Przejdź do zawartości

Mangustka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mangustka
Crossarchus
F. Cuvier, 1825[1]
Ilustracja
Dwie mangustki długonose (C. obscurus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

drapieżne

Podrząd

kotokształtne

Infrarząd

Viverroidea

Rodzina

mangustowate

Podrodzina

Mungotinae

Rodzaj

mangustka

Typ nomenklatoryczny

Crossarchus obscurus F. Cuvier, 1825

Gatunki

5 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Mangustka[2] (Crossarchus) – rodzaj ssaków z podrodziny Mungotinae w obrębie rodziny mangustowatych (Herpestidae).

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w środkowej i zachodniej Afryce[3][4][5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 30–44 mm, długość ogona 14,6–31,7 mm, długość tylnej stopy 6–9,1 cm, długość ucha 1,9–4 cm; masa ciała 0,4–2 kg[4][6].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1825 roku francuski przyrodnik i paleontolog Frédéric Cuvier w publikacji, której współautorem był francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire, poświęconej historii naturalnej ssaków[1]. Na gatunek typowy Cuvier wyznaczył (oznaczenie monotypowe) Crossarchus obscurus F. Cuvier, 1825 (mangustka długonosa).

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]

Crossarchus: gr. κροσσοι krossoi ‘frędzle’; αρχος arkhos ‘odbytnica’[7].

Podział systematyczny

[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[8][6][3]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[2] Podgatunki[4][3][6] Rozmieszczenie geograficzne[4][3][6] Podstawowe wymiary[4][6][a] Status
IUCN[9]
Crossarchus alexandri O. Thomas & Wroughton, 1907 mangustka kongijska gatunek monotypowy środkowa Afryka w Demokratycznej Republice Konga i Ugandzie DC: 35–44 cm
DO: 22–32 cm
MC: 1–2 kg
 LC 
Crossarchus ansorgei O. Thomas, 1910 mangustka angolska 2 podgatunki środkowa Afryka w Demokratycznej Republice Konga (Kotlina Konga) i północna Angola DC: 32–36 cm
DO: 21–22 cm
MC: 0,6–1,5 kg
 LC 
Crossarchus obscurus F. Cuvier, 1825 mangustka długonosa gatunek monotypowy zachodnia Afryka w Gwinei, Sierra Leone, Liberii, Wybrzeżu Kości Słoniowej i Ghanie DC: 30–37 cm
DO: 14,6–21 cm
MC: 0,4–1 kg
 LC 
Crossarchus platycephalus C.A. Goldman, 1984 mangustka płaskogłowa gatunek monotypowy zachodnia i środkowa Afryka w Beninie, Nigerii, Kamerunie, Republice Środkowoafrykańskiej, Gwinei Równikowej i Kongu; być może Gabon DC: 30–36 cm
DO: 15,6–21 cm
MC: 0,5–1,5 kg
 LC 

Kategorie IUCN:  LC gatunek najmniejszej troski.

Opisano również gatunek wymarły z plejstocenu dzisiejszej Południowej Afryki[10]:

  1. DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b F. Cuvier: Mangue. W: É. Geoffroy Saint-Hilaire & F. Cuvier: Histoire Naturelle des Mammifères: avec des figures originales, coloriées, dessinées d’aprèsdes animaux vivans. Cz. 5. Paris: Chez A. Belin, 1826, s. ryc. xlix i tekst. (fr.).
  2. a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 143. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  3. a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 420. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  4. a b c d e J.S. Gilchrist, A.P. Jennings, G. Veron & P. Cavallini (koordynator): Family Herpestidae (Mongooses). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 324–325. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
  5. D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Crossarchus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-10-01].
  6. a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 660. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  7. T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 204, 1904. (ang.). 
  8. N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-16]. (ang.).
  9. Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-02]. (ang.).
  10. R. Broom. Notices of a few more new fossil mammals from the caves of the Transvaal. „The Annals and Magazine of Natural History”. Tenth series. 20 (119), s. 512, 1937. DOI: 10.1080/00222933708655373. (ang.).