Przejdź do zawartości

Radom Główny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Radom Główny
Obiekt zabytkowy nr rej. 376/A/88 z 04.04.1988
Ilustracja
Dworzec kolejowy w Radomiu. Po prawej stronie budynek główny z 1885, po lewej budynek poczekalni z lat 90. XX w.
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Radom

Lokalizacja

Śródmieście

Zarządca

PKP PLK

Data otwarcia

1885

Poprzednie nazwy

Радом (1885–1915)
Radom (1916–2021)

Rodzaj

stacja kolejowa

Liczba pasażerów (2018)

4400

Dane techniczne
Liczba peronów

3

Kasy

T

Linie kolejowe
Położenie na mapie Radomia
Mapa konturowa Radomia, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Radom Główny”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Radom Główny”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Radom Główny”
Ziemia51°23′28,1″N 21°09′18,2″E/51,391139 21,155056

Radom Głównydworzec kolejowy i stacja w Radomiu, w dzielnicy Śródmieście[1]. Stacja położona jest na szlaku linii kolejowych nr 8, 22 oraz 26[2]. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca wojewódzkiego[3]. Obiekt jest częścią szlaku turystycznego Zabytki Radomia[4].

Ruch pasażerski

[edytuj | edytuj kod]
Rok Wymiana roczna Wymiana pasażerska na dobę miejsce w Polsce
2017[5] 1 280 000 3 500 70
2018[6] 1 610 000 4 400 73
2019[5] 1 970 000 5 400 50
2020[5] 1 210 000 3 300 53
2021[5] 1 610 000 4 400 47
2022[7] 6 900 45

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Wybudowana w latach 1882–1885 Kolej Iwanogrodzko-Dąbrowska była szlakiem łączącym wsie Dąbrowa i Iwangorod. Przebiegała przez główne miasta południowej części Królestwa Polskiego, będącego częścią Imperium Rosyjskiego, w tym przez Radom, w którym znajdowała się siedziba zarządu spółki nadzorującej nowo powstałą linię[8]. Poprowadzenie przez miasto linii kolejowej, zapewniało dogodne i relatywnie szybkie połączenie nie tylko z głównymi miastami regionu, jak np. Warszawą (przez Kolej Nadwiślańską), ale i z tak odległymi ośrodkami jak Petersburg (przez Wilno) i Wiedeń (przez Kraków). Korzystne połączenie kolejowe z wielkimi rynkami zbytu (szczególnie rosyjskim) znacznie przyspieszyło rozwój gospodarczy i urbanistyczny miasta (w tym okresie zabudowano wiele ulic południowej części Śródmieścia, np. Józefa Piłsudskiego czy Stanisława Moniuszki[9] oraz wybudowano wiele zakładów przemysłowych)[8]. W 1900 roku kolej Iwanogrodzko-Dąbrowską włączono do Kolei Nadwiślańskiej. W dniu 3 listopada 1918 infrastruktura kolejowa w Radomiu została przejęta przez władze polskie, co upamiętnia tablica umieszczona na budynku dworca[8]. W 1934 oddano do użytku łączącą Radom ze stolicą tzw. linię radomską[10]. W 1948 otwarto komunikującą Radom i Łódź linię kolejową nr 22[11]. W 2015 zakończyła się przebudowa stacji oraz czterokilometrowego odcinka linii kolejowej nr 8, która obejmowała m.in. remont tunelu, przebudowę układu torowego i sieci trakcyjnej, remont peronów, budowę lokalnego centrum sterowania i in. Łączny koszt prac wyniósł ponad 100 mln zł[12]. W lutym 2019 Koleje Mazowieckie pozyskały 5 działek o łącznej powierzchni 0,35 ha, na których wzniesiona zostanie baza utrzymaniowa dla wykonywania przeglądów w poziomach P1-P2[13]. W sierpniu 2021, w wyniku rozbudowy radomskiego węzła kolejowego o nowe przystanki osobowe (Radom Stara Wola, Radom Północny, Radom Gołębiów) i wobec perspektywy budowy dwóch kolejnych stacji osobowych (Radom Wschodni oraz Radom Południowy)[14][15], PKP PLK zwróciły się do rady miejskiej Radomia z prośbą o przyjęcie uchwały umożliwiającej wszczęcie przez zarządcę infrastruktury kolejowej procedury zmiany nazwy stacji z Radom na Radom Główny[16]. Oficjalnie nowa nazwa stacji funkcjonuje od 12 grudnia 2021[17].

Gmach dworca

[edytuj | edytuj kod]

Gmach dworca kolejowego w Radomiu wybudowano w 1885 według projektu Adolfa Schimmelpfenniga, autora projektu m.in. dworca Łódź Fabryczna, na gruntach wsi Prędocinek, leżącej wówczas poza granicami administracyjnymi miasta[18]. W niezmienionym stanie budynek przetrwał do 1915 roku, kiedy został spalony przez wycofujące się wojska rosyjskie i odbudowany tymczasowo przez okupujących Radom Austriaków. Gmach dworca wraz z całą infrastrukturą kolejową został przejęty przez polskie władze 3 listopada 1918, co upamiętnia tablica zawieszona na fasadzie budynku od strony peronów[8]. Kolejna przebudowa dworca, tym razem nadająca budynkowi formę renesansu polskiego, uchodzącego za polski styl narodowy, nastąpiła w okresie dwudziestolecia międzywojennego. W tym stanie obiekt przetrwał II wojnę światową, po której wmurowano w fasadę od strony peronów tablicę upamiętniającą radomskich kolejarzy zamordowanych przez Niemców[8]. Kolejny remont generalny przeprowadzono w latach 1989–1992 według projektu Jerzego Bortkiewicza. Całkowicie zmieniono układ wnętrz starego gmachu (fasada pozostała niezmieniona) i zbudowano nowy budynek poczekalni, stylistycznie nawiązujący do starszego obiektu[8]. W latach 2012–2013 dokonano kompleksowej modernizacji budynku dworca, która kosztowała łącznie ok. 13 mln złotych[19][20].

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Uchwała nr 330/2012 w sprawie podziału Radomia na obszary Systemu Informacji Miejskiej. bip.radom.pl.
  2. Stacja Radom. Atlas Kolejowy Polski. (pol.).
  3. Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 367
  4. Szlak Turystyczny Zabytki Radomia. Centrum Informacji Turystycznej w Radomiu.
  5. a b c d Urząd Transportu Kolejowego, Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).
  6. Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30].
  7. Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
  8. a b c d e f Red. J. Sekulski, Encyklopedia Radomia, Radom 2009, s. 110.
  9. Red. W. Kalinowski, Urbanistyka i architektura Radomia, Lublin 1976, s. 169.
  10. Krótka historia kolei w Warszawie [online], Warszawa1939.pl [dostęp 2015-12-31] (pol.).
  11. Linia Tomaszów Mazowiecki – Radom (22) [online] [dostęp 2015-12-31] (pol.).
  12. Tunel i wszystkie perony na stacji PKP Radom wreszcie otwarte [online], Gazeta Wyborcza Radom [dostęp 2015-12-31] (pol.).
  13. Koleje Mazowieckie pozyskały działki pod bazę w Radomiu [online], inforail.pl [dostęp 2019-03-03] (pol.).
  14. Katarzyna Ludwińska, PKP. Dzięki społecznikom pociągi z Lublina będą stawać na stacji Radom Wschodni [online], Gazeta Wyborcza Radom, 30 kwietnia 2021 [dostęp 2021-08-28] (pol.).
  15. Adam Woźniak, Wielkie inwestycje w kolej. Będzie łatwiej wsiąść do pociągu [online], Rzeczpospolita, 10 sierpnia 2021 [dostęp 2021-08-28] (pol.).
  16. Będzie zmiana stacji Radom na „Radom Główny” [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2021-09-07] (pol.).
  17. Stacja Radom zmieni nazwę [online], Radio Plus [dostęp 2021-12-10] (pol.).
  18. Red. J. Sekulski, Encyklopedia Radomia, Radom 2009, s. 53.
  19. Radom: po dwóch latach zakończył się remont dworca kolejowego [online], Onet.pl, 30 lipca 2013 [dostęp 2013-07-31] [zarchiwizowane z adresu 2014-03-23] (pol.).
  20. b, (VIDEO) W środę otworzą dworzec PKP w Radomiu. Zobacz, jak wygląda po remoncie (zdjęcia) [online], echodnia.eu, 30 lipca 2013 [dostęp 2013-07-31] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Radom Główny
Linia 8 Warszawa ZachodniaKraków Główny (102,944 km)
Radom Gołębiów
odległość: 4,120 km
odległość: 6,900 km
Linia 22 Tomaszów Mazowiecki – Radom Główny (88,610 km)
Radom Potkanów
odległość: 5,865 km
Linia 26 Łuków – Radom Główny (117,433 km)
Radom Wschodni
odległość: 0,920 km