Jump to content

պատ

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

«պատ» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով
Բեռլինի պատը 1989թ.

Դասական ուղղագրութեամբ՝ պատ

վանկեր՝ պատ 

Ստուգաբանություն

[խմբագրել]

Բնիկ հնդեվրոպական *pet- «տարածել (հատկապես թևերը)» և *pet- «տապալել, թռչել, ընկնել» արմատների ածանցյալներից։

Գոյական

  1. շինության, կառույցի ուղղահայաց մասը, որ ծառայում է որպես ծածկի հենարան և շենքը մասերի (սենյակների, բաժանմունքների և այլն) բաժանող միջնորմ, որմ
  2. բարձր պատնեշ, պարիսպ
  3. այգիների, բակերի և այլնի շուրջը կառուցված որմածք, ցանկապատ
  4. անոթների, ամանների, արկղերի և այլն ուղղահայաց կողմերից յուրաքանչյուրը ◆ խրամատի, կարասի, արկղի, պատ
  5. զանազան կարգի ապաստարանների և պատսպարանների շրջափակող որմածք ◆ փարախի պատ
  6. զանազան կարգի խոռոչների, այրերի ներսի շրջափակող ներքին ուղղահայաց կամ կորնթարդ մակերեսը ◆ քարանձավի, թունելի, գետնուղու պատ
  7. միմյանցից անջատող և միավորման, հաղորդակցման, փոխադարձ կապին խոչընդոտող հանգամանք ◆ Չնչին վեճերն ու ընդհարումները դանդաղ, բայց համռորեն դիզվել են իրար վրա… և նրանց (ամուսինների) միջև բարձրացել է մի պատ։ (Ժ. Ավետիսյան) (փխբ․) Շուրջ բոլորդ անթափանցլի և անձեռնամխելի անվստահության պատն է (Գլ. ՈՒսպենովոկի)
  8. կայունացած, անդրդվելի սովորույթ, գաղափար, աշխարհայացք, տեսություն և այլն ◆ Պրոֆեսոր Դարտը դեմ առավ մարդու ասիական ծագման իշխող տեսության պատին։ (Ի. Բյեռե) (փխբ․)
  9. որևէ բանի խիտ ու երկար շարք կամ համատարած զանգված ◆ Խճուղու երկու կողմում ձգվում են խիտ ու բարձր խառերի զույգ պատերը: (փխբ․)
  10. մարդկանց խիտ շարք ◆ Հարձակվողներին դիմավորեց նիզակավորների անհողորդ պատը: (փխբ․)
  11. հոգնակի թվով գործածվում է որևէ կարգի շինություն (հիմնարկություն, տուն, բանտ և այլն) ցույց տվող գոյականների և մեջ, երսը բառերի հետ ներսում, ներքին տարածությունը, մեջը ◆ Տասներկու տարի նա մնաց բանտի պատերի մեջ։ Ինչեր են կատարվել այդ վարկաբեկված հիմնարկի պատերի ներսում։ (փխբ․)
  12. հոգնակի թվով գործածվում է որևէ քաղաքի, ամրության, երկրի և այլն անմիջապես մոտ լինելը ցույց տալու համար (մոտ կամ տակ կապերի հետ) ◆ Թշնամին գտնվում էր Լենինգրադի պատերի տակ (փխբ․)
  13. մարմնի գործարանները միմյանցից անջատող թաղանթը, հյուսվածքը և այլն (կզմխս.)
  14. իրար վրա կուտակված, թափված, դրված առարկաների բարձր դեզ, կույտ ◆ Անհնարին է անցնել այդտեղ թափված ջարդոնների պատով: Կուտակվել է հենց այս պատի առջև դիակների մի պատ: Եղիշե Չարենց (փխբ․)
  15. որևէ բանի շուրջը կատարված մեկ պտույտ
  16. առարկայի շուրջը որևէ բանի մեկ պտույտ, փաթ, տակ
  17. (ճրտրպ․) (շին․) շենքի` շինության հիմնական պատող կոնստրուկցիա

Հոմանիշներ

[խմբագրել]
  1. որմ (շինության, կառույցի ուղղահայաց մասը, որ ծառայում է որպես ծածկի հենարան)
  2. միջնորմ (շենքը մասերի(սենյակների և այլն)բաժանող)
  3. տե′ս պարիսպ
  4. տե′ս ցանկապատ
  5. տե′ս փաթ

Արտահայտություններ

[խմբագրել]
  1. պատ անել
    1. պատ, որմ կառուցել
    2. պատել, շրջափակել
    3. փաթաթել
  2. պատ բերել
    1. փաթաթել
    2. հարվածել, խփել, հասցնել
  3. պատ գալ
    1. պտույտ գործել
    2. պատել, շրջապատել
    3. փաթաթվել
  4. պատի գույն դառնալ, ստանալ - գունատվել, գույնը գցել, սփրթնել
  5. պատի ծեփ դառնալ - գունատվել, գույնը գցել, սփրթնել
  6. պատ տալ
    1. պտտեցնել
    2. փաթաթել
  7. պատ քաշել
    1. պատով շրջափակել
    2. պատնեշել, պատնեշ կանգնեցնել
    3. անջրպետ գոյացնել
    4. արգելք, խոչնդոտ գոյացնել
  8. պատին դեմ անել - նեղը գցել, նեղել
  9. պատի թերթ, լրագիր - հիմնարկության կամ որևէ տեղական հասարակական կազմակերպության ձեռագիր կամ մեքենագիր թերթ, որ որոշ պարբերականությամբ է ընծայվում և փակցվում պատին
  10. պատերի տակ
    1. այս ու այնտեղ, ոչ բացահայտ, անկյուններում
    2. փողոցներում
  11. պատերի տակ մնալ, ընկնել - անտուն, անտեր մնալ
  12. պատ գցել - տե′ս փաթաթել
  13. պատ շինել - տե′ս շրջափակել
  14. պատի կտոր - տե′ս հաղթանդամ
  15. պատերին ելնել - տե′ս չափազանցնել
  16. պատ դնել

Աղբյուրներ

[խմբագրել]
  • Ս․ Գասարջյան, Ճարտարապետական և շինարարական տերմինների ռուս-հայերեն և հայ-ռուսերեն բացատրական բառարան, Երևան, 2007 — 572 էջ։