Język mandejski
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
5 500 (2011-2006) | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| UNESCO | 5 krytycznie zagrożony↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-1 | myz | ||
| Glottolog | mand1468 | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język mandejski – jeden z dialektów nowoaramejskich. Nazwa może oznaczać język używany w liturgii przez mandejczyków lub współczesny język używany przez wyznawców tej religii w okolicach miasta Ahwaz w Iranie i w Chorramszahr[1], które leży w południowo-zachodnim irańskim ostanie Chuzestan. Zapisywany alfabetem mandejskim, zbliżonym do pisma syryjskiego.
Charakterystyczny dla mandejskiego jest całkowity zanik spółgłosek gardłowych. Na język mandejski wpływa język aramejski judeo-palestyński, samarytański aramejski, hebrajski, grecki, łacina[2], a także język akadyjski[3] i język partyjski[4].
Klasyfikacja
[edytuj | edytuj kod]Język mandejski należy do południowo-wschodniej grupy języka aramejskiego i jest blisko spokrewniony z żydowskim dialektem aramejskim babilońskim w głównych fragmentach babilońskiego Talmudu[5][6].
Alfabet
[edytuj | edytuj kod]Język mandejski zapisywany jest alfabetem mandajskim, który składa się z 23 grafemów, z których ostatni jest ligaturą[7]. Grafemy pojawiające się na misach z inkantacjami i amuletach nieco się różnią od znaków późnego rękopisu[8]. Pochodzenie i rozwój alfabetu mandejskiego są wciąż przedmiotem dyskusji[9][10][11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Charles Häberl: The Neo-Mandaic Dialect of Khorramshahr. Wyd. 45. 2009-01-02, s. 25, seria: Semitica Viva. ISBN 978-3-447-05874-2. [dostęp 2024-07-19]. (ang.).
- ↑ Charles Häberl. Mandaic and the Palestinian Question. „Journal of the American Oriental Society”, s. 171-184, 2021. DOI: 10.7817/jameroriesoci.141.1.0171. ISSN 0003-0279. [dostęp 2024-07-19]. (ang.).
- ↑ Stephen Kaufman: he Akkadian Influences on Aramaic. Wyd. University of Chicago Press. Chicago: 1974, s. 163-164. [dostęp 2024-07-19]. (ang.).
- ↑ Charles G. Häberl. Iranian Scripts for Aramaic Languages: The Origin of the Mandaic Script. „Bulletin of the American Schools of Oriental Research”. s. 53-62. DOI: 10.7282/T37D2SGZ. [dostęp 2024-07-19].
- ↑ Theodor Nöldeke: Mandäische Grammatik. Halle: Waisenhaus, 1875, s. 26-27. (niem.).
- ↑ Das Mandäische. W: Franz Rosenthal: Die aramaistische Forschung seit Th. Nöldeke’s Veröffentlichungen. Leiden: Brill, 1939, s. 228-229. (niem.).
- ↑ Rudolf Macuch: Handbook of Classical and Modern Mandaic. Berlin: De Gruyter, 1965, s. 9. (ang.).
- ↑ Mandäisch: Eine Zauberschale. W: Christa Müller-Kessler: Von den Schriften zur (Heiligen) Schrift. Freiburg: Bibel+Orient Museum, Stuttgart Katholisches Bibelwerk e.V., 2012, s. 132-135. ISBN 978-3-940743-76-3. (niem.).
- ↑ Script Analysis and Mandaean Origins. W: Peter W. Coxon: Journal of Semitic Studies. Cz. 15. 1970, s. 16-30.
- ↑ Alexander C. Klugkist: The Origin of the Mandaic Script. W: Han L. J. Vanstiphout: Scripta Signa Vocis. Studies about scripts, scriptures, scribes and languages in the Near East presented to J. H. Hospers. Groningen: E. Forsten, 1986, s. 111-120.
- ↑ Charles G. Häberl. Bulletin for the Schools of American Oriental Research. „Iranian Scripts for Aramaic Languages: The Origin of the Mandaic Script”, s. 53-62, 2006.