Michał Murmyłło

Michał Murmyłło

Żubr, Muzyczka

kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia	21 września 1894 Czernielów Mazowiecki
Data i miejsce śmierci	1944 (?) Warszawa (?)
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Polska Organizacja Wojskowa Armia Krajowa
Jednostki	15 Pułk Piechoty „Wilków” Batalion Manewrowy 22 Pułk Piechoty 7 Pułk Piechoty Legionów AK „Garłuch”
Stanowiska	komendant obwodu POW dowódca kompanii komendant powiatowy PW dowódca batalionu AK
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia

Michał Murmyłło, także Murmyło, ps. „Żubr”, „Muzyczka” (ur. 21 września 1894, zm. 1944?) – kapitan piechoty Wojska Polskiego.

Urodził się 21 września 1894^[1] w Czernielowie Mazowieckim jako syn Jana i Marii Ratowskiej. Uczył się w Cesarsko-Królewskim Wyższym Gimnazjum w Tarnopolu, gdzie należał do XII Polskiej Drużyny Strzeleckiej. Był założycielem i pierwszym prezesem tarnopolskiego „Zarzewia”. Po wybuchu I wojny światowej (1914) skierowany do powiatu zbaraskiego celem kontynuowania pracy niepodległościowej. Jeszcze w pierwszym roku wojny wzięty do rosyjskiej niewoli, z której został oswobodzony w połowie następnego roku przez wojska austro-węgierskie. W c. i k. armii odbywał następnie służbę wojskową. Na przełomie lat 1918/1919 działał w POW. Początkowo organizował Obwód Zbaraż POW, następnie (do maja 1919) jako komendant stał na czele Obwodu Tarnopol Polskiej Organizacji Wojskowej (podległy mu teren obejmował powiaty: tarnopolski - z wyłączeniem miasta, zbaraski i skałacki)^[2]. Dowodzona przez niego grupa bojowa uwolniła z więzienia między innymi Józefa Gigiel-Melechowicza (późniejszego pułkownika Wojska Polskiego)^[3]. Według części źródeł służył również w Legionach Polskich^[4] .

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej dowodząc kompanią zorganizowaną z byłych podkomendnych z POW. W kwietniu 1920 skierowany na Warmię, w połowie trzeciej dekady lipca tr. ponownie na froncie - uczestnik „buntu Żeligowskiego”^[3].

Po zakończeniu wojny z bolszewikami skierowany do pracy w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego. Mieszkał wówczas w Warszawie na Krakowskim Przedmieściu 19^[3].

Na dzień 1 czerwca 1921 w randze podporucznika pozostawał etatowym oficerem 15 pułku piechoty, pełniąc w tym czasie służbę w Dowództwie Okręgu Generalnego „Lwów” (na oddelegowaniu)^[5].

Następnie awansowany do stopnia porucznika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919^[6][7]. W latach 1923-1924 został odnotowany w tymże stopniu w obsadzie 15 pułku piechoty z Dęblina. Pozostawał wówczas oficerem rezerwowym zatrzymanym w służbie czynnej^[8][9].

Zarządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego z dnia 19 marca 1928 został awansowany do rangi kapitana, ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 124. lokatą wśród oficerów piechoty^[10][11][12]. W roku 1928 pełnił już służbę w batalionie manewrowym z Rembertowa^[13]. W 1930 jako oficer rembertowskiego batalionu zajmował 1627. lokatę łączną na liście starszeństwa kapitanów piechoty^[14].

W marcu 1931 ogłoszono jego przeniesienie z batalionu manewrowego do 22 pułku piechoty z Siedlec^[15]. W sierpniu tegoż roku poinformowano o zatwierdzeniu kpt. Murmyłło (jako oficera 22 pp) na stanowisku komendanta powiatowego PW w Łukowie^[16].

Z dniem 1 listopada 1931 został przydzielony w korpusie oficerów piechoty (bez prawa do należności za delegację), na okres 6 miesięcy, z 22 pułku piechoty do dyspozycji Ministra Spraw Wewnętrznych (z zachowaniem dotychczasowego dodatku służbowego)^[17]. W Ministerstwie Spraw Wewnętrznych odbył przeszkolenie administracyjne. W początkach 1932 nadal był wykazywany jako oficer etatowy 22 pułku piechoty^[18].

Zarządzeniem Prezydenta RP z 9 lipca 1932 kpt. Michał Murmyłło został przeniesiony (w korpusie oficerów piechoty) z dniem 31 maja 1932 z dyspozycji Ministra Spraw Wewnętrznych do rezerwy, ze starszeństwem od 1 stycznia 1928 i 1,37. lokatą - z równoczesnym przeniesieniem do 14 pułku piechoty^[19]. W czerwcu 1932 objął stanowisko starosty powiatu włocławskiego^[20][21]. Jako starosta, z urzędu pełnił jednocześnie funkcję przewodniczącego Wydziału Powiatowego i Sejmiku Powiatowego. Zaangażowany w sprawy lokalne - został prezesem Włocławskiego Zdrojowiska Siarczanego „Wieniec”, przewodniczącym Komunalnej Kasy Oszczędności Powiatu Włocławskiego i komisarycznym prezesem włocławskiego Związku Rezerwistów^[3]. Przewodniczył również Powiatowemu Komitetowi WF i PW we Włocławku.

W roku 1934 jako kapitan rezerwy zajmował 2. lokatę w swoim starszeństwie (starszeństwo z dnia 1 stycznia 1928) - w korpusie osobowym oficerów piechoty^[22]. Pozostawał wówczas w ewidencji PKU Włocławek z przydziałem do 14 pułku piechoty z Włocławka jako oficer rezerwy^[23].

Odwołany z funkcji starosty włocławskiego - 18 lutego 1936 zdał swe obowiązki (przekazał wówczas protokolarnie nowemu staroście akta spraw, dokumenty, środki pieniężne, akcje, obligacje i księgi buchalteryjne) i jeszcze w tym samym miesiącu objął urząd starosty powiatu borszczowskiego^{[24][25][26][27]}. Z funkcji starosty borszczowskiego został odwołany po kilku miesiącach jej sprawowania^[28]. Następnie zatrudniony w Urzędzie Wojewódzkim w Białymstoku.

Zwolnienie z funkcji starosty włocławskiego było wynikiem wysuwanych wobec jego osoby zarzutów natury finansowej i obyczajowej. W lipcu 1936, wskutek skarg obywateli, został przez władze sądowe i administracyjne objęty śledztwem w sprawie dokonanych nadużyć. Na mocy prawomocnego orzeczenia Komisji Dyscyplinarnej przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych został z dniem 26 września 1936 przeniesiony w stały stan spoczynku^[24][29].

W 1938 zamieszkał wraz z żoną w Czechowicach koło Warszawy - najpierw przy ul Centralnej, a potem przy ul. Legionów^[30].

Po wybuchu II wojny światowej, zakończeniu kampanii wrześniowej 1939 i nastaniu okupacji niemieckiej zaangażował się w działalność podziemną. Od października 1939 do lutego 1940 w stopniu kapitana rezerwy, używając pseudonimu „Żubr”^[31], pełnił funkcję dowódcy I batalionu 7 pułku piechoty Legionów AK „Garłuch”, w strukturach Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej. Następnie, działając pod pseudonimem „Muzyczka”, sprawował stanowisko szefa podreferatu „Polskie organizacje konspiracyjne” w Referacie 992 – Biurze Studiów, w strukturach Komendy Głównej AK^[32].

Michał Murmyłło zaginął podczas powstania warszawskiego.

Jego bratem był Bartłomiej (ur. 1899) - żołnierz 3 pułku piechoty Legionów Polskich, ciężko ranny 3 listopada 1915 pod Polską Górą (okolice Kostiuchnówki) i zmarły cztery dni później.

W dniu 20 lipca 1924 w parafii Długa Kościelna Michał Murmyłło zawarł związek małżeński z Heleną Jadwigą Lachczyk (ur. 24 grudnia 1899, zm. 15 lutego 1970) - nauczycielką, podczas okupacji uczestniczką konspiracji pod ps. „Murka”^[33].

• Krzyż Niepodległości z Mieczami (16 września 1931)^[34]
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie)^[8]
• Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[35]
• Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej^[13]

• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
• Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z lat 1920–1937. [dostęp 2024-08-26].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921: dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z dnia 24 września 1921 r.. Zbiory Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie – spis zamieszczony na stronie Małopolskiego Towarzystwa Genealogicznego, 1921. [dostęp 2024-08-26].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty opublikowana w „Przeglądzie Piechoty”. Zeszyt 9, wrzesień 1930 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930. [dostęp 2024-08-26].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 1932. [dostęp 2024-08-26].
• Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Murmyło Michał. [dostęp 2024-08-27].
• Tomasz Michalski: Włocławski Słownik Biograficzny pod redakcją Stanisława Kunikowskiego. Tom IX. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 2021. ISBN 978-83-60150-82-5.

^[1]