Przejdź do zawartości

Stefan Wolpe

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stefan Wolpe
Ilustracja
Stefan Wolpe w Jerozolimie (ok. 1938)
Data i miejsce urodzenia

25 sierpnia 1902
Berlin

Pochodzenie

niemieckie

Data i miejsce śmierci

4 kwietnia 1972
Nowy Jork

Gatunki

muzyka poważna, muzyka współczesna

Zawód

kompozytor, pedagog

podpis
Stefan Wolpe i jego pierwsza żona Ola Okuniewska (1927)

Stefan Wolpe (ur. 25 sierpnia 1902 w Berlinie, zm. 4 kwietnia 1972 w Nowym Jorku[1][2]) – amerykański kompozytor i pedagog pochodzenia niemieckiego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Jego matka pochodziła z Węgier, ojciec natomiast z Rosji[1]. W latach 1919–1924 studiował w Hochschule für Musik w Berlinie u Paula Juona[3] i Franza Schrekera[2]. Zaangażowany w działalność artystyczną i społeczną[2], uczestniczył w kursach w Bauhausie, brał udział w berlińskiej wystawie dadaistów[1]. Członek lewicowego stowarzyszenia artystycznego Novembergruppe, w latach 1931–1933 był dyrektorem teatru propagandowego Truppe[1]. W 1933 roku w związku ze wzrostem nastrojów antysemickich w Niemczech wyjechał do Wiednia, gdzie studiował u Antona Weberna[1][2]. W 1934 roku wyemigrował do Palestyny[2]. Od 1935 do 1938 roku był wykładowcą konserwatorium w Jerozolimie[1]. W 1938 roku osiadł w Stanach Zjednoczonych[1][2]. Wykładał w Musical School of Philadelphia (1939–1942), Brooklyn Free Music Society (1945–1948), Philadelphia Academy of Music (1949–1954), Black Mountain College (1952–1956) i na Long Island University w Nowym Jorku (1957–1968)[1][2]. W latach 50. i 60. XX wieku był wykładowcą Międzynarodowych Letnich Kursów Nowej Muzyki w Darmstadcie[1]. Ponadto był współzałożycielem Contemporary Music School w Nowym Jorku, gdzie uczył od 1948 do 1952[3].

Do jego uczniów należeli Elmer Bernstein, Ezra Laderman, Ralph Shapey, David Tudor, Morton Feldman i Charles Wuorinen[1][2].

Dwukrotny laureat stypendium Fundacji Pamięci Johna Simona Guggenheima (1962 i 1970)[1]. Od 1966 roku był członkiem National Institute of Arts and Letters[2]. Doktor honoris causa New England Conservatory of Music[1].

Trzykrotnie żonaty, z malarką Olą Okuniewską (1927), rumuńską pianistką Irmą Schoenberg (1934) i poetką Hildą Morley (1948)[2]. W 1981 roku powstało Stefan Wolpe Society, zajmujące się propagowaniem jego twórczości[1].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

W początkowym okresie swojej twórczości nawiązywał do sztuki nurtu Nowej Rzeczowości, pisząc kompozycje przeznaczone dla szerokiego kręgu odbiorców: muzykę kabaretową, teatralną i filmową, a także utwory odnoszące się do ideologii lewicowej[1]. Przebywając na emigracji w Palestynie, zaczął czerpać z muzyki orientalnej, czego przykładem jest oparta na motywach żydowskich kantata Yigdal[1]. W swojej twórczości posługiwał się swobodnie techniką dodekafoniczną, w późnych utworach zaczął stosować formy otwarte[1] oraz używać serializmu[3].

Ważniejsze kompozycje

[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

Utwory orkiestrowe

  • 2 Studien (1933)
  • Passacaglia (1937)
  • suita z baletu The Man from Midian (1942)
  • Symfonia (1955–1956, zrewid. 1964)
  • Utwór na fortepian i 16 wykonawców (1961)
  • Chamber Piece No. 1 na 14 wykonawców (1964)
  • Chamber Piece No. 2. na 13 wykonawców (1965–1966)

Utwory kameralne

  • Koncert na 9 instrumentów (1933–1939, zaginiona partia skrzypcowa)
  • Duo in Hexachord na obój i klarnet (1936)
  • Lied, Anrede, Hymnus na obój i fortepian (1939)
  • Sonata na obój (1941)
  • Music for Any Instruments: Interval Studies na 2-3 instrumenty (1944–1949)
  • Sonata na skrzypce i fortepian (1949)
  • Kwartet na saksofon tenorowy, trąbkę, perkusję i fortepian (1950, zrewid. 1954)
  • 12 Pieces na kwartet smyczkowy (1950)
  • Utwór na obój, wiolonczelę, perkusję i fortepian (1955)
  • Kwintet na klarnet, róg, wiolonczelę, harfę i fortepian z udziałem barytonu (1957)
  • Piece in 2 Parts na flet i fortepian (1960)
  • In 2 Parts na klarnet, trąbkę, skrzypce, wiolonczelę, harfę i fortepian (1962)
  • Piece for 2 Instrumental Units na flet, obój, skrzypce, wiolonczelę, kontrabas, perkusję i fortepian (1963)
  • Trio in 2 Parts na flet, wiolonczelę i fortepian (1964)
  • Piece in 2 Parts for Violin Alone (1966)
  • From Here on Farther na klarnet, klarnet basowy, skrzypce i fortepian (1969)
  • Kwartet smyczkowy (1969)
  • Piece for Trumpet and 7 Instruments na trąbkę, klarnet, fagot, róg, skrzypce, altówkę, wiolonczelę i kontabas (1971)

Utwory fortepianowe

  • Sonata (Stehende Musik) (1925)
  • March and Variations na 2 fortepiany (1933)
  • 4 Studies on Basic Rows (1935–1936)
  • Zemach Suite (1939–1941)
  • Pastorale (1941)
  • Toccata (1941)
  • Battle Piece (1947)
  • 2 Studies (1948)
  • Music for a Dancer (1950)
  • 7 Pieces na 3 fortepiany (1951)
  • Waltz for Merle (1952)
  • Enactments na 3 fortepiany (1953)
  • Form (1959)
  • Form IV: Broken Sequences (1969)

Pieśni na głos i fortepian

Utwory wokalno-instrumentalne

  • 2 chinesische Grabschriften na chór i perkusję, słowa Elizabeth Papernow-Shapiro (1937)
  • kantata Yigdal na baryton, chór i organy, słowa Majmonides (1945)
  • kantata Lazy Andy Ant na głos i 2 fortepiany (1947)
  • kantata Street Music na baryton, narratora, flet, obój, klarnet, wiolonczelę i fortepian (1962)
  • Kantata na mezzosopran, 3 głosy żeńskie i 9 instrumentów, słowa Herodot, Friedrich Hölderlin i Robert Creeley (1963)

Opery

Balety

  • The Man from Midian (1942)

Muzyka do sztuk teatralnych

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 12. Część biograficzna w–ż. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2012, s. 252–253. ISBN 978-83-224-0935-0.
  2. a b c d e f g h i j k Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3970–3971. ISBN 0-02-865571-0.
  3. a b c Wolpe, Stefan [online], Polska Biblioteka Muzyczna [dostęp 2024-09-04] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]