośnią i Hercegowiną, Chorwacją, Czechami, Węgrami, Słowenią oraz północnowschodnią częścią Włoch.

Cele i działania

[edytuj | edytuj kod]

Celem Eurocontrol jest wspieranie państw członkowskich w przeprowadzaniu bezpiecznych, wydajnych i przyjaznych środowisku operacji sterowania ruchem powietrznym na terenie Europy.

Działalność organizacji opiera się na:

  • monitorowaniu przestrzeni powietrznej Europy, analizie zebranych danych oraz tworzeniu prognoz w celu zapewnienia bezpieczeństwa;
  • wspieraniu Komisji Europejskiej, Agencji Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego oraz państwowych urzędów lotnictwa cywilnego;
  • implementacji projektów europejskich, w tym programu Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej;
  • udziale w badaniach, rozwoju i walidacji;
  • rozwijaniu technologii w zarządzaniu ruchem lotniczym (ang. Air traffic management, ATM);
  • wyznaczaniu oraz pobieraniu opłat przelotowych oraz redystrybucją tych środków, czym zajmuje się Centralne Biuro ds. Opłat Trasowych (CRCO);
  • prowadzeniu unikalnej platformy koordynacji działań cywilno-wojskowych w Europie;
  • organizacji szkoleń.

Ponadto Ośrodek Kontroli Górnej Przestrzeni Powierzonej w Maastricht[5] zapewnia sterowanie ruchem powietrznym dla Holandii, Belgii, Luksemburga oraz północnych Niemiec.

Menedżer Sieci[8]

[edytuj | edytuj kod]

Eurocontrol został nominowany przez Komisję Europejską na Menedżera Sieci dla Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej do końca 2019 r. (Commission Decision on 7 July 2011 (C(2011) 4130)[1][9] i został następnie ponownie wybrany do pełnienia tej funkcji na okres do 2029 r. (Commission Implementing Decision (EU) 2019/709[10]).

Do obowiązków Menedżera Sieci należy zarządzanie całą siecią ruchu powierzonego (ATM)[3][11] oraz bliska współpraca z dostawcami usług nawigacji lotniczej, lotniskami, liniami lotniczymi oraz wojskami w 43 krajach objętych programem SES. Celem jest wspieranie bezpieczniejszych, efektywniejszych i bardziej zrównoważonych działań społeczności europejskiej w zakresie lotnictwa[12]. Ustanawia i aktualizuje również plan strategiczny oraz operacyjny sieci[5][13]. Menedżer Sieci kierowany jest przez Zarząd Menedżera Sieci.

Struktura

[edytuj | edytuj kod]

Eurocontrol składa się z trzech organów, dwóch organów zarządzających – Stałej Komisji ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (ang. Permanent Commission, CN) oraz Tymczasowej Rady (ang. Provisional Council, PC) i z organu wykonawczego – Agencji.

Organy zarządzające[14]

[edytuj | edytuj kod]

W skład Stałej Komisji wchodzą ministrowie państw należących do Eurocontrol. Komisja określa ogólną politykę organizacji i jest jej organem decyzyjnym. Zadaniem jej jest także zatwierdzanie planów rocznych, pięcioletnich oraz zatwierdzanie budżetu Agencji. Stała Komisja wyznacza dyrektorów oraz dyrektorów generalnych. W 2020 r. stanowisko przewodniczącego oraz wiceprzewodniczącego sprawowali reprezentanci Litwy. W 2021 r. będą czynić to reprezentanci Czarnogóry, w 2022 r. Łotwy, w 2023 r. Gruzji i w 2024 r. Estonii.

W Tymczasowej Radzie państwa członkowskie reprezentowane są przez Dyrektorów Generalnych Lotnictwa Cywilnego (odpowiednika Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego). Tymczasowa Rada przygotowuje prace Stałej Komisji, wprowadza zmiany polityki ogólnej zatwierdzone przez Stałą Komisję oraz nadzoruje prace Agencji. Unia Europejska bierze udział w jej pracach.

Istnieje również Powiększona Komisja ds. Opłat Trasowych (ang. Enlarged Committee For Route Charges), która sprawuje nadzór nad pracą systemu opłat trasowych. Określa normy ustalania kosztów poniesionych przez państwa za usługi nawigacyjne oraz ustala powszechne zasady obliczania opłat trasowych.

Organ wykonawczy[15]

[edytuj | edytuj kod]

Agencja jest organem wykonawczym, zajmuje się wykonaniem zadań powierzonych przez umowy lub Stałą Komisję. Składa się z dwóch przedstawicieli każdego z państw członkowskich. Agencja wybiera spośród swoich członków prezesa i wiceprezesa na dwuletnią kadencję. Możliwa jest ich reelekcja. Wyznaczany jest też sekretarz, który nie musi być jednym z jego członków.

Do obowiązków Agencji należy m.in. opracowywanie przepisów dotyczące zawierania umów, łącznie z warunkami rządowych zaproszeń do składania ofert przetargowych, i przepisy te podlegają zatwierdzeniu przez Komisję. Agencji podejmuje także decyzje w sprawach organizacyjnych Agencji z uwzględnieniem propozycji zgłoszonych przez Dyrektora Generalnego.

Dyrektor generalny jest mianowany przez Agencję na pięcioletnią kadencję w drodze głosowania, z możliwą reelekcją. Jest on odpowiedzialny za sprawne funkcjonowanie Agencji. Obecnie funkcję Dyrektora Generalnego pełni od 1 stycznia 2023 r. Raúl Medina (Hiszpania).

Dyrektorzy Generalni Eurocontrol
Imię i nazwisko Kraj Kadencja
René Bulin Francja Francja 1963 – 1978
Jean Lévêque Francja Francja 1978 – 1983
Horst Flentje Niemcy Niemcy 1983 – 1988
Keith Mack Wielka Brytania Wielka Brytania 1989 – 1993
Yves Lambert Francja Francja 1994 – 2000
Víctor M. Aguado Hiszpania Hiszpania 2001 – 2007
David McMillan Wielka Brytania Wielka Brytania 2008 - 2012
Frank Brenner Niemcy Niemcy 2013 – 2017
Eamonn Brennan Irlandia Irlandia 2018 – 2022
Raúl Medina Hiszpania Hiszpania 2023 – obecnie

Organy doradcze oraz konsultacyjne[16]

[edytuj | edytuj kod]

Eurocontrol posiada rozbudowaną sieć organów doradczych oraz konsultacyjnych działających przy Komisji Stałej oraz Tymczasowej Radzie. Zajmują się one monitorowaniem przejrzystości pracy agencji, nadzorowaniem działań nawiązywaniem dialogu oraz koordynowaniem prac w określonych dziedzinach.

Do takich organów należą:

  • Navigation Services Board – Komisja Służb Żeglugi Powietrznej
  • Audit Board – komisja obrachunkowa
  • Civil-Military Stakeholder Committee – Cywilno-Wojskowy Komitet Interesariuszy
  • Maastricht Coordination Group – Grupa koordynująca działania w Maastricht
  • Military ATM Board – Komisja Wojskowej Kontroli Ruchu Lotniczego
  • Standing Committee on Finance – Stały Komitet ds. Finansów
  • Pension Fund Supervisory Board – Rada Nadzorcza Funduszu Emerytalnego
  • Performance Review Commission - Komisja Weryfikująca Skuteczność Działania Systemu Kontroli Ruchu Lotniczego

Siedziba

[edytuj | edytuj kod]
Siedziba główna w Brukseli

Siedzibą główną organizacji jest Bruksela (Belgia). Eurocontrol posiada również biura w Luksemburgu, Francji oraz Holandii.

Działania

[edytuj | edytuj kod]

Eurocontrol wspiera państwa członkowskie w przeprowadzaniu bezpiecznych, wydajnych i przyjaznych środowisku operacji sterowania ruchem powietrznym na terenie Europy.

Obecnie Eurocontrol współpracuje z Unią Europejską przy wprowadzaniu Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej (ang. Single European Sky)[17].

Działania prowadzone przez Eurocontrol:

  • Menadżer Sieci ma rozszerzoną rolę poprzedniej Centralnej Jednostki Zarządzania Ruchem Powietrznym i zarządza całą siecią ruchu powierzonego (ATM),
  • Ośrodek Kontroli Górnej Przestrzeni Powierzonej w Maastricht zapewnia sterowanie ruchem powietrznym dla Holandii, Belgii, Luksemburgu oraz północnych Niemiec,
  • Centralne Biuro ds. Opłat Trasowych (CRCO) zajmuje się wyznaczaniem i pobieraniem opłat przelotowych oraz redystrybucją tych środków,
  • wspiera Komisję Europejską, Europejską Agencję Bezpieczeństwa Lotniczego oraz państwowe ośrodki urzędów lotnictwa cywilnego,
  • Eurocontrol bierze aktywny udział w badaniach, rozwoju i walidacji oraz ma duży wkład we Wspólną Inicjatywę SESAR,
  • prowadzi unikalną platformę koordynacji działań cywilno-wojskowych w Europie[18].

Państwa członkowskie i współpracujące

[edytuj | edytuj kod]

Eurocontrol liczy obecnie 41 państw członkowskich.

Członek Data przystąpienia Status
 Belgia 13 grudnia 1960 Członek UE
 Francja 13 grudnia 1960 Członek UE
 Niemcy 13 grudnia 1960 Członek UE
 Luksemburg 13 grudnia 1960 Członek UE
 Holandia 13 grudnia 1960 Członek UE
 Wielka Brytania 13 grudnia 1960 Członek UE
 Irlandia 1 stycznia 1965 Członek UE
 Portugalia 1 stycznia 1986 Członek UE
 Grecja 1 września 1988 Członek UE
 Malta 1 lipca 1989 Członek UE
 Turcja 1 marca 1989 Kandydat do UE
 Cypr 1 stycznia 1991 Członek UE
 Węgry 1 lipca 1992 Członek UE
 Szwajcaria 1 lipca 1992
 Austria 1 maja 1993 Członek UE
 Dania 1 sierpnia 1994 Członek UE
 Norwegia 1 marca 1994
 Słowenia 1 października 1995 Członek UE
 Szwecja 1 grudnia 1995 Członek UE
 Czechy 1 stycznia 1996 Członek UE
 Rumunia 1 września 1996 Członek UE
 Włochy 1 kwietnia 1996 Członek UE
 Słowacja 1 stycznia 1997 Członek UE
 Hiszpania 1 stycznia 1997 Członek UE
 Monako 1 grudnia 1997
 Bułgaria 1 czerwca 1997 Członek UE
 Chorwacja 1 marca 1997 Członek UE
 Macedonia 1 listopada 1998 Kandydat do UE
 Mołdawia 1 marca 2000
 Finlandia 1 stycznia 2001 Członek UE
 Albania 1 kwietnia 2002 Kandydat do UE
 Ukraina 1 kwietnia 2004
 Polska 1 września 2004 Członek UE
 Bośnia i Hercegowina 1 marca 2004
 Serbia 1 lipca 2005 Kandydat do UE
 Litwa 1 września 2006 Członek UE
 Armenia 1 marca 2006
 Czarnogóra 1 lipca 2007 Kandydat do UE
 Łotwa 1 stycznia 2011 Członek UE
 Gruzja 1 stycznia 2014
 Estonia 1 stycznia 2015 Członek UE

Eurocontrol podpisało umowy dotyczące współpracy (Comprehensive Agreements) z Marokiem 29 kwietnia 2016 roku i Izraelem 2 czerwca 2016 roku. Umowy te pozwalają na zacieśnienie współpracy z tymi dwoma krajami w dziedzinie żeglugi powietrznej, w szczególności prowadzenie działań związanych z zarządzaniem kryzysowym, zarządzaniem ruchem powietrznym oraz planowaniem i organizacją. Umowy te pozwalają na rozszerzenie Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej poza przestrzenią powietrzną Unii Europejskiej[19].

Polska w Eurocontrol

[edytuj | edytuj kod]

Od 2018 r. Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilengo sprawuje stanowisko Wiceprzewodniczącego Tymczasowej Rady (PC)[14]. Ponadto eksperci ULC uczestniczą w posiedzeniach ciał doradczych Tymczasowej Rady (PC).

Międzynarodowa konwencja o współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa żeglugi powietrznej EUROCONTROL wraz z późniejszymi zmianami została przez Polskę ratyfikowana 20 kwietnia 2004 r.[20], a państwem członkowskim Eurocontrol Polska stała się oficjalnie 1 września 2004 r.

W 1999 r. Komisja Europejska wydała komunikat dotyczący projektu Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej (ang. Single European Sky, SES), którego propozycja została przyjęta w 2001 r. Celem projektu jest połączenie systemów kontroli przestrzeni powietrznej nad Unią Europejską, Szwajcarią i Norwegią w jeden, lecz do 2020 r. żadne zaplanowane działania nie zostały zrealizowane. Eurocontrol jako jeden z założycieli SESAR (ang. Single European Sky ATM Research), odgrywa ważną rolę w rozwoju projektu SES.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Protocol consolidating the Eurocontrol International Convention relating to Co-operation for the Safety of Air Navigation of 13 December 1960, as variously amended [online] [dostęp 2020-11-05] (ang.).
  2. Międzynarodowa konwencja o współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa żeglugi powietrznej EUROCONTROL, sporządzona w Brukseli dnia 13 grudnia 1960 r., zmieniona Protokołem dodatkowym z dnia 6 lipca 1970 r., zmieniona Protokołem z dnia 21 listopada 1978 r., w całości zmieniona Protokołem z dnia 12 lutego 1981 r. (Dz.U. 2006 nr 238 poz. 1723) [online] [dostęp 2020-11-05].
  3. John McInally (Head of Organisational Development 1991 - 2010), EUROCONTROL History Book. December 2010 [online] [dostęp 2020-11-05].
  4. "EUROCONTROL" International Convention relating to co-operation for the Safety of Air Navigation [online], treatydatabase.overheid.nl [dostęp 2020-11-05] (ang.).
  5. a b About our Maastricht Upper Area Control Centre [online], www.eurocontrol.int [dostęp 2020-11-05] (ang.).
  6. Industry Consultation Body (ICB), Reform of EUROCONTROL [online], 10 kwietnia 2015 [dostęp 2020-11-05] (ang.).
  7. Industry Consultation Body [online] [dostęp 2020-11-05] (ang.).
  8. Network Management Board [online], www.eurocontrol.int [dostęp 2020-11-05] (ang.).
  9. COMMISSION DECISION of 7.7.2011 on the nomination of the Network Manager for the air traffic management (ATM) network functions of the single European sky (Text with EEA relevance) [online] [dostęp 2020-11-05] (ang.).
  10. Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2019/709 z dnia 6 maja 2019 r. w sprawie wyznaczenia menedżera sieci ds. funkcji sieciowych zarządzania ruchem lotniczym (ATM) w jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej (notyfikowana jako dokument nr C(2019) 3228) [online] [dostęp 2020-11-05].
  11. Eurocontrol, The Twenty-Year Journey, 2016.
  12. The Network Manager [online], Mobility and Transport - European Commission, 22 września 2016 [dostęp 2020-11-05] (ang.).
  13. ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2019/123 z dnia 24 stycznia 2019 r. ustanawiające szczegółowe przepisy wykonawcze dotyczące funkcji sieciowych zarządzania ruchem lotniczym (ATM) oraz uchylające rozporządzenie Komisji (UE) nr 677/2011 (Tekst mający znaczenie dla EOG) [online], Art. 7-9 [dostęp 2020-11-05].
  14. a b Governing bodies [online], www.eurocontrol.int [dostęp 2020-11-05] (ang.).
  15. Executive body [online], www.eurocontrol.int [dostęp 2020-11-05] (ang.).
  16. Advisory and consultative groups [online], www.eurocontrol.int [dostęp 2020-11-05] (ang.).
  17. Single European Sky – Transport [online], ec.europa.eu [dostęp 2016-06-14].
  18. What we do | Eurocontrol [online], www.eurocontrol.int [dostęp 2016-06-14].
  19. Comprehensive Agreement States | Eurocontrol [online], www.eurocontrol.int [dostęp 2016-06-14].
  20. Ratyfikacja Międzynarodowej konwencji o współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa żeglugi powietrznej "EUROCONTROL", sporządzonej w [online], OpenLEX [dostęp 2020-11-05] (pol.).