Kontent qismiga oʻtish

Echkemarsimonlar

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Echkemarsimonlarkaltakesaklar kenja turkumiga mansub sudralib yuruvchilar oilasi. Hozir yashab turgan bir urugʻi mavjud. Tanasi choʻziq, oyoqlari yaxshi rivojlangan, dumi koʻpchilik turlarida yon tomondan siqilgan. Boshi mayda qalqonchalar bilan qoplangan; tanasidagi tangachalar yumaloq, botiq. Tili uzun, uchi ikki ayrili. 24 turi bor. Sharqiy yarim shardagi tropik, subtropik va qisman moʻtadil mintaqalarda tarqalgan. Madagaskarda uchramaydi. Odatda, ochiq yerlarda, daryo va boshqalar chuchuk suv havzalari qirgʻogʻida yashaydi; yaxshi suzadi va shoʻngʻiydi. Tez yuguradi. Echkemarsimonlar – eng yirik kaltakesaklar, uzunligi 0,8–3 m. Pleyston davrida yashagan qazilma ajdodlarining uzunligi 10 m gacha boʻlgan. echkemarining uzunligi 3 m ga yetadi.

Echkemarsimonlar — yirtqich. Kaltakesaklar, ilonlar, mayda sut emizuvchilar, suvda yashaydiganlari esa, asosan, baqalar, baliqlar, qisqichbaqalar, mollyuskalar va boshqalar hayvonlar bilan oziqlanadi. Kulrang echkemarsimonlar choʻllarda yashaydi; Turkmaniston, Oʻzbekiston, Tojikiston va Qozogʻistonning janubiy qismida tarqalgan. Uzunligi 1,5 m gacha. Boshqa hayvonlarning inlarida yashaydi, kamdan kam oʻzini qaziydi. Uch yoshida jinsiy yetiladi. Urgʻochisi 10–23 ta tuxum qoʻyadi. Oʻzbekiston Respublikasi va Oʻrta Osiyo davlatlari Qizil kitobiga kiritilgan.