Isidor Sadger
Isidor Sadger, właściwie Isidor Isaak Sadger (ur. 29 października 1867 w Nowym Sączu, zm. 20 lub 21 grudnia 1942 w Terezinie[1]) – neurolog, psychoanalityk pierwszego pokolenia.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie żydowskiej na terenie Galicji. Edukację odbył w stolicy Austro-Węgier[2]. Po zdaniu w 1885 roku matury rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Wiedeńskim, które, tak samo jak inny późniejszy psychoanalityk Hans Abels, ukończył w roku 1891[1]. Po ukończeniu studiów rozpoczął prowadzenie w Wiedniu własnej praktyki neurologicznej wykorzystującej metody hydroterapii. Od 1896 do 1904 roku uczęszczał na wykłady Zygmunta Freuda na Uniwersytecie Wiedeńskim (jako jeden z obecnych na nich 28 członków przyszłego Międzynarodowego Towarzystwa Psychoanalitycznego[1]), dzięki którym poznał bliżej ich prowadzącego oraz zainteresował się teorią psychoanalityczną[2]. Do zrzeszającego pierwszych psychoanalityków Środowego Towarzystwa Psychologicznego Sadger dołączył równoległe z między innymi Fritzem Wittelsem oraz Ottonem Rankiem 4 lata po jego powstaniu, w roku 1906[1]. Kolejno, po jego oficjalnym założeniu w 1910 roku, został członkiem Międzynarodowego Towarzystwa Psychoanalitycznego.
Na przełomie lat 10. i 20. XX wieku był współorganizatorem seminariów dotyczących seksuologii. Przeprowadził również analizę jednej z pionierek psychoanalizy dziecięcej Hermine Hug-Hellmuth, a następnie został jej nauczycielem. Na początku lat 30. opublikował krytyczną w swojej wymowie biografię Erinnerungen an Sigmund Freud. W tym okresie w coraz wyraźniejszym stopniu zaczął również narastać jego konflikt z Freudem, którego zwiastuny już znacznie wcześniej przejawiały się w niechęci Sadgera wobec nawiązania przez Freuda w roku 1906 bliskiego kontaktu z Carlem Gustavem Jungiem. Miało to być spowodowane wyłącznie, zdaniem Sadgera, chęcią walki Freuda z renomą psychoanalizy jako kontrowersyjnej „nauki żydowskiej”, a nie rzeczywistymi predyspozycjami Junga.
Wskutek personalnych i naukowych konfliktów oraz poczucia własnej marginalności w środowisku odciął się w 1933 roku od instytucji ruchu psychoanalitycznego, nie tracąc jednak zainteresowania samą teorią. 10 września 1942 roku został deportowany do obozu koncentracyjnego w Terezinie, gdzie zginął 20 lub 21 grudnia tego roku[2]. Czyni go to, obok Alfreda Bassa, Adolfa Deutscha, Alfreda Meisla, Davida Ernsta Oppenheima oraz Margarethe Hilferding , jednym z nielicznych członków Międzynarodowego Towarzystwa Psychoanalitycznego deportowanych z Wiednia do obozów koncentracyjnych[1].
Dorobek naukowy
[edytuj | edytuj kod]Pierwotnie Sadger interesował się hydroterapią. Po związaniu się ze środowiskiem Freuda jego zainteresowania oscylowały przede wszystkim wokół nienormatywnej seksualności oraz psychoanalitycznej interpretacji dorobku artystycznego wielkich twórców kultury z naciskiem na literatów[2]. To ostatnie łączyło go naukowo nie tylko z Freudem jako autorem Leonarda da Vinci wspomnienia z dzieciństwa[3], lecz także Ottonem Rankiem, Wilhelmem Steklem, Karlem Abrahamem, Eduardem Hitschmannem , Ernestem Jonesem czy Fritzem Wittelsem . Już na sesjach Środowego Towarzystwa Psychologicznego Sadger zaprezentował odczyt poświęcony poecie Nikolausowi Lenauowi oraz Sophie Löwenthal, później publikował prace na temat między innymi Hebbla i Meyera[2].
Z postacią Sadgera jest również ściśle związany gatunek psychografii czerpiący z popularnych w XIX wieku oraz pisanych wcześniej również przez Sadgera patografii[4]. W 1912 roku sporządził on wnikliwą analizę ewolucji gatunku od patografii do psychografii, którą podparł przykładami wcześniejszych psychoanalitycznych interpretacji Króla Edypa Sofoklesa oraz Hamleta Shakespeare’a, a także własną interpretacją Judyty Hebbla[5].
Obok Wittelsa oraz Siegfrieda Bernfelda Sadger jest również jednym z psychonalityków działających przez 1939 rokiem, którzy podjęli się próby spisania biografii Freuda. Jego Erinnerungen an Sigmund Freud o charakterze analizy osobowości ojca psychoanalizy oraz jego relacji ze środowiskiem psychoanalitycznym, a zwłaszcza współpracownicami i współpracownikami oraz uczennicami i uczniami, wpisuje się w ramy gatunkowe patografii[2]. Sama biografia po śmierci Sadgera była uznawana za zaginioną aż do odnalezienia jej egzemplarza na początku lat 2000. w jednej z japońskich bibliotek oraz ukazania się w 2005 roku opracowanego na jego podstawie przez Alana Dundesa oraz Johannę Jacobsen angielskiego tłumaczenia[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Elke Mühlleitner , Johannes Reichymayr , Following Freud in Vienna. The Psychological Wednesday Society and the Viennese Psychoanalytical Society 1902–1938, „International Forum of Psychoanalysis” (6:2), New York 1997 .
- ↑ a b c d e f Agnieszka Sobolewska (red.), Imago psychoanalizy. Antologia, słowo/obraz terytoria, 2021 .
- ↑ Sigmund Freud , Leonarda da Vinci wspomnienia z dzieciństwa, [w:] Sztuki plastyczne i literatura, Robert Reszke (tłum.), Wydawnictwo KR, 2009 .
- ↑ Agnieszka Więckiewicz , Analityk jako pisarz i biograf. Psychograficzna twórczość Izydora Sadgera a psychoanaliza literatury, „Teksty Drugie” (1), 2019 .
- ↑ Isidor Sadger , Von der Pathographie zur Psychographie, „Imago” (1:2), 1912 .
- ↑ Christof Goddemeier , Isidor Sadger: Erinnerungen an Sigmund Freud, „Deutsches Ärzteblatt” (9), 2017 .