Jump to content

Mbretëria e Rumanisë

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Mbretëria e Rumanisë
Regatul României
1881–1947
Flag of Romania
Flamuri
Coat of arms e Romania
Stema
Parimi: Nihil Sine Deo
("Asgjë pa Zotin")
Himni: 
Mbretëria e Rumanisë më 1939
Mbretëria e Rumanisë më 1939
Kryeqyteti
Gjuhët zyrtareRumune[1]
Gjuhët e zakonshme
Besimi
Kisha Ortodokse Rumune (fe shtetërore)[2]
Qeveria
Lloji i qeverisjesMonarkia kushtetuese parlamentare unitare nën një
Mbreti 
• 1881–1914
Carol I
• 1914–1927
Ferdinand I
• 1927–1930
Michael I (sundimi i 1-rë)
• 1930–1940
Carol II
• 1940–1947
Michael I (sundimi i 2-të)
Kryeministri 
KuvendiParlamenti
(1881-1937; 1939-1940)
S'ka (sundim me dekret)
(1937-1939; 1940-1946)
Kuvendi i Deputetëve
(1946-1947)
Senati
(1881-1937; 1939-1940)
Kuvendi i Deputetëve
(1881-1937; 1939-1940; 1946-1947 (si ligjislaturë njëdhomëshe)
Epoka historike
13 mars 1881
10 gusht 1913
4 June 1920
29 mars 1923
20 shkurt 1938
14 shtator 1940
21 janar 1941
23 gusht 1944
12 shtator 1944
6 mars 1945
30 dhjetor 1947
Sipërfaqja
1915[b]137,903 km2 (53,245 sq mi)
1940[b][c]295,049 km2 (113,919 sq mi)
Popullsia
• 1915[b]
7,900,000
• 1940[b][c]
20,058,378
Ekonomia
PBB (zyrtare)Përllogaritje 1938[d] 
• Gjithsej
$2.834 billion
MonedhaLeu rumun
Të dhëna të tjera
Kodi ISO 3166RO
Paraprirë nga
Pasuar nga
1881:
Principata e Rumanisë
1913:
Mbretëria e Bullgarisë
1918:
Republika Demokratike e Moldavisë
Dukati i Bukovinës
Mbretëria e Hungarisë
Bashkimi Sovjetik
Mbretëria e Bullgarisë
1947:
Republika Popullore e Rumanisë
  • a. ^ u shpall zyrtarisht Conducător (fjalë për fjalë, "Udhëheqës") i shtetit më 6 shtator 1940, me një dekret mbretëror i cili shenjtëronte një rol ceremonial për monarkun.[3]
  • b. ^ Zona dhe popullsia sipas Ioan Suciu, Istoria contemporana a României (1918–2005).[4]
  • c. ^ Treguesi për lokalitetet e Rumanisë (1941).[5]
  • d. ^ 1938 PBB në lei që arrin në 387.204 miliardë (20,487 lei për frymë me një popullsi të vlerësuar prej 18.9 milion[6]) at the 1938 average exchange rate of 1 leu for 0.00732 USD.[7]


Mbretëria e Rumanisë (rumanisht: Regatul României) ishte një monarki kushtetuese që ekzistonte në Rumani nga 13 mars (S.V.) / 25 mars 1881 me kurorëzimin e princit Karl të Hohenzollern-Sigmaringen si Mbret Carol I (duke filluar kështu familja mbretërore rumune), deri në vitin 1947 me abdikimin e mbretit Michael I dhe shpallja e Republikës Popullore Rumune nga parlamenti rumun.

Nga viti 1859 deri në 1877, Rumania evoluoi nga një bashkim personal i dy principatave vasale (Moldavia dhe Vllahia) nën një princ të vetëm në një principatë autonome me një monarki Hohenzollern. Vendi fitoi pavarësinë e tij nga Perandoria Osmane gjatë Luftës Ruso-Turke të 1877-1878 (e njohur në vend si Lufta për Pavarësi Rumune), pas së cilës u detyrua të lëshonte pjesën jugore të Besarabisë në këmbim të Dobrujës Veriore. Territori i mbretërisë gjatë mbretërimit të mbretit Carol I, midis 13 (S.V.) / 25 mars 1881 dhe 27 shtator (S.V.) / 10 tetor 1914 nganjëherë referohet si Mbretëria e Vjetër Rumune, për ta dalluar atë nga "Rumania e Madhe", e cila përfshinte provincat që u bënë pjesë e shtetit pas Luftës së Parë Botërore (Besarabia, Banati, Bukovina dhe Transilvania).

Me përjashtim të gjysmës jugore të Bukovinës dhe Transilvanisë, këto territore iu dorëzuan vendeve fqinje në vitin 1940, nën presionin e Gjermanisë Naziste ose Bashkimit Sovjetik. Pas shfuqizimit të kushtetutës së vitit 1923 nga Mbreti Carol II më 1938, Mbretëria e Rumanisë u bë një monarki absolute, vetëm për t'u bërë një diktaturë ushtarake nën Ion Antonescu më 1940 pas abdikimit të detyruar të Mbretit Carol II, me pasardhësin e tij, Mbretin Michael I duke qenë një figurë pa fuqi politike efektive. Emri i vendit u ndryshua në Rumania Legjionare.

Fushata katastrofike e Luftës së Dytë Botërore në anën e Fuqive të Boshtit çoi në grushtin e shtetit të mbretit Michael kundër Ion Antonescu në vitin 1944, si rezultat i të cilit Mbretëria e Rumanisë u bë përsëri një monarki kushtetuese dhe kaloi anën e aleatëve, duke rimarrë Transilvaninë Veriore. Ndikimi i Bashkimit Sovjetik fqinj dhe politikat e ndjekura nga qeveritë e koalicionit të dominuar nga komunistët çuan përfundimisht në shfuqizimin e monarkisë, me Rumaninë që u bë një shtet satelit sovjetik si Republika Popullore e Rumanisë në ditën e fundit të vitit 1947.

  1. ^ "Constitutiunea din 1923" (në rumanisht). Legislatie pentru Democratie. Arkivuar nga origjinali më 17 janar 2014. Marrë më 19 shtator 2011.
  2. ^ Bataković, Dušan T. (2011). Minorities in the Balkans: state policy and interethnic relations (1804 - 2004): Les minorites dans les Balkans (në anglisht). Balkanološki institut SANU. fq. 98. ISBN 9788671790680.
  3. ^ Dennis Deletant, Hitler's Forgotten Ally: Ion Antonescu and His Regime, Romania, 1940–1944, Palgrave Macmillan, London, 2006. ISBN 1-4039-9341-6
  4. ^ Ioan Scurtu (2005). "Istoria contemporana a României (1918-2005)" (në rumanisht). Bucharest. Marrë më 19 shtator 2011.
  5. ^ Institutul Central de Statistică (1943). "Indicatorul localităților din România" (PDF) (në rumanisht). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 4 mars 2016. Marrë më 20 tetor 2015.
  6. ^ D. Berg-Schlosser, J. Mitchell, Springer, Feb 23, 2000, The Conditions of Democracy in Europe 1919-39: Systematic Case Studies, p. 392
  7. ^ United States - Bureau of Mines, Economics and Statistics Branch, December 1944, Foreign Minerals Survey - The Mineral Resources of Rumania, p. 4