Szombathely
![Ziemia](http://178.128.105.246/host-http-upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/20px-Geographylogo.svg.png)
![]() Szombathely | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Komitat | |||||
Powiat | |||||
Zarządzający |
András Nemény↗ | ||||
Powierzchnia |
97,52 km² | ||||
Wysokość |
216 m n.p.m. | ||||
Populacja (2018) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy |
(+36) 94 | ||||
Kod pocztowy |
9700 | ||||
Położenie na mapie Węgier ![]() | |||||
![]() | |||||
Strona internetowa |
Szombathely (niem. Steinamanger, chorw. Sambotel, słoweń. Sombotel, słow. Kamenec) – miasto na zachodzie Węgier, nieopodal granicy z Austrią, siedziba władz komitatu Vas oraz powiatu Szombathely. Zajmuje powierzchnię 97,52 km² i w 2018 było zamieszkiwane przez 77 984 osoby (10. miejsce pod względem liczby mieszkańców na Węgrzech).
Historia
[edytuj | edytuj kod]![](http://178.128.105.246/host-http-upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Berzsenyi_D%C3%A1niel_%28Sz%C3%A9chenyi%29_t%C3%A9r%2C_a_Vas_Megyei_Nemzeti_Sz%C3%ADnh%C3%A1z_az_1880-as_nyit%C3%A1st_k%C3%B6vet%C5%91en._Fortepan_78034.jpg/220px-Berzsenyi_D%C3%A1niel_%28Sz%C3%A9chenyi%29_t%C3%A9r%2C_a_Vas_Megyei_Nemzeti_Sz%C3%ADnh%C3%A1z_az_1880-as_nyit%C3%A1st_k%C3%B6vet%C5%91en._Fortepan_78034.jpg)
W czasach starożytnych miejsce to stanowiło punkt na traktach handlowych. Przebiegała tędy jedna z nitek szlaku bursztynowego. Czynnik ten zadecydował o założeniu w czasach cesarza Klaudiusza osiedla pod nazwą Colonia Claudia Savaria. W 107 r. stało się ono stolicą świeżo powołanej prowincji Panonia Górna. W 456 r. Savaria padła ofiarą trzęsienia ziemi. Przypuszczalnie od XI w. miasto podporządkowane było biskupstwu Győr. Reforma administracji kościelnej wyniosła w 1777 r. Szombathely do rangi stolicy nowo utworzonego biskupstwa. W II połowie XIX w. miasto zostało ważnym węzłem kolejowym, w którym zbiegały się linie z Wiednia do Zagrzebia i z Budapesztu do Grazu. Miasto poniosło duże zniszczenia podczas II wojny światowej (bombardowania 4 marca 1945). Pod gruzami znalazła się większa część tkanki urbanistycznej (w tym barokowe zabytki).
W mieście prawdopodobnie urodził się Marcin z Tours.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]![](http://178.128.105.246/host-http-upload.wikimedia.org/wikipedia/pl/timeline/4bn01blbmbqs6n32vgd99u4r9uxqs4c.png)
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Świątynia Izydy
- Kościół dominikanów pw. św. Marcina , barokowy
- Katedra Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, barokowo-klasycystyczna
- Kościół i klasztor franciszkanów
- Urząd komitacki (Megyeháza)
- Kolumna Trójcy Świętej na rynku
- Kościół ewangelicki
- Synagoga
- Dom narodzin węgierskiego malarza Gyuli Derkovitsa
-
Świątynia Izydy
-
Galeria i synagoga (spojrzenie od świątyni Izydy)
-
Kościół franciszkanów
-
Urząd komitacki
-
Fragment rynku z Kolumną Trójcy Świętej
-
Dom narodzin Derkovitsa
Kultura
[edytuj | edytuj kod]W mieście działa Teatr im. Sándora Weöresa (Weöres Sándor Színház).
Sport
[edytuj | edytuj kod]![](http://178.128.105.246/host-http-upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Halad%C3%A1s_Sportkomplexum2017_10_12.jpg/220px-Halad%C3%A1s_Sportkomplexum2017_10_12.jpg)
W mieście ma siedzibę klub piłkarski Szombathelyi Haladás, brązowy medalista ligi węgierskiej sezonu 2008/2009.
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]Ferrara, Włochy
Kaufbeuren, Niemcy
Lappeenranta, Finlandia
Maribor, Słowenia
Ramat Gan, Izrael
Razgrad, Bułgaria
Joszkar-Oła, Rosja
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Węgierski Urząd Statystyczny
- Jarosław Swajdo, Węgry, Wydawnictwo BOSZ, Olszanica 2014, ISBN 978-83-7576-198-6, s. 183–185.
- Szombathely, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 18 .