Rezerwat przyrody Cisowy Jar
rezerwat florystyczny[1] | |
Typ |
florystyczny; |
---|---|
Podtyp |
krzewów i drzew; |
Państwo | |
Województwo | |
Mezoregion | |
Data utworzenia |
1959 |
Akt prawny | |
Powierzchnia |
10,65 ha |
Położenie na mapie gminy Kowale Oleckie | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego | |
Położenie na mapie powiatu oleckiego | |
54°09′30″N 22°21′01″E/54,158333 22,350278 |
Rezerwat przyrody Cisowy Jar utworzony został w 1959 roku na obszarze Nadleśnictwa Olecko w obrębie Kowale Oleckie[2]. Powierzchnia 10,65 ha[1] (akt powołujący podawał 9,00 ha). Utworzony został dla ochrony krańcowego stanowiska cisa (Taxus baccata) leżącego na północno-wschodniej granicy jego zasięgu. Jest to najbogatsze skupisko tego gatunku na Mazurach. Cis podlega tu ochronie od 1937 roku[3].
Teren rezerwatu to głęboki wąwóz, jeden z kilku wciętych we wzgórza zwane „Guzem” 256 metrów n.p.m. Leży on między Szeszkami a Wężewem, na zachód od stacji kolejowej Kowale Oleckie, w obrębie oddziału 305 leśnictwa Cisowo. Bogata konfiguracja tutejszego terenu powoduje występowanie maleńkich zagłębień bezodpływowych wypełnionych wodą, lokalnie zabagnionych, oraz licznych strumieni o znacznych spadkach. Strumienie te, podobnie jak woda opadowa spływająca po stromych zboczach, mogą powodować erozję gleby w miejscach nie osłoniętych roślinnością.
Cisowy Jar jest największym i najdłuższym wąwozem na terenie Wzgórz Szeskich. Jego długość wynosi 1000 m, a głębokość dochodzi do 30 m, natomiast szerokość mierzona między krawędziami sięga do 100 do 300 metrów. Zbocza wąwozu są bardzo strome. Dnem płynie strumień zasilany źródłami znajdującymi się w wielu miejscach u podnóży zbocza. W czasie suszy źródła wysychają i przepływ ustaje[3].
Typy siedliskowe
[edytuj | edytuj kod]Na terenie rezerwatu można wyróżnić trzy typy siedliskowe: las mieszany świeży – 0,30 ha – 2,8%, las świeży – 9,95 ha – 93,4%, las wilgotny – 0,40 ha – 3,8% zawierają one w sobie drzewostan głównie z udziałem świerka (72%), lipy (14%), brzozy (1%) w wieku od 60 do 90 lat. Inne spotykane tu gatunki drzew to: osika, wierzba, iwa, grab, klon, wiąz górski i jesion. Drzewostany rezerwatu są silnie zniekształcone, ponieważ przed 80 laty wykonano tu zrąb zupełny. Obecnie uwzględniając w szerokim stopniu cele ochronne na całym terenie rezerwatu planowane są jedynie do wykonania cięcia sanitarne oraz pielęgnacyjne pod kątem ochrony cisa. Pod osłoną drzewostanu rośnie cis. W 1965 roku stwierdzono w rezerwacie i bezpośrednim sąsiedztwie jego granic 1392 okazy, w 2003 zinwentaryzowano jedynie 36 okazów[3]. Większość to egzemplarze o wysokości 10-15 cm. Kilkanaście osiąga wysokość 2-3 m, ale są one przygłuszone przez zwarty drzewostan[3]. Największy cis jest jednak poza zasięgiem rezerwatu w oddziale 167. – jego wysokość wynosi około 7 metrów, zaś obwód 110 cm.
Występują także
[edytuj | edytuj kod]W rezerwacie stwierdzono występowanie licznych mchów – ogółem 118 gatunków w tym 17 gatunków wątrobowców i 101 gatunków mchów właściwych.
Przy wschodniej granicy rezerwatu znajdują się, ledwie już zauważalne wały ziemne, pozostałości po grodzisku z okresu kiedy ziemie te zamieszkiwali Jaćwingowie[3] z sudawskiej grupy Kymenów. Okoliczni mieszkańcy grodzisko nazywali „Stary Szaniec”.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Rezerwat przyrody Cisowy Jar. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-05-06].
- ↑ Rejestr rezerwatów przyrody województwa warmińsko-mazurskiego. Warmińsko-Mazurski Urząd Wojewódzki w Olsztynie. [dostęp 2018-05-06].
- ↑ a b c d e Cisowy Jar. Nadleśnictwo Olecko – Lasy Państwowe. [dostęp 2018-05-06].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 222