Przejdź do zawartości

Kamedułki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kamedułki
Dewiza: Ego vobis, vos mihi lub Bóg sam (dodatkowa dewiza Klasztoru Mniszek Kamedułek w Złoczewie)
Herb zakonu
Pełna nazwa

Mniszki Kamedułki

Nazwa łacińska

Monasterium Monialium Camaldulensium

Skrót zakonny

O.Cam lub OSB Cam.

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Status kanoniczny

Zakon mniszy

Data założenia

X - XI wiek

Liczba członków

Polek: 30

Strona internetowa

Kamedułki – żeńska gałąź Zakonu Kamedułów.

Zakon Kamedulski

[edytuj | edytuj kod]

Powstał na przełomie X i XI wieku[1]. Trudno jednak podać jedną konkretną datę, gdyż kształtował się on na przestrzeni dłuższego czasu wokół osoby św. Romualda z Rawenny (952?–1027)[2] – założyciela i ojca duchowego całej kamedulskiej rodziny zakonnej. Zakładane przez Romualda[3] wspólnoty mnisze trudno jeszcze nazwać zakonem kamedulskim. Często nazywa się je benedyktyńskimi, jako że św. Romuald, wychodząc na pustynię, był benedyktynem. Gromadzących się wokół niego uczniów łączyła z tym zakonem Reguła św. Benedykta, którą Romuald nakazywał wszystkim zachowywać. O istnieniu zakonu można natomiast mówić dopiero od chwili zatwierdzenia konstytucji kamedulskich. Układa je w latach 1084–1085 bł. Rudolf, od 1074 r. przeor Camaldoli, dając tym samym początek kongregacji kamedulskiej. Nazwę przyjmuje zakon od założonego w 1027 r. eremu w Camaldoli[4]. Często też podaje się rok jego erygowania jako umowną datę powstania Zakonu Kamedułów.

Mniszki Kamedułki

[edytuj | edytuj kod]

Jak podaje „Żywot św. Romualda”, napisany przez św. Piotra Damiana, Święty Romuald założył dwa klasztory mniszek[5]. Nie znamy miejsca ani historii tych klasztorów. Św. Piotr Damian napisał dziełko dla mniszek „Institutio Monialis”, które zadedykował hrabinie o imieniu Bianca, mniszce z nieznanego nam klasztoru. W zorganizowanym już centrum kamedulskim w Camaldoli powstały projekty żeńskiej gałęzi zakonu kamedulskiego, oparte na tradycji pochodzącej od św. Romualda. Pierwszy klasztor został założony w 1085 roku w Mugello w dolinie górnej rzeki Arno w diecezji florenckiej przez czwartego przeora z Camaldoli, św. Rudolfa. Klasztor ten, znany jako „S. Pietro di Luco”, odegrał znaczną rolę w historii kamedułek i przetrwał do czasów inwazji francuskiej. Z biegiem czasu przybywały następne klasztory. Niektóre z nich były pod bezpośrednią jurysdykcją przeora z Camaldoli, albo też jakiegoś klasztoru męskiego lub żeńskiego z Kongregacji kamedulskiej. Przeszły pod jurysdykcję ordynariusza miejsca po Soborze Trydenckim (1545–1563). Od XI w. do chwili obecnej było około 50 klasztorów, ale prawdopodobnie było ich o wiele więcej, gdyż w samej Italii dostrzegano około 60.

Obecnie Mniszki Kamedułki posiadają 18 klasztorów (7 – Włochy, 3 – Indie, 3 – Tanzania, 1 – Francja, 1 – Brazylia 1 – USA, 2 – Polska)[2].

Mniszki Kamedułki w Polsce

[edytuj | edytuj kod]

Obecność Zakonu Kamedulskiego w Polsce datuje się od 1603–1605, kiedy to marszałek koronny Zygmunta III Wazy, Mikołaj Wolski, osadził na podkrakowskich Bielanach Kamedułów[6] Eremitów z Kongregacji Góry Koronnej. Właściwa zaś historia żeńskiej gałęzi kamedulskiej w Polsce rozpoczyna się w okresie międzywojennym w Klasztorze Mniszek Kamedułek w La Seyne-sur-Mer na francuskim Lazurowym Wybrzeżu[7]. W latach 1935–1938 wstąpiło tam pięć Polek. Myślały one o powrocie do ojczyzny jednak wojna zmodyfikowała te plany. Dopiero po zakończeniu działań wojennych powrót Polek do kraju stał się możliwy.

Ostatecznie w 1949 roku osiedliły się w należącym do Ojców Bernardynów klasztorze w Złoczewie[8]. Obecnie tenże kościół i klasztor Ojców Bernardynów jest już własnością Mniszek Kamedułek[9]. W 2010 r. samorząd miejski przyznał klasztorowi kamedułek tytuł "Honorowego Obywatela Miasta Złoczewa"[10].

W 1997 roku utworzono drugą fundację w Tyszowcach[11], która jest klasztorem „półzależnym” od klasztoru w Złoczewie.

Złoczewska Wspólnota Mniszek Kamedułek

[edytuj | edytuj kod]

Stara się łączyć życie wspólnotowe z pustelniczym, tzn. żyje w jednym klasztorze, odciętym od świata murem papieskiej klauzury, a zarazem przyznaje każdej mniszce własną celę[12]. Cela, obok ascezy i milczenia, stanowi jeden z najważniejszych elementów kamedulskiego życia, przebywanie w niej nakazują wszyscy kamedulscy prawodawcy. W niej dokonuje się spotkanie ze słowem Bożym oraz z Bogiem we własnym sercu; tam w dużej „ mierze wypraszane są łaski dla świata; tam też rozwija się życie duchowe — umiera stary człowiek po to, by mógł zatriumfować Chrystus. Poza samotnością w celi do typowo eremickich form życia wspólnoty kamedułek należą: milczenie[13], przerywane tylko w razie konieczności, np. niezbędnego porozumienia się w czasie pracy; cotygodniowa rekreacja w niedzielę oraz rekreacje świąteczne kilka razy do roku; szeroko rozumiana asceza[14]; – praca[15] w miarę możności wykonywana w samotności, w dużym stopniu wśród przyrody, na powietrzu; indywidualna modlitwa, zwłaszcza studium Pisma św.; codzienna adoracja Najświętszego Sakramentu. Centrum dnia stanowi wspólna Ofiara Eucharystyczna[16]. Życie wspólnotowe znajduje też swój wyraz w modlitwie liturgicznej, którą siostry celebrują uroczyście w chórze, posługując się brewiarzem benedyktyńskim, a także po części czerpiąc ze zwyczajów kamedulskich[17]. Oficjum częściowo jest śpiewane, a częściowo recytowane. Poza tym siostry zbierają się na wspólny różaniec. Innym przejawem cenobium w życiu sióstr jest wspólny refektarz. Według tradycji, najdoskonalszym i krańcowym sposobem realizacji powołania kamedulskiego jest rekluzja – całkowite (czasowe lub stałe) odizolowanie, nie tylko od świata, ale i od wspólnoty. Jest to pełna ofiara z siebie ze względu na Boga i dla dobra wszystkich ludzi – dla braci i sióstr. Pan Bóg powołuje do niej tylko bardzo nieliczne osoby.

Natomiast zwyczajnym sposobem realizowania powierzonej przez Boga misji jest dla klasztoru Kamedułek sama jego obecność w świecie – istnienie będące dla ludzi z zewnątrz wymownym świadectwem istnienia Boga i Bożej miłości – oraz nieustanna modlitwa wstawiennicza, połączona z pokutą i ofiarą codziennego życia ukrytego w murach klauzury.

Kamedulska duchowość dopuszcza możliwość bardziej czynnego poświęcenia się służbie dla braci. Jej wyrazem są dzieła prowadzone przez niektóre wspólnoty kamedułów i Kamedułek np. domy gościnne, pozwalające realizować przewidzianą konstytucjami gościnność, a jednocześnie służyć ludziom poszukującym ciszy, milczenia, bliskości Boga oraz możliwości zregenerowania sił duchowych. Taki dom rekolekcyjny („Pustelnia Św. Romualda”) istnieje kilku lat przy Klasztorze Mniszek Kamedułek w Złoczewie[18].

Dwa gołąbki pijące z jednego kielicha. Kielich oznacza eucharystyczną obecność Jezusa Chrystusa – źródło, z którego mnisi i mniszki czerpią zdolność miłowania Boga i braci[19]. Tradycja kamedulska widzi też w dwóch gołąbkach komunię istniejącą pomiędzy dwiema najbardziej znanymi formami życia kamedulskiego – eremicką i cenobicką, a także pomiędzy gałęzią męską i żeńską Zakonu.

Konstytucje

[edytuj | edytuj kod]
  1. Costituzioni Camaldolesi approvate nel 1957;
  2. Dichiarazioni Camaldolesi approvate nel 1957;
  3. Konstytucje Kongregacji Pustelników Kamedułów Góry Koronnej, Kraków – Bielany 1991;
  4. [Kameduli (tłum., red.)], Reguła św. Benedykta i Konstytucje Zgromadzenia Kamedułów – Pustelników Góry Koronnej, przejrzane i potwierdzone przez Ojca św. Klemensa IX, podług wydania włoskiego w Rzymie r. p. 1670, przetłumaczone na język polski r. p,. 1912, Kraków 1912;
  5. B. Martino III, Costituzioni Camaldolesi del 1253, capp. 14 e 34, w: Annali Camaldolesi VI;
  6. B. Rodolfo, Le Costituzioni, Subiaco 1944;
  7. B. Rodolfo, Regole delle vita eremitica, Subiaco 1944;
  8. Unione dei Monasteri delle Monache Camaldolesi dell’Ordine di s. Benedetto, Regola di s. Benedetto, Costituzioni e Dichiarazioni, Roma 1992;
  9. Zakon Mniszek Kamedułek w Złoczewie (red.), Konstytucje, Złoczew 1990, maszynopis;

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Historia della vita di S. Romualdo, Padre e Fondatore dell’ Ordine Camaldolese, che una idea e forma perfetta della vita solitaria, composta dal R.P.D.Gio: da Castagnizza, tł. z hiszpańskiego na włoski przez Gio, Lodovico Pasolini da Faenza, Wenetia 1605;
  • D.F.M. Macchiarelli, Apologie Romualdine colle quali rospondesi a molti Scrittori moderni, Napoli 1709;
  • Fiori, Vita del B. Paolo Giustiniani Institutore della Congregazione dei PP.Eremiti Camaldolesi di S. Romualdo, detta di Monte Corona, Roma 1724;
  • Sacri Eremi Camaldulensis. Situs, templi atque cellarum descriptio, Firenze 1745;
  • Collina, Vita di San Romualdo Fondatore della Religione Camaldolese, 1, Bologna 1748;
  • G.B. Mittarelli, A. Costadoni, Annales Cmaldulenses Ordinis Sancti Benedicti, t. I-IX, Venetias 1755-1773;
  • G. L. Radiocchia, Il Sacro Eremo di Monte Corona Capo dell’omonima Congregazione Camaldolese (1530-1861), Perugia;
  • P. Damianus, Vita Sancti Romualdi Abbatis, w: J. P. Migne (red.), Patrologiae Latinae cursus completus, 144, Parisiis 1853, 953 – 1008;
  • L. Zarewicz, Zakon Kamedułów, jego fundacje i dziejowe wspomnienia w Polsce i na Litwie, Kraków 1871;
  • L. Zarewicz, Erem Margrabski OO. Kamedułów w Szańcu, Kraków, 1879;
  • L. Zarewicz, Klasztor kamedułów na Kahlenbergu pod Wiedniem, Kraków 1884;
  • L. Zarewicz, O. Bernard Szymoński (typ polskiego ascety), Kraków 1889;
  • T. Wojciechowski, Eremici reguły św. Romualda czyli benedyktyni włoscy w Polsce XI w., w: Szkice historyczne jedynastego wieku, Kraków 1904, s. 1 – 58;
  • S. Małachowski, Żywot Świętych Męczenników Kazimierskich. Z racji 900. rocznicy i jubileuszu ich męczeństwa wraz z monografią Kazimierza, Warszawa 1905;
  • P. T. Lugano., La Congregazione Camaldolese degli Eremiti di Monte Corona dalle origini ai nostri tempi con una introduzione sulla vita eremitica proma e dopo S. Romualdo [Monografie di storia benedettina, 1], Frascati 1908;
  • “Jeden z ojców kamedułów pustelników Góry Koronnej” (autor), Żywot św. Romualda Ojca i Patriarchy Kamedułów 1027 – 1927, Kraków 1927;
  • Ignesti, Il canto sacro nel S. Eremo di Camaldoli prima della venuta di Paolo Giustiniani, w: “Rivista Camaldolese” 2 (1927), s. 434-438.
  • Pagnani. Storia dei Benedettini Camaldolesi, Eremiti, Monache e Oblati, Sassoferrato 1949;
  • Giabbani (red.), Catechismo Camaldolese, Camaldoli 1951; \
  • J. Leclercq, Saint Pierre Damien ermite et homme d’Église, Roma 1960;
  • L. A. Lassus (tłum.), A. Giabbani (wstęp), Saint Pierre Damien et Saint Bruno de Querfurt. Testes primitifs camaldules (La vie du nienheureux Romuald et La vie des Cinq Frères), Namure 1961;
  • L. A. Lassus (tłum.), S. Bruno de Querfurt, Vie des cinq frères, w: Monumenta Germaniae historica, XV 709, Berlin 1883 [Ecrits des Saints], Namur 1962;
  • L. A. Lassus (tłum), S. Pierre Damien, Vie du très bienheurux Romuald, abbé (tłum. na podst.: Sancti Petri Damiani Opera Omnia, Paris 1743, I, 205 et sq, [Ecrits des saints], Namur 1962;
  • Padri Camaldolesi (tłum., red.) – P. Damiano, Vita di s. Romualdo Fondatore dei Camaldolesi, Camaldoli 1963;
  • G. Cacciamani, Atlante storico-geografico camaldolese, Camaldoli 1963;
  • L. Colin (oprac.), Marie-Jeanne de Notre Dame des Dolulkeurs Abbesse Camaldule Fondatrice du Clos Bethléem. Notes des spiritualité, Toulons (?) 1965;
  • Pagnani, Vita di S. Romualdo, Camaldoli 1967;
  • J. Lecrerq, Un humaniste ermite le bienheureux Paul Giustiniani (1476 – 1528), Roma 1951;
  • F. Crosara, Le Constitutiones e le Regulae de vita eremitica del B. Rodolfo: Prima legislazione camaldolese nella riforma gregoriana, Camaldoli 1970;
  • J. Leclerq, Un umanista eremita Il Beato Paolo Giustiniani (1476-1528), Frascati 1975;
  • M. Cataluccio, A. Ugo Fossa, Biblioteca e cultura a Camaldoli, Roma 1979;
  • G. Cacciamani, Camaldoli, Congregazione Camaldolese di Fonte Avellana, S. Michele di Murano, w: Dizionario degli Istituti di Perfezione, Roma 1980;
  • G. Cacciamani, W. Leipold, Eremiti Camaldolesi di Monte Corona, w: Dizionario degli Istituti de Perfezione, Roma 1980;
  • L. Devoti, L’Eremo Tuscolano e la villa detta dei furii, Frascati 1981;
  • R. Bartoletti (red.), Vita iconografia [San Romualdo. Documenti e Studi 2], Fabriano 1984;
  • L. A. Lassus (red.), A l’école de saint Romuald. La spiritualité du désert, “Lettre de Ligugé” 231, Saint Romuald, Ligugé 1985, s. 7 – 40;
  • L. Vigilucci, Itinerario de storia e di spiritualità, Camaldoli 1988;
  • T. Matus (red.), P. Damiano, Vita di San Romualdo, Camaldoli 1988;
  • L. A. Lassus, Saint Romuald. L’Ermite-Prophète, [sine loco] 1991;
  • P. Bosi, A. Ceratt., Eremi camaldolesi in Italia - Luoghi - Architettura - Spiritualia, Milano 1993;
  • G. Vedovato, Camaldoli e la sua Congregazione dalle orogini al 1184 – Storia e documentazione [Italia Benedettina XIII], Cesena 1994;
  • L. A. Lassus, Nazarena. Une recluse au coeur de Rome (1907 – 1990), Le Barroux 1996;
  • Pilati, Chiesa dei santi Biagio e Romualdo. Storia Arte Culto, Fabriano 1996;
  • T. Matus, Nazarena. Una monaca reclusa nella comunità camaldolese, Camaldoli 1998;
  • Caby, De l’érémitisme rural au monachisme urbain. Les camaldules en Italie à la fin du moyen age Ecole française de Rome, Roma 1999;
  • Bargellini, Liturgia delle Ore: elemento unificante dell’esperienza spirituale, w: “Vita Monastica”, LIV, n. 214, Camaldoli 2000, s. 5-24;
  • E. Bargellini, L’identità camaldolese al nuovo millennio, w: “Vita Monastica”, LIV, n. 215, Camaldoli 2000, s. 7-27;
  • Innocenzo Gargano, Camaldolesi nella spiritualità italiana del novecento I [Quaderni di Camaldoli 15], Bologna 2000;
  • S. Paszek, L. Rułecki, Pustelnia bieniszewska. Zarys dziejów, Konin 2000;
  • K. Wencel, Oswajanie lwa. Kontemplacja w życiu codziennym, Warszawa 2000;
  • K. Wencel, Życie pustelnicze. Spotkanie z Bogiem w ciszy i samotności, Kraków 2000;
  • E. Bargellini, La spiritualità romualdino-camaldolese ieri e oggi, w: “Vita Monastica”, LVI, n. 221, Camaldoli 2002, s.37-70;
  • P. D. Belisle (red.), The privilege of love. Camaldolese Benedictine Spirituality, Collegeville (Minnesota) 2002;
  • Centro Studi Avellantini (red.), San Romualdo. Storia, Agiografia e Spiritualità. Atti del XXIII Convegno del Centro Studi Avellantini Fonte Avellana 23 – 26 agosto 2000, Fonte Avellana 2002;
  • Szymkowski (red.), Dzieje kultu Pięciu Braci Męczenników w Polsce i Europie [Dzieje Kazimierza Biskupiego 2], Kazimierz Biskupi 2002;
  • P. Licciardello (tłum., red.), Consuetudo Camaldulensis, Rodulphi Constitutiones et Liber Eremitice Regule’ Firenze 2004.
  • M. M. Florkowscy, Kameduli, Kraków 2005;
  • P. D. Belisle (red.), Camaldolese spirituality. Essential Sources, Translations, Notes, and Introduction, Bloomingdale (Ohio) 2006;
  • P. Licciardello, La dimensione carismatica nelle fonti camaldolesi medievali, w: Il carisma nel secolo XI. Genesi, forme e dinamiche istituzionali. Atti del XXVII Convegno del Centro studi avellaniti, Fonte Avellana, 30-31 agosto 2005, San Pietro in Cariano 2006, s. 127-165.
  • P. R. Pawlik Mniszki? Mnisi? Ale jacy?. Studium monastycyzmu w myśli teologicznej o. Piotra Rostworowskiego, Tyniec Kraków 2007;
  • W. Rozynkowski, Bóg Sam. O mniszkach kamedułkach w Polsce (1949 – 2009), Toruń 2009;
  • F. Ziejka, „Perło konchy tych krain, witam was, Bielany!” (o odkrywaniu urody Bielan i tajemnic kamedułów), „Folia Historica Cracoviensia” 17, Kraków 2011;
  • Bruździński, Bielany – ulubione miejsce Krakowa. Związki bielańskich kamedułów z Krakowem w okresie staropolskim, „Folia Historica Cracoviensia” 17, Kraków 2011;
  • J. Żmudziński, Wystrój malarski kaplic kościoła Kamedułów na Bielanach i jego znaczenie dla sztuki Krakowa 1. Połowy XVII w. (kaplice Królewska i Delpacowska), „Folia Historica Cracoviensia” 17, Kraków 2011;
  • J. Urban, Fundacje eks. Jana Schindlera na Bielanach, „Folia Historica Cracoviensia” 17, Kraków 2011;
  • R. Szczurowski, Społeczny wymiar funkcjonowania krakowskiego konwemntu kamedułów, „Folia Historica Cracoviensia” 17, Kraków 2011.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]