Aller au contenu

brocale

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Bodje « broc- » ‎(« broke ») (avou les rîles di scrijhaedje do son K) avou l’ cawete « -ale »; mot cité dins l’ FEW 1 546b.

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
brocale brocales

brocale femrin

  1. (ahesse di manaedje) (vî mot) baguete di sapén (kécfeye avou del soûfe ås deus dbouts) po-z aloumer s' pupe e prindant do feu dins li stouve.
    • Dins les cafès, on håynéve les brocales sol tchiminêye, dins on bocå d' keuve; vos prindrîz ene brocale, vos metîz l' copete dins li stouve, vos aloumîz vosse pupe, et après ça, vos rmetîz çou ki dmoréve del brocale dins l' bocå Joseph Osselet (fråze rifondowe).
    • Vos batîz roed l' briket po-z esprinde l' amadou, dji vou dire li boloe, pu vos vs tchôkîz l' åme foû do coir etot shoflant po-z aloumer l' brocale Joseph Kinable (fråze rifondowe).
    • …Cwand l' solea nos tijhnêye avou l' feu d' ses brocales Èl Bourdon, l° 4 (12-1949) (fråze rifondowe).
  2. (pa stindaedje do sinse) aloumete fosforike.
    • Aboule mu ene brocale po-z aloumer l' gaz.
    • Et cwand il a pafté come ene macrale
      Come si vos dmandîz ene tchårité,
      L’ ome vis rind vosse boesse di brocales. Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Triolet », p.102 (fråze rifondowe).
    • Li tins di prinde on bordon d' cére ey ene boesse di brocales foû do ridant et l' moxhe rivole dizeu l' tåve Jean-Marie Masset, divins Echos (pitite gazete di Måmdiy), n° 29, 15-8-1975 (fråze rifondowe).
    • Ni va nén dire çou k’ on-z a fwait avou l’ brocale k’ on-z a hapé dins l’ brocalî k’ est sol dresse del tchambe addé li stouve, saiss, Djåke ! — Jacques Dupuis, Li Rantoele, l° 58 (2011) (fråze rifondowe).
  3. sacwè k' a l' cogne d' ene baguetes di sapén po-z aloumer s' pupe.

Ratourneures

[candjî]
  1. sondjî des brocales
  2. djambes come des brocales

Parintaedje

[candjî]

brocalî

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : C8, R13

Ratournaedjes

[candjî]
linwete di bwès po-z esprinde åk
pitit bwès avou ene tiesse di fosfôre
sacwè k' a leu cogne