Mont-Chesâl
Mâlchesâl
Cet’articllo est ècrit en arpetan rouanârd / ORB lârge. |
Mont-Chesâl | |||||
[mɔ̃ tsi.ˈzɔ] | |||||
Vua du vilâjo de Mont-Chesâl en jouin 2004. | |||||
Gentilyiço | Mont-Chesalien, Mont-Chesaliènaen arpetan
Malécazalien, Malécazalienneen francês | ||||
---|---|---|---|---|---|
Noms arpetans | |||||
En ORB sarrâ | Mont-Chésâl | ||||
Nom arpetan historico | Mâlchesâl [ma.tsi.ˈzɔ] Mâlchésâlen ORB sarrâ | ||||
Noms ètrangiérs | |||||
Nom latin (racena) | MălusetCăsālis | ||||
Nom francês | Machézal [ma.ʃe.zal] | ||||
Administracion | |||||
Règion culturâla | Arpetania | ||||
Règion historica | Rouanês(dens le Biôjolês historico) | ||||
Payis | France | ||||
Règion | Nom de règ·ion ou de colèctivitâ mâl-rèdigiê ou ben absent por nen savêr més cllicâd-ique ou ben por l’outre-mar cllicâd-ique. Per dèfôt, la mapa de g·eolocalisacion est cela de la France mètropolitana. | ||||
Dèpartament | Lêre | ||||
Arrondissement | Rouana | ||||
Entèrcomunalitât | Comunôtât de comunes du Payis entre-mié Lêre et Rôno | ||||
Sendeco Mandat | Biatris Fornèla 2020-2026 | ||||
Code postâl | 42114 | ||||
Code comena | 42128 | ||||
Dèmografia | |||||
Populacion municipâla | 395 hab. (2020 ) | ||||
Densitât | 28 hab./km2 | ||||
Geografia | |||||
Coordonâs | 45° 55′ 21″ bise, 4° 18′ 11″ levant | ||||
Hôtior | Min. 470 m Max. 882 m | ||||
Supèrficie | 13,88 km2 | ||||
Tipo | Comuna campagnârda | ||||
Sôl d’atraccion | Comuna en defôr de l’atraccion de les viles | ||||
Èlèccions | |||||
Dèpartamentâles | Canton du Cotiô | ||||
Lègislatives | 6éma circonscripcion | ||||
Localisacion | |||||
Geolocalisacion sus la mapa : Ârvèrgne-Rôno-Ârpes
Geolocalisacion sus la mapa : Lêre
Geolocalisacion sus la mapa : France
Geolocalisacion sus la mapa : France
| |||||
changiér |
Mont-Chesâl[N 1],[V 1] [mɔ̃ tsi.ˈzɔ][N 2] (Machézal [ma.ʃe.zal] en francês) est na comuna[V 2] francêse[V 3] et arpetana du Rouanês dens le Biôjolês historico, que sè trôve dens le dèpartament de Lêre[T 1] en règion Ôvèrgne-Rôno-Ârpes.
Tant qu’en 1846, Mont-Chesâl étâve na vesinâ[V 4] de Chirâs-Simond.
Los habitents du vilâjo[V 5] s’apèlont los Mont-Chesaliens [lo mɔ̃ tsi.za.ˈjɛ̃] et les Mont-Chesaliènes [lə mɔ̃ tsi.za.ˈjɛ.nə][N 3].
Geografia
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]Le bôrg de la comuna sè trôve sus la pendua[V 6] d’un torrâl[V 7] de les montagnes de Madin[T 2],[V 8] u vent[V 9] du Rouanês.
Toponimia
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]Le nom de la comuna est composâ du latin MĂLUS (« môvés, crouyo ») et CĂSĀLIS (« de mêson ») — d’ont que[V 10] vint l’arpetan chesâl (« ruines (d’una mêson), mâltrua mêson ») — que vôt dére « môvéses ruines, môvése[V 11] mâltrua mêson ».
Pendent le Moyen Âjo, le nom arpetan d’origina — Mâlchesâl [ma.tsi.ˈzɔ] — sè change per èchanjo de la premiére partia du nom « mâl » per la parola[V 12] arpetana mont, que côse arriér-més le changement de sa significacion (« montagne de les ruines, montagne de la mâltrua mêson »)[N 4].
Cultura locâla et patrimouèno
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]Endrêts et monuments
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]Vêre étot
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]Bibliografia
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]Liems de defôr
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]Notes et rèferences
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]Notes
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]- Ècrisont arriér-més « Mont-Chésâl » en grafia sarrâ.
Les ôtres vês, s’apelâve Mâlchesâl [ma.tsi.ˈzɔ], qu’ècrisont étot « Mâlchésâl » en grafia sarrâ. - Le [r] roulâ at étâ remplaciê per le [ʀ] râcllo dens la prononciacion locâla de l’arpetan.
- Ècrisont étot « los Mont-Chésaliens et les Mont-Chésaliènes » en grafia sarrâ.
- Mastallo, var. Mascallo a liére *Mascasallo u XIémo siècllo, copia du XVIémo siècllo.
Malchasal en 1203-1215 et 1225.
Malchazal en 1203-1215.
Mala Casale en 1315.
Machesal en 1362.
Malchasaux en 1394.
Monchasal en 1427.
Machizal, Machezal en 1614.
Maschezal u XVIIIémo siècllo
Mas Chezal u XVIIIémo siècllo.
Machezal en 1789.
Noms d’endrêt
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]- Prononciê [ˈlaˑɛ.ʀɪ] (la Loire en francês).
- Prononciê [mɔ̃.ˈta.ɲə d‿ma.ˈdɛ̃] nom colèctif (les monts de Tarare en francês).
- Prononciê [e.ˈliː.zɪ sã ˌdzã.ba.ˈtiːs] (l’église Saint-Jean-Baptiste en francês), qu’ècrisont arriér-més « l’églése Sant-Jian-Baptisso » en grafia sarrâ.
Vocabulèro
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]— Enfocajon et rèferences
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]- Varianta rouanârda [vɥa] de « viua » f.
- Varianta rouanârda [sa.ˈʀɔ] de « sarrâye » a f.
- Varianta rouanârda [kɔ.ˈmyː.nə] de « comenes » fpl.
- Varianta rouanârda [ˈviː.lə] de « veles » fpl.
- Varianta rouanârda [jã] de « lims » mpl.
- Varianta rouanârda [vaʀ] de « vâl » f.
- Varianta rouanârda [ʀə.tʀãs.ˈkʀiː.tɪ] de « retranscrita » pp f.
— Tèxto
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]- « les ôtres fês » [lə.ˈz‿ɔː.tʀə vaˑɛ] loc adv est le parlar rouanârd por « los ôtros côps » loc adv.
- Varianta rouanârda [kɔ.ˈmyː.na] de « comena » f.
- Varianta rouanârda [fʀã.ˈseː.zɪ] de « francêsa » a f.
- Varianta rouanârda [va.zi.ˈnɔ] (vèsinâ en grafia sarrâ) de « vesenâ » f — icen vôt dére « velâr » m.
Varianta rouanârda [i.ˈsɛ̃] de « cen » pron dèm. - Varianta rouanârda [vi.ˈlaːdz] de « velâjo » m.
- « pendua » [pɛ̃.ˈdɥa] f est la parola rouanârda por « couta » f, « penta » f, « bârma » f ou « revèrs » m.
- « torrâl » [tœ.ˈʀɔ] (tœrrâl en grafia sarrâ) m est la parola rouanârda por « molâr » m ou « suc » m.
- « madin » [ma.ˈdɛ̃] m est la parola rouanârda por « levant » m.
- « vent » [vɛ̃] m est la parola rouanârda por « mié-jorn » m.
- « d’ont que » [ˈd‿ɔ̃.k‿] loc adv entèrrog est le parlar rouanârd por « de yô que » loc adv entèrrog.
- Varianta rouanârda [mo.ˈveː.zɪ] de « môvésa » a f.
- « parola » [pa.ˈʀœː.la] (parœla en grafia sarrâ) f est la parola rouanârda por « mot » m.
- Varianta rouanârda [sã ˌdzã.ba.ˈtiːs] de « Sant-Jian-Baptisto » m.
Rèferences
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]— Principâles
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]- Prononciacion en arpetan rouanârd de la Vâr de la reviére de Tarâro retranscrite d’aprés la nôrma AFE.
- (fr) F.E.D. de l’Ècllèriê, Chansons, Contes, Poésies de Traditions Populaires du Val de Turdine. bilingue, Tarâro, Imprimerie Vignon & Cie, 1985, p. 109 (liére en legne).
- (fr) Grande encyclopédie du Forez et des communes de la Loire. Roanne et son Arrondissement, Le Cotiô, Horvath, 1984, pp. 487-488.
— Toponimiques
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]- (fr) Jian-Èdmê Duforn, Dictionnaire topographique du Forez et des paroisses du Lyonnais et du Beaujolais formant le département de la Loire, Mâcon, Protat, 1946, col. 509-510 (liére en legne).
- (fr) Ana-Marie Vôrpâs, Gllôdo Michiél, Noms de lieux de la Loire et du Rhône. Introduction à la toponymie, Paris, Bonneton, 1997, p. 169.
- (fr) Èrnèst Nègro, Toponymie générale de la France. Étymologie de 35.000 noms de lieux. Volume III. Formations dialectales (suite) et françaises. Errata et addenda aux trois volumes, Geneva, Droz, 1998, p. 1405, nô 25732.
— Suplèmentères
[changiér | changiér lo tèxto sôrsa]
- Articllo en arpetan rouanârd / ORB
- Enfocajon avouéc un mouél de class
- Enfocajon Comena de France avouéc n’entitât administrativa fôssa
- Pâge avouéc coordonâs pariéres dessus Wikidata
- Articllo geolocalisâ sus Tèrra
- Articllo geolocalisâ en Tèrra
- Articllo qu’emplèye lo modèlo Commons
- Comena dens Lêre
- Velâjo arpetan
- Comena du Rouanês
- Pages avec des cartes