Ийэ

Ийэ — киһиэхэ кинини төрөппүт дьахтар.

Сорох сиргэ махата дииллэр эбит^[1].

Төрөппүт оҕотун төрөтөн иитэн таһаарбыт биологическай ийэ. Репродуктивнай медицина сайдыытыттан кытаанах уонна генетическэй материальнай кыахтар буоллулар.

Ийэ хапытаала-дьахтар бэйэтин баҕатынан сөбүлэһэр, атын киһи оҕотун иитэн таһаарарга, атын дьоҥҥо — генетическэй төрөппүттэргэ бэриллэр. Кинилэр бу оҕону төрөппүт да, кырата суох ийэ төрөөбүтүн да иһин юридическай өттүнэн ааҕыахтара^[2].

Генетическэй ийэ оҕо сайдар сымыыттарыттан биирдэстэрэ.

Үксүгэр ийэ оҕолорун күүскэ таптыырын тургутар. Элбэх киһи ийэ эбэтэр төрөппүт таптала — сырдыкка саамай күүстээх дии саныыр. Ийэ таптала үөскээһинэ киһи өй-санаа, сиэр-майгы эйгэтигэр сабыдыаллыыр окситоцина хааныгар киириэҕиттэн сорҕотун сорҕотун сибээстээх. Окситоцкина таптыан баҕатын үөскэтэр. Бу баҕа санаа атын гормоннар баар буолалларыттан көрөн араас ньыманан көрдөрөр-ол иһин таптал араас көрүҥнэрэ бааллар. Холобур, пролактина баарыгар, үчүгэйдик биллэр ийэ гормонун үчүгэйдик билэр киһи, кырачааннарга таптыан баҕарар.

Окситоцин альтраны кытта, оттон практин — ийэ буолууну кытта сибээстээх. Эндорфины «наҕараада систиэмэтэ»көрдөрөллөр. Үүтүнэн иитээччилэр бэйэлэрин көрүүлэригэр туһаны аҕалаллар — эйфорияны ыҥырар ити веществолар ылаллар. Эндорфинов төрүүрүгэр ийэ эрэ буолбакка, оҕо төрөөбүтүн кэннэ тута түгэннэрэ үөскээн, оҕо төрүүр- ууһуур кэмигэр (морфинопобожнай веществолар) анныларыгар сытар. Бу гормоннар ийэ уонна оҕо хардарыта сыһыаннаһыыларын күүскэ мэктиэлиир тутулуктааҕын өйүүллэр. Ийэ уонна оҕо таптал сибээһэ олохтоммот буоллаҕына, наадалаах гормоннар тиийбэттэр.

• Ийэ буолуу
• Ийэ кут