Przejdź do zawartości

Jakub Sawicki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jakub Sawicki
Pełne imię i nazwisko

Jakub Teodor Walery Sawicki

Data i miejsce urodzenia

25 lipca 1899
Wiedeń

Data i miejsce śmierci

3 lutego 1979
Warszawa

Zawód, zajęcie

prawnik, nauczyciel akademicki

Tytuł naukowy

profesor

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal 10-lecia Polski Ludowej

Jakub Teodor Walery Sawicki (ur. 25 lipca 1899 w Wiedniu, zm. 3 lutego 1979 w Warszawie)[1]polski prawnik, kanonista, historyk prawa, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 25 lipca 1899 w Wiedniu, w inteligenckiej rodzinie Jana Sawickiego, prawnika, i Emmy z Milikowskich[1] (zm. 1933)[2]. Jego młodszy brat Stanisław był germanistą i skandynawistą. Pierwszy okres życia do osiągnięcia pełnoletności spędził w Wiedniu, gdzie w latach 1907–1917 odbywał naukę w Akademii Terezjańskiej, zwieńczoną maturą oraz złotym medalem cesarskim za wybitne wyniki w nauce[1]. W 1918 zaciągnął się do Wojska Polskiego i został przydzielony do polskiego attaché wojskowego w Wiedniu w stopniu podporucznika, jednocześnie był studentem Wydziału Prawa Uniwersytetu Wiedeńskiego. W maju 1919 został odkomenderowany do służby w I Oddziale Naczelnego Dowództwa w Warszawie. W 1920 walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, do września 1921 pracował w Ministerstwie Spraw Wojskowych[1]. Od 1921 kontynuował studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie w 1923 uzyskał absolutorium, a w 1926 stopień doktora praw[3]. W latach 1926–1927 pracował jako aplikant w Sądzie Apelacyjnym we Lwowie. W 1927 został starszym asystentem w Katedrze Prawa Kościelnego na Wydziale Prawa UJ. W roku akademickim 1928/1929, dzięki stypendium Funduszu Kultury Narodowej, uzupełniał studia w ośrodkach naukowych w Pradze, Paryżu, Wiedniu i Berlinie. W 1930 podjął pracę w Departamencie Wyznań Ministerstwa Wyznań i Oświecenia Publicznego, gdzie zajmował się sytuacją prawną niekatolickich związków religijnych, a następnie od 1935 w Wydziale Prawnym tego Ministerstwa[4]. Na podstawie rozprawy O stanie prawnym mniejszości religijnych w Państwie Polskim[1] habilitował się w 1937 na Wydziale Prawa Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, po czym na tej uczelni jako docent podjął wykłady z zakresu prawa wyznaniowego[3]. W 1938 przebywał w Rzymie, gdzie prowadził badania w Archiwum Watykańskim[1].

Podczas okupacji hitlerowskiej pracował najpierw w Komisji Likwidacyjnej MWRiOP, a od grudnia 1940 do powstania warszawskiego piastował stanowisko radcy prawnego w Urzędzie Patentowym. Od 1941 prowadził tajne wykłady prawa kościelnego dla studentów Wydziału Prawa UW. Uczestniczył również w dywersji propagandowej Armii Krajowej tzw. Akcji N[1]. Po upadku powstania warszawskiego (w którym zginęli pasierb i brat Jakuba)[5] poprzez obóz w Pruszkowie trafił do Krakowa, gdzie wykładał prawo kościelne na tajnych kompletach[1]. Dojeżdżał także do Kielc aby prowadzić zajęcia dla studentów Wydziału Prawa Kanonicznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 1945 jako zastępca profesora prowadził wykłady i ćwiczenia z prawa kościelnego na Wydziale Prawa UJ[4].

Po zakończeniu wojny, w październiku 1945 został zatrudniony na Wydziale Prawa UW, gdzie kolejno zajmował stanowiska zastępcy profesora, docenta i profesora zwyczajnego (od 1947). W latach 1947–1954 kierował Katedrą Historii Państwa i Prawa Polskiego, a potem był pracownikiem tej katedry. W latach 1956–1959 był prodziekanem Wydziału Prawa UW. W latach 1947–1949 przewodniczył komisji rządowej do spraw reformy prawa patentowego[1]. Na emeryturę przeszedł w 1969[3].

Należał do wielu krajowych i zagranicznych towarzystw i organizacji naukowych. Był członkiem m.in. Société d’Histoire de Droit w Paryżu, Institute of Medieval Canon Law w Waszyngtonie, Polskiego Towarzystwa Historycznego, Towarzystwa Miłośników Historii, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Towarzystwa Naukowego KUL. Należał również do Komisji Prawniczej oraz Komisji Historycznej Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie[1].

Od 1932 był mężem Elżbiety Czarkowskiej z Kirchmayerów[1] (1902–1976)[6].

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 48-4-13)[6].

Osiągnięcia badawcze

[edytuj | edytuj kod]

Naukowo zajmował się historią prawa i ustroju Polski, prawem kanonicznym Kościoła katolickiego, bibliografią historycznoprawną, prawem patentowym. Był w Polsce prekursorem nauki nowocześnie rozumianego prawa wyznaniowego, jako wykładu norm prawa państwowego regulujących wolność sumienia i wyznania oraz położenie wspólnot religijnych w państwie[7].

Pod jego kierunkiem stopień doktora nauk prawnych otrzymał m.in. ks. Henryk Karbownik (w 1971 na podstawie rozprawy pt. Ciężary stanu duchownego w Polsce na rzecz państwa od roku 1381 do połowy XVII wieku)[8].

Wybrane publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Concilia Poloniae. Źródła i studia krytyczne, 11 tomów, Kraków, Warszawa, Wrocław, Lublin 1945–1961.
  • Iura Masoviae terrestria, Warszawa 1974.
  • Kościół ewangelicki a państwo na polskim Górnym Śląsku, Katowice-Warszawa 1938.
  • Materiały do polskiej bibliografii historyczno-prawnej za lata 1944–1953, Poznań 1955.
  • Matricularum Regni Poloniae summaria, Warszawa 1961.
  • Statuty synodalne krakowskie biskupa Jana Konarskiego z 1509 roku, Kraków 1945.
  • Studia nad położeniem prawnym mniejszości religijnych w państwie polskim, Warszawa 1937.
  • Studia z dziejów Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, (wspólnie z Bogusławem Leśnodorskim) Warszawa 1963.
  • Wybór tekstów źródłowych z historii państwa i prawa polskiego (kilka wydań, ostatnie: Warszawa 1953).
  • Z dziejów ustawodawstwa synodalnego diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego Kraków 1947.
  • Z ksiąg Metryki Koronnej. Tekst pierwszych konstytucji sejmowych w języku polskim z r. 1543, Warszawa 1954.

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Nagrody i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l m Artur Znajomski. Jakub Sawicki (1899–1979) jako bibliograf. „Archiwa , Biblioteki i Muzea Kościelne”. Tom 118, s. 481–506, 2022. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. ISSN 0518-3766. [dostęp 2024-03-19]. 
  2. Jakub Teodor Walery Sawicki M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-03-19].
  3. a b c Grażyna Bałtruszajtys, Jakub Sawicki 1899–1979, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808–2008, red. Grażyna Bałtruszajtys, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, s. 184, ISBN 978-82-7334-905-6.
  4. a b Grażyna Bałtruszajtys, Jakub Sawicki 1899–1979, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808–2008, red. Grażyna Bałtruszajtys, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, s. 185, ISBN 978-82-7334-905-6.
  5. Andrzej Zakrzewski: Jakub Sawicki 1899–1979. W: Portrety Uczonych. Profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego po 1945, S–Ż. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2016, s. 48–55. ISBN 978-83-235-2085-6. [dostęp 2024-03-19].
  6. a b Cmentarz Stare Powązki: Elżbieta Sawicka, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-03-07].
  7. Tadeusz J. Zieliński, Nauka prawa wyznaniowego, [w:] Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. Artur Mezglewski, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2014, s. 228, ISBN 978-83-255-5570-2.
  8. Vir nobili et docto (mąż szlachetny i uczony). Wspominamy śp. ks. prał. prof. dra hab. Henryka Karbownika (1927–1999). opoczno-top.pl, 30 października 2009. [dostęp 2017-08-30].
  9. Grażyna Bałtruszajtys, Jakub Sawicki 1899–1979, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808–2008, red. Grażyna Bałtruszajtys, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, s. 187, ISBN 978-82-7334-905-6.
  10. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • G. Bałtruszajtys, Jakub Sawicki 1899–1979, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808–2008, red. Grażyna Bałtruszajtys, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, s. 184187, ISBN 978-82-7334-905-6.
  • J. Senkowski, Jakub Sawicki, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 35, s. 313316.
  • M. Sędek, Profesor Jakub Sawicki 1899–1979, „Rocznik Mazowiecki” t. 8 (1984), s. 261269.
  • A. Śródka, Uczeni polscy XIX-XX stulecia, t. IV, Warszawa 1998, s. 3335.