Jump to content

Prión

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Meath spúinseach i ngalar Creutzfeldt-Jakob

Is éard is prión ann ná próitéin mhífhillte a d'fhéadfadh mífhilleadh gnáth leaganacha den phróitéin chéanna a spreagadh agus bás ceallach a spreagadh. Bíonn prióin ina gcúis le galair phrióin ar a dtugtar einceifileapaití spúinseacha in-tarchurtha atá ina ngalar néar-mheathlúcháin mharfacha in-tarchurtha i ndaoine agus in ainmhithe.[1][2] Féadfaidh na próitéiní mífhilleadh anois is arís, mar gheall ar sócháin ghéiniteacha, nó trí nochtadh do phróitéin atá mífhillte cheana féin. [3] Bronnann an struchtúr neamhghnách treasach iarmhartach orthu an cumas a bheith ina chúis le mífhilleadh próitéiní eile.

Díorthaítear an focal Béarla prion ón téarma "proteinaceous infectious particle".[4][5] Seasann ról hipitéisithe próitéine mar oibreán tógálach i gcodarsnacht le gach oibreán ionfhabhtaíoch eile ar nós víoróidigh, víris, baictéir, fungais, agus paraisítí, a bhfuil aigéid núicléasacha (ADN, ARN, nó an dá rud) iontu go léir.

  1. "Transmissible Spongiform Encephalopathies" (en).
  2. "Prion diseases".
  3. "Robbins & Cotran Pathologic Basis of Disease" (2021) (10th ed.). 
  4. "What Is a Prion?". Scientific American. Arna gcartlann ón mbunleagan ar 16 May 2018. Aisghafa 15 May 2018.
  5. "Prion infectious agent". Encyclopaedia Britannica. Arna gcartlann ón mbunleagan ar 16 May 2018. Aisghafa 15 May 2018.