Hopp til innhald

Spodumen

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Spodumen

Generelt
KategoriSilikatmineral, pyroxene
Kjemisk formelLitiumaluminiumsilikat, LiAl(SiO3)2
KrystallsymmetriMonoklin 2/m
Einingscellea = 9.46 Å, b = 8.39 Å, c = 5.22 Å; β = 110.17°; Z = 4
Identifikasjon
FargeSærs variabel: kvit, fargelaus, grå, rosa, lilla, fiolett, gul and grøn, kan vere tofarga; smaragdgrøn - hiddenitt; lilla - kunzitt
Krystallformprismatisk, generelt flattrykt og langstrekt, stripete parallell til {100}, vanlegvis massiv
KrystallsystemMonoklin; 2/m
TvillingVanleg på {100}
KløyvPerfekt prismatisk, to retningar {110} ∧ {110} ved 87°
BrotUjamn til undermuslig
FastleikSprø
Mohs hardleiksskala6.5–7
Glansglasaktig, perleaktig på kløyv
Strekfargekvit
Spesifikk vekt3.03–3.23
Optiske eigenskapar
Optiske eigenskaparToaksa (+)
Brytingsindeksnα = 1.648–1.661 nβ = 1.655–1.670 nγ = 1.662–1.679
Dobbeltbrytingδ = 0.014–0.018
PleokroismeKraftig in kunzitt: α-lilla, γ-fargelaus; hiddenitt: α-grøn, γ-fargelaus
2V-vinkel54° til 69°
Smeltbarheit3.5
Oppløyselegheituoppløyseleg
Andre eigenskaparTenebrescens, chatoyans, kunzitt ofte fluorescerande under UV[treng kjelde]
Kjelder[1][2][3][4]

Spodumen er eit mineral i pyroksengruppa, eit litiumaluminium-silikat, LiAlSi2O6. Det finst på granittpegmatittar og er eit viktig råstoff for framstilling av litiumsambindingar, særleg i USA. Klåre typar blir brukt som edelsteinar: kunzitt (ljos fiolett) og hidenitt (grøn).

Spodumen vart først skildra i 1800 etter ein førekomst ved typelokalitetenUtö i Södermanland i Sverige.

Spodumen er i Noreg kjent som eit sjeldan mineral frå ein granittpegmatitt ved Ågskaret i Meløy kommune i Nordland.

  • «Spodumen». Store norske leksikon. 24. februar 2012. Henta 14. februar 2014. 
  1. Spodumene, Mindat.org
  2. Anthony, John W., Bideaux, Richard A., Bladh, Kenneth W., and Nichols, Monte C. (1990). Handbook of Mineralogi. Mineral Data Publishing, Tucson, Arizona
  3. Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis, 1985, Manual of Mineralogi, 20th ed., ISBN 0-471-80580-7
  4. Deer, Howie and Zussman, Rock Forming Minerals, v. 2 Chain Silicates, Wiley, 1963 s. 92-98

Bakgrunnsstoff

[endre | endre wikiteksten]
Commons har multimedium som gjeld: Spodumen