Przejdź do zawartości

Żywiczlin

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Żywiczlin
Ilustracja
Callitris preisii
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

nagonasienne

Klasa

iglaste

Rząd

cyprysowce

Rodzina

cyprysowate

Rodzaj

żywiczlin

Nazwa systematyczna
Callitris Ventenat
Decas Gen. 10. 1808[3]
Typ nomenklatoryczny

C. rhomboidea R. Brown ex L. C. Richard[3]

Synonimy
  • Frenela Mirbel, 1825[3]

Żywiczlin, cyprzyk, kieliszniak[4] (Callitris) – rodzaj drzew z rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). Obejmuje 16 gatunków[5] występujących w Australii (14 gatunków) oraz na Nowej Kaledonii (dwa gatunki)[6][7]. Większość gatunków rośnie na suchych obszarach w Australii i dobrze znosi susze. Callitris macleayana rośnie w lasach deszczowych w Nowej Południowej Walii, a Callitris rhomboidea jest rozpowszechniony w lasach wschodniej Australii[7]. Rośliny uprawiane są jako ozdobne w australijskich ogrodach i parkach[7]. Cenione jest także ich drewno, wonne i odporne (w tym na termity) zwłaszcza w przypadku Callitris columellaris[7].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Szyszki Callitris verrucosa
Pokrój
Drzewa (do 30 m wysokości[7]) i krzewy o krótkich i wzniesionych zwykle rozgałęzieniach pędów, z końcowymi odcinkami pędów sztywnymi i skupionymi[6]. O ile młode i krzaczaste rośliny mają pokrój zwykle stożkowaty, o tyle drzewa z tego rodzaju mają korony bardzo rozłożyste[7].
Liście
Liście młodociane są igłowate. Liście właściwe są drobne (do 1,5 mm długości[7]), łuskowate, rzadziej igłowato wydłużone. Na szczycie są trójkątne. Nasady mają rozszerzone i pochwowato obejmujące pęd. Wyrastają w okółkach po 3–4[6].
Organy generatywne
Rośliny jednopienne. Szyszki męskie wyrastają na końcach pędów i mają kształt cylindrycznie wydłużony lub owalny[6], osiągają do 3 mm długości[7]. Szyszki żeńskie wyrastają na krótkich i grubych szypułach. Dojrzewają zwykle w drugim roku, po czym długo jeszcze utrzymują się na roślinach. Tworzone są przez 6–8 nierównych łusek nasiennych (makrosporofili), drewniejących i rozchylających się w części środkowej podczas dojrzewania[6]. Na każdej łusce powstaje od 2 do 9 nasion[6].
Nasiona
Nasiona są oskrzydlone przez dwa lub trzy równe lub nierówne wąskie lub szerokie skrzydełka[6][7].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Wykaz gatunków[5]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
  3. a b c Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2011-12-12]. (ang.).
  4. Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 185.
  5. a b Callitris. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-12-21]. (ang.).
  6. a b c d e f g John Silba: Encyclopaedia Coniferae. Harold N. Moldenkeand, Alma L. Moldenke, 1986, s. 45, seria: Phytologia Memoroirs VIII.
  7. a b c d e f g h i Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 30. ISBN 0-333-73003-8.