Mont d’an endalc’had

Ladinoeg

Eus Wikipedia

Ladinoeg
(Ladino, Judeo-espanyol)
Perzhioù
Komzet e : Israel, Turkia, Brazil, Frañs, Alamagn, Bulgaria, Gres, Mec'hiko, Curaçao
Komzet gant : ~ 150 000
Renkadur : goude 100
Familh-yezh : Yezhoù Indezeuropek
Statud ofisiel
Yezh ofisiel e : -
Akademiezh : Autoridad Nasionala del Ladino, Alliance Israelite Universelle
Kodoù ar yezh
ISO 639-1 -
ISO 639-2 lad
ISO 639-3
Kod SIL LAD
Sellit ivez ouzh ar pennad Yezh.

Ur yezh romanek eo al ladinoeg pe yuzev-spagnoleg ("djidio", dzhudezmo, spanyol, גודיאו-איספאנייול) komzet gant 100.000 a dud en Israel ha gant 10.000 den all e Turkia. Komzet e vez ivez e Brazil, Frañs, Alamagn, Bulgaria, Gres ha Mec'hiko. Honnezh e oa yezh ar sefardim, ar yuzevien kaset kuit eus Spagn en 1492.

War digresk ec'h a an niver a dud a ra gant ar yezh-mañ dre ar bed a-bezh.

An hengastilhaneg eo yezh diazez al ladinoeg, ennañ meur a c'her o tont eus an hebraeg, evel ma'z eo an alamaneg diazez ar yideg komzet gant an ashkenazim. Ar yezherien a hiriv zo diskennidi eus familhoù deuet eus Salonika, Sarajevo, Skopia, Rodas, Izmir pe Istanbul. E dibenn an XXvet kantved e veze komzet gant tud diyuzev ivez en porzh Salonika.

Gwechall e veze skrivet kentoc'h gant al lizherenneg hebraek, dreist-holl er skritur raschiek (rashi), evel an darn vrasañ eus ar yezhoù yuzevek. Bremañ avat e vez skrivet peurliesañ gant al lizherenneg latin, dreist-holl e Turkia ma vez skrivet hervez reolennoù reizhskrivañ an turkeg. En Israel avat e vez graet hervez an doare-skrivañ ijinet gant Savadur Broadel al Ladinoeg (Autoridad Nasionala del Ladino). Evit un nebeud tud all, evel Iacob M Hassán, e vefe gwelloc'h skrivañ hervez reolennoù ar spagnoleg a-vremañ.

Aet e oa kalz war digresk en XXvet kantved an niver a dud a ra gant ar yezh-mañ dre ma oa bet lazhet kalz anezhe gant an nazied e-pad an Eil brezel bed. Kozh a-walc'h eo an darn vrasañ eus an dud barrek war al ladinoeg hiziv ha ne vez ket desket ganto d'o bugale peurliesañ.

En arvar da vont da get e c'hellfe bezañ neuze daoust ma vez desket en-dro gant un nebeud tud yaouank a glask lakaat ar yezh da vont war-raok.

Liammoù diavaez

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]


Yezhoù yuzev (kemmañ)
Afro-Aziatek
Hebraeg (marevezh): Bibl | Mishnaeg | Krennamzer | Modern
(rannyezhoù): Ashkenazed | Sefaraded | Yemeniteg | Sananeg | Tiberieg | Mizraheg
Yuzev-aramaeg (Aramaeg) : Barzaneg | Houlaolaeg | Denieg | Didaneg | Nochaneg
Yuzev-arabeg (Arabeg) : Arabeg yuzev-irakek | Arabeg yuzev-marokek | Arabeg yuzev-yemenek | Yuzevarabeg Libia | Yuzevarabeg Tunizia
Re all : Kouchiteg : | Kayleg | Kwareg | Kailigneg Berbereg : Yuzev-berbereg
Indezeuropeg
Yidicheg (Alamaneg) : Nat'l Yiddish Book Ctr. | YIVO | C'hoariva Yiddish | Yeshivish | Yinglish | Klezmer-loshn
Yuzev-romaneg : Yuzev-katalaneg | Italkieg | Ladinoeg | La‘az | Yuzev-okitaneg | Zarfateg | Yuzev-portugaleg | Yuzev-aragoneg | Tetuani
Yuzev-Perseg (Aryaneg) : Bouc'horeg | Djouhourieg | Dzhidieg | Yuzev-Hamedaneg | Yuzev-Golpayganeg | Yuzev-Chirazeg
Yuzev -Esfahaneg | Yuzev -Kermaneg | Yuzev -Kashaneg | Yuzev -Borujerdeg
Yuzev -Khunsareg | Yuzev -Kurdeg | Yuzev -Yazdeg | Yuzev -Nehevandeg
Re all: Yevaneg (Gresianeg) | Knaneg (Yezhoù slavek) | Yuzev-marateg (Indezaryaneg)
Altaeg Dravideg Kartvelianeg
Krimtchakeg | Karaimeg Yuzev-malayalameg Grouzineg


Porched ar yezhoù hag ar skriturioù
Adkavit pennadoù Wikipedia a denn d'ar yezhoù.