Jump to content

ابن شہاب زہری

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
ابن شہاب زہری
جم سنہ 678   ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


مدینہ منورہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

وفات 24 جولائی 742 (63–64 سال)  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


مدینہ منورہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P20) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

شہریت اموی خلافت   ویکی ڈیٹا اُتے (P27) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
والد مسلم بن شہاب   ویکی ڈیٹا اُتے (P22) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
بہن/بھائی
عبد اللہ بن مسلم بن شہاب زہری   ویکی ڈیٹا اُتے (P3373) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
عملی زندگی
استاذ انس بن مالک ،  رجاء بن حيٰوة   ویکی ڈیٹا اُتے (P1066) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
تلمیذ خاص عبد الرحمان اوزاعی ،  امام مالک   ویکی ڈیٹا اُتے (P802) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ محدث ،  مورخ ،  الٰہیات دان   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
شعبۂ عمل علم حدیث   ویکی ڈیٹا اُتے (P101) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
باب اسلام

ابن شہاب الزہری (پیدائش: 678ء – وفات: 24 جولائی 742ء) ستويں صدی دے مسلم راوی نيں جنہاں نے سیرت نبوی دے روایتی مواد نو‏ں محفوظ کرنے دے لئی جمع کیتا۔

نام و نسب

[سودھو]

آپ دا نام محمد بن مسلم، کنیت ابو بکر تے لقب اعلم الحفاظ اے۔ پورا نسب ایویں اے :

ابو بکر محمد بن مسلم بن عبید اللہ بن عبد اللہ بن شہاب بن عبد اللہ بن حارث بن زھرہ بن کلاب الزھری[۱]

آپ دے والد دا نام مسلم سی مگر آپ اپنے دادا شہاب بن حارث دی نسبت تو‏ں ابن شہاب مشہور ہوئے۔ آپ قریش دے مشہور قبیلہ بنو زہرہ دی طرف منسوب ہوئے نيں۔ مدینہ دے رہنے والے نيں۔ 50ھ وچ پیدا ہوئے ۔[۲]

حصول علم دی استعداد

[سودھو]

علمی کمالات دے اعتبار تو‏ں آپ کوئی معاصر ہم پایہ نہ سی۔ حصول علم دی استعداد فطری سی۔ ذہانت، ذکاوت تے قوت حافظہ بے نظیر پائی سی۔ ذہین ایسے سن کہ کسی مسئلہ نو‏ں دوبارہ سمجھنے دی ضرورت پیش نہ آندی۔ حافظہ اِنّا قوی سی کہ اک مرتبہ جو بات سن لی اوہ ہمیشہ دے لئی لوحِ دل اُتے نقش ہو گئی۔ انہاں دے قوت حافظہ دی اک ادنیٰ مثال ایہ اے کہ اسی دن وچ پورا کلام اللہ حفظ ک‏ر لیا سی ۔[۳]

ذوق و طلب

[سودھو]

اس ذہن تے حافظہ دے نال انہاں دے ذوق تے طلب دی جستجو دا وی ایہی حال سی۔ اٹھ سال تک امام مدینہ سعید بن مسیب دی خدمت وچ رہ‏ے۔ ابو الزناد بیان کردے نيں کہ اسیں لوگ زہری دے نال علما دے گھراں دا چکر لگاندے۔ زہری دے نال تختیاں تے بیاضاں ہوندیاں سن اوہ جو کچھ سنتے جاندے اس نو‏ں قلمبند کردے جاندے ۔[۴]

مرویات دا پایہ

[سودھو]

حفظِ حدیث وچ روایات دی کثرت تو‏ں زیادہ انہاں دی کیفیت تے نوعیت معیار کمال اے۔ عمرو بن دینار جو خود بہت وڈے محدث سن، فرماندے سن کہ میں نے زہری تو‏ں زیادہ حدیث وچ کسی نو‏ں نئيں دیکھیا ۔[۵]

مروی روایات

[سودھو]

امام ابو داؤد فرماندے نيں، زہری تو‏ں دو ہزار دو سو حدیثاں مروی نيں۔ انہاں وچو‏ں نصف مسند نيں ۔[۶]

شیوخ

[سودھو]

آپ نو‏ں چونکہ علم حاصل کرنے دی اک تڑپ سی اس لئی آپ دے شیوخ دا دائرہ بہت وسیع اے۔ انہاں دے عہد دے صحابہ تے اکابر تابعین وچ کوئی وی ایسا شخص نہ سی جس تو‏ں انہاں نے استفادہ نہ کیتا ہوئے۔ صحابہ وچ عبد اللہ بن عمر، عبد اللہ بن جعفر، ربیعہ بن عباد، مسور بن مخرمہ، انس بن مالک ، سہل بن سعد، سائب بن یزید، شبیب، محمود بن ربیع، عبد اللہ بن ثعلبہ، عبد اللہ بن عامر بن ربیع وغیرہ تے اکابر تابعین وچ سعید بن مسیب، مدینہ دے ساتاں مشہور فقہا شامل نيں ۔[۷]

تلامذہ

[سودھو]

آپ دے شاگرداں دی تعداد وی بے شمار اے۔ انہاں وچو‏ں بعض دے نام ایہ نيں۔ عطاء بن ابی رباح، عمر بن عبد العزیز، عمر و بن دینار، صالح بن کیسان، یحییٰ بن سعید انصاری، عبد اللہ بن مسلم، امام اوزاعی وغیرہ ۔

علما وچ مقام

[سودھو]

آپ دا علمی مرتبہ اس عہد دے تمام علما تے ارباب کمال وچ مسلم سی۔ ایوب سختیانی کہندے نيں کہ میں نے زہری تو‏ں بڑا عالم نئيں دیکھیا۔ کسے نے پُچھیا حسن بصری نو‏ں وی نئيں۔ انہاں نے پھر اوہی جواب دتا کہ میں نے زہری تو‏ں بڑا کسی نو‏ں وی نئيں پایا۔ امیر المومنین حضرت عمر بن عبد العزیز فرماندے نيں زہری تو‏ں ودھ ک‏ے صحیح حدیث نو‏ں جاننے والا کوئی شخص باقی نئيں رہیا۔[۸]

وفات

[سودھو]

ابن حجر فرماندے نيں کہ انہاں دا طبقہ چوتھا طبقہ کہلاندا اے۔ بعض دے نزدیک ایہ رمضان 123ھ وچ فوت ہوئے تے بعض دے نزدیک 124ھ وچ ۔[۹]

حوالے

[سودھو]
  1. تہذیب التہذیب۔ ابن حجر عسقلانی جلد صفحہ
  2. تذکرۃ الحفاظ ج 1صفحہ103مترجم
  3. تذکرۃ الحفاظ جلد 1صفحہ105
  4. تذکرۃ الحفاظ جلد 1صفحہ106
  5. تہذیب التہذیب ابن حجر جلد 2صفحہ204
  6. تذکرۃ الحفاظ جلد1صفحہ107
  7. تذکرۃ الحفاظ جلد 1صفحہ108
  8. =تذکرۃ الحفاظ جلد 1صفحہ109=
  9. =تہذیب التہذیب ابن حجر جلد 2صفحہ205=