Dzeržinsk (Venäma)

Dzeržinsk
Дзержинск

Lidnanznam
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2021)	227,326 ristitud
Pind	200 km²
Pämez'	Ivan Noskov (tal'vku 2018—)
Telefonkod	+7−8313-xxx-xxx
Avtokod	52, 152
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Dzeržinsk (ven.: Дзержи́нск) om Venäman lidn Alalidnan agjan keskuzpalan päivlaskmas. Se om Alauz'lidnan päivlaskmaine ezilidn, agjan kahtenz' lidn eläjiden lugun mödhe, Dzeržinskan lidnümbrikon administrativine keskuz.

Eländpunkt mainitaškanzihe kuti Must žilo (ven.: село Чёрное) vspäi 1606, mugažo Rastäpino-külä oli alištunu sile. Vl 1861 saudihe raudted i Čornoje-raudtestancijad žilonno. Alebastrantegim radoi vspäi 1869, muiktusiden tegim radab vspäi 1915, poukahtuzsubstancijoiden tegim — vspäi 1916. Vl 1904 udesnimitihe stancijad Rastäpinoks, vll 1927−1929 nimitihe muga kaiken radnikžilon oficialižikš, no se ei tulend mel'he eläjile. Udesnimitihe nügüdläižikš vn 1929 22. päiväl kezakud Feliks Dzeržinskii-politikanmehen kanzannimen mödhe. Radnikžilo sai lidnan statusad vl 1930, himižiden tegimiden sauvomine jätkustui.

Dzeržinsk šingotase himižel sarakol (13 tegint, i vanhoiden edheotandoiden pala om likvidiruidud vai seižub radmata), räzinan i plastikan tehmižel (8 edheotandad), elektromašiništon i metalližtegesiden edheotandoil, sömtegimištol (4 tegint), sauvondmaterialiden pästandal (gips, silikattegesed), mugažo kervačuiden edheotand i omblendfabrik ratas lidnas.

Lidn sijadase Okanjogen hural randal (keskuzpalan suvi) da randpolel, kümnehe kilometrhasai pohjoižhe jogespäi, 90 m ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Matkad Alauz'lidnan röunhasai om viž kilometrad päivnouzmha orhal, avtotedme vai raudtedme. Lähembaižed lidnad oma Bogorodsk 15 km suvhe orhal, 44 km avtotedme vai raudtedme, Volodarsk 12 km päivlaskmha orhal vai kaikil teil, i Balahn 29 km pohjoižhe orhal, 36 km avtotedme vai raudtedme.

Kaik nell'toštkümne žilod mülüdas lidnümbrikho Dzeržinskan ližaks, niiden kesken koume lidnanvuittušt: Gorbatovk (3528 rist. vl 2017), Gavrilovk (856 rist. vl 2017) i Želnino (819 rist. vl 2017). Lidnümbrikon pind — 421,53 km².

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 240 742 ristitud, lidnümbrikon — 251 016 ristitud. Vl 2017 kaik 231 797 ristitud elihe lidnas i 242 033 ristitud kaikes lidnümbrikos. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli enamba 280 tuhad eläjid vll 1987−1998 (287 tuh. rist. vll 1990−1993).

Rahvahad (enamba 0,4 % vl 2010): venälaižed — 91,3 %, totarlaižed — 2,6 %, ukrainalaižed — 0,5 %, mordvinalaižed — 0,4 %, toižed rahvahad — 2,4 %, rahvahuden ozutandata — 2,8 %.

Ortodoksižen hristanuskondan üks'toštkümne pühäpertid^[1] oma kaičenus i saudud lidnas: Sündun Eläbzdusen päjumalanpert' (om saudud vll 1998−2018), kahesa jumalanpertid i kaks' časounäd. Mugažo viž jumalanpertid i časoun' oma saudud lidnümbrikon toižiš eländpunktoiš. Protestantizman kaks' loičendpertid oma avaitud. Islaman kaks' pämečetid ratas (vozišpäi 1992 i 2014). Tibetižen buddizman Karma Kagju-veron keskuz om avaitud vspäi 2003. Judaizman pühäpert' om letud i radab vspäi 2005.

Professionaližen opendusen aluzkundad oma Alalidnan tehnižen universitetan Dzeržinskan politehnine institut^[2], koume tehnikumad i koume kolledžad, üläopendusen kahten aluzkundad filialad (Moskv, Alauz'lidn).

Avtobusad, trolleibusad, ezilidnelektrojonused da maršruttaksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Raudtestancijad i platformad lidnas (Alauz'lidnaspäi): 421. km, Vorošilovskai, Igumnovo-stancii, Kalininskai, Dzeržinsk-stancii, Puškino. Jogiport radab vemha jüguid ujuden.

Rahvahidenkeskeine soda- da civiline Strigino-lendimport (ven.: Стригино, GOJ / НЖС, 1,14 mln passažiroid vl 2018) sijadase seičemes kilometras päivnouzmha lidnaspäi avtotedme.

• 
  Lidnümbrikon ohjastusen pert' (2010)
• 
  Sündun Eläbzdusen päjumalanpert', vn 2020 nägu
• 
  Baptizman loičendpert', vn 2009 nägu
• 
  Lidnan pämečet', vn 2014 nägu
• 
  Sibur-kompanijan «Kaprolaktam»-tegim vl 2010
• 
  Alalidnan valdkundaližen universitetan Dzeržinskan filial (2009)
• 
  Lidnan dramteatr (2009)
• 
  Dzeržinskan tätüižteatr (2021)
• 
  «Dzeržinec»-torguindkeskuz (2009)
• 
  Passažirine jogiport vl 2010
• 
  Dzeržinsk-päraudtestancii vl 2010

1. ↑ Dzeržinskan pühäpertid sobory.ru-saital. (ven.)
2. ↑ Dzeržinskan politehnižen institutan sait (dpingtu.ru). (ven.)

• Dzeržinskan lidnümbrikon Duman oficialine sait (dumadzr.ru). (ven.)
• Dzeržinskan lidnümbrikon administracijan oficialine sait (адмдзержинск.рф). (ven.)

Dzeržinsk (Venäma) Vikiaitas