Przejdź do zawartości

Jason (statek)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jason
Ilustracja
„Jason”, ok. 1890
Bandera

 Norwegia

Właściciel

A/S Oceana

Dane podstawowe
Typ

żaglowiec

Historia
Stocznia

Rødsverven, Sandefjord

Data budowy

1881

Dane techniczne
Długość całkowita (L)

40 m

Szerokość (B)

9 m

Masa całkowita

570

Napęd mechaniczny
Silnik

pomocniczy silnik parowy

Moc silnika

60 KM

Prędkość maks.

7 w.

Jason później Stella Polare – norweski statek wielorybniczy, służył w dwóch wyprawach na Ocean Południowy Carla Antona Larsena w latach 1892–1894, a później jako statek badawczy Stella Polare w wyprawie arktycznej Luigiego Amadeo di Savoi (1873–1933) na biegun północny.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

„Jason” był trzymasztowym barkiem wyposażonym w napęd parowy o mocy 60 koni mechanicznych[1]. Miał prawie 40 m długości i 9 m szerokości, ważył 570 ton[1]. Mógł osiągać prędkość 7 węzłów[1].

Został zbudowany w 1881 roku[1] w norweskiej stoczni „Framnæs Mekaniske Værksted” Christena Christensena w Sandefjordzie[2]. Właścicielem statku była firma Christensena A/S Oceana[2].

Jason – wyprawy

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1888–1889 „Jason” był statkiem wyprawy Fridtjofa Nansena (1861–1930) na Grenlandię, podczas której uczestnicy ekspedycji przeprawili się na nartach przez wyspę ze wschodu na zachód[2].

W latach 1892–1894 „Jason” dwukrotnie służył jako statek wypraw zwiadowczych w poszukiwaniu wielorybów na wody Oceanu Południowego[3]. Ekspedycje były organizowane przez Christena Christensena (1845–1923)[4]. Kapitanem statku był norweski wielorybnik Carl Anton Larsen (1860–1924)[4].

Celem pierwszej wyprawy w latach 1892–1893 było sprawdzenie raportów Jamesa Clarka Rossa (1800–1862) o mnogości waleni na Morzu Weddella[5]. Według Millsa, podczas wyprawy nie zaobserwowano żadnych waleni[5], natomiast według Basberga walenie widziano, lecz ich nie upolowano[4].

W drugiej wyprawie w latach 1893–1894 obok statku Larsena uczestniczyły dwie inne jednostki „Castor” i „Hertha”[5]. Według Millsa, podczas wyprawy znowu nie zaobserwowano żadnych waleni[6]. Larsen widział jednak wiele fałdowców, na które można było polować przy zastosowaniu systemu połowu Svenda Foyna[6]. Miało to zainspirować go do rozwinięcia nowoczesnego wielorybnictwa na wodach południowch[6].

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Dla upamiętnienia statku „Jason” nazwano półwysep na Ziemi GrahamaJason Peninsula[7].

Stella Polare – wyprawy

[edytuj | edytuj kod]
Stella Polare
Ilustracja
„Stella Polare”, Arktyka, 1899
Bandera

 Włochy

Właściciel

Luigi Amadeo di Savoia (1873–1933)

Pod koniec XIX w. Luigi Amadeo di Savoia (1873–1933) planował włoską wyprawę na biegun północny i w 1899 roku[8] na jej potrzeby zakupił statek „Jason”, który został przebudowany i doposażony tak, by mógł służyć jako kwatera dla uczestników ekspedycji w okresie zimowym[1]. Na jego pokładzie umieszczono zakład stolarski i ciemnię fotograficzną[1].

Jednostka została przemianowana na „Stella Polare”, ponieważ statek miał dopłynąć do miejsca, w którym Gwiazda Polarna znajduje się w zenicie[1]. Kapitanem statku został Carl Julius Evensen (1851–1937), który wcześniej towarzyszył Larsenowi w wyprawie antarktycznej[9].

Wyprawa dopłynęła do Ziemi Franciszka Józefa i później osiągnęła szerokość 86°34'N – było to wówczas najbardziej na północ wysunięte miejsce, do którego dotarł człowiek[5].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g Tenderini i Shandrick 1997 ↓.
  2. a b c Frammuseet: The First Crossing of Greenland (1888-1889). [w:] frammuseum.no [on-line]. [dostęp 2020-08-22]. (ang.).
  3. Basberg 2020 ↓.
  4. a b c Basberg 2007 ↓, s. 584.
  5. a b c d Mills 2003 ↓, s. 373.
  6. a b c Mills 2003 ↓, s. 374.
  7. SCAR Composite Gazetteer of Antarctica: Jason Peninsula. [w:] data.aad.gov.au [on-line]. [dostęp 2020-08-22]. (ang.).
  8. Fleming 2011 ↓.
  9. Mills 2003 ↓, s. 2.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]