Mine sisu juurde

Kanz

Vikipedii-späi
Nügüd'aigaine ispanine kanz, kaikiden heimolaižiden mülütaden

Kanz vai pereh om socialine institut, ristitkundan bazine pala i om sen kaikiš znamasižembiden arvokahuziden keskes.

Kanz harakterizuiše nenil tundusil: tulendan naimiželoho ičetaht, ühtnijoiden kodielon ühtmuz, naimiželon kosketusiden olemine, lapsiden sündundan takaind i heiden socializacijan da kazvatusen naprindad.

Ristitkundan joga ühtnijal kanzan i naimiželon olendan harakteristik kaičese hänen elon hätkte, mugomidenke toižidenke ühtel rivel kut socialine status, etnine olend, elokahuz i materialine olend. Erasiden tedonägemižtahoiden mödhe, arni kanzan form voi märita makrosocialižiden sistemiden evolücijan päčuradust äjiden voz'sadoiden aigan. Venämas «Kanzaline kodeks» reguliruib kanzan kosketusid.

Erištadas perehen i sen organizacijan severt-se toižendoid demografijan mödhe:

  • partnöriden lugun mödhe: monogamine, poligamine (poliginii-äiakaižuz, poliandrii, ročin kanz);
  • lapsiden lugun mödhe: infertiline (lapsetoi), penen suruden (ühtenke vai kahtenke lapsenke), keskmäižen suruden (koume..nell' last), äjidenke lapsidenke;
  • ristitun sijan kanzas mödhe: kazvatajiden, reproduktivine;
  • kanzan eländkodin sijadusen mödhe: neolokaline, matrilokaline, patrilokaline.

Kanzha sidodud vepsän tärtused

[vajehta | vajehtada lähtetekst]
  • Jäl'gič, kabituz — jäl'gmäine laps' kanzas.
  • Kaks'kerdaine kanz — kogoneb oluhasišpäi i ühten noren kazvatajaspäi.
  • Kanznik, perehnik, ristikanz — kanzan ühtnii.
  • Ukompol' — uk kut kanzan ühtnii.

Kanzha sidodud vepsän muštatišed

[vajehta | vajehtada lähtetekst]

Erased muštatišed oma ottud «Mi meles, se i keles»-kogodusespäi[1].

  • Kanz kadjoiš, a elo hardjoiš.
  • Kanzata om paha elo.
  • Sures kanzas kaik sijad oma magedambad.
  1. Mi meles, se i keles. Vepsläižed muštatišed (ladii om O. J. Žukova). — Petroskoi: «Periodika», 2018. — 96 lp — Lpp. 18−25. ISBN 978-5-88170-307-3 (veps.) (ven.)