Przejdź do zawartości

Jiczyn

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jiczyn
Jičín
Ilustracja
Jiczyn, plac Wallensteina (Valdštejnovo náměstí)
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Czechy

Kraj

 hradecki

Powiat

Jiczyn

Gmina

Jiczyn

Data założenia

1293

Burmistrz

Jan Malý

Powierzchnia

24,93 km²

Wysokość

287 m n.p.m.

Populacja (01.01.2016)
• liczba ludności
• gęstość


16 394
657 os./km²

Kod pocztowy

506 01

Tablice rejestracyjne

H

Położenie na mapie kraju hradeckiego
Mapa konturowa kraju hradeckiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Jiczyn”
Położenie na mapie Czech
Mapa konturowa Czech, u góry znajduje się punkt z opisem „Jiczyn”
Ziemia50°26′N 15°21′E/50,433333 15,350000
Strona internetowa

Jiczyn (cz. Jičín, niem. Jitschin lub Gitschin) – gmina i miasto w Czechach, w kraju hradeckim i dawnym powiecie Jiczyn. Siedzibą władz gminy jest miasto Jiczyn.

Gmina Jiczyn zajmuje powierzchnię 24,93 km², a zamieszkuje ją 16 394 osób (stan na dzień 01.01.2016).

Gmina położona jest w Kotlinie Jiczyńskiej, na pograniczu dwóch wyżyn: Turnovskiej i Jiczyńskiej. Jiczyn nazywany jest „bramą do Czeskiego Raju”, stanowiąc zarazem jedno z głównych i największych miast tego regionu turystycznego.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Okolice Jiczyna, dzięki dobrym warunkom geograficznym i klimatycznym są zamieszkane już od ośmiu tysięcy lat. Intensywne zasiedlanie przez pierwszych osadników przebiegało przez szóste i pierwszą połowę piątego tysiąclecia przed naszą erą. Rozwijało się w epoce kamienia i epoce brązowej (kultura unietycka i ludność pól popielnicowych)[potrzebny przypis].

Pierwsza wzmianka o tym pierwotnie królewskim mieście pochodzi z roku 1293, a jego pierwszą znaną właścicielką była czeska królowa Guta. Jiczyn został zbudowany w latach 1297–1304. Miastem królewskim był do 1337 roku, potem należał do znanych rodów Vartenberków(inne języki), Trčków z Lípy(inne języki) i Smiřických ze Smiřic(inne języki). Po bitwie na Białej Górze właścicielem i dziedzicem krainy w ramach ugody stał się hrabia Albrecht von Wallenstein (najbogatszy po cesarzu człowiek w monarchii austriackiej), pod którego rządami zaszła największa przemiana miasta, pierwotnie o drewnianej zabudowie. W czasie jego panowania – kiedy w Europie szalała wojna trzydziestoletnia, a w Czechach był głęboki kryzys – cesarski generał budował w Jiczynie swoją rezydencję. W okresie największego upadku miasto przeżywało intensywny rozwój, ponieważ był nie tylko bystrym wojewodą, ale świetnym politykiem i ekonomistą. Miał on prawo wybijania monet oraz nadawania tytułów szlacheckich. Z tych czasów pochodzi określenie terra felix („szczęśliwa ziemia”) – obszar, który omijały walki, i w którym obowiązywało inne prawo[potrzebny przypis].

W 1813 roku cesarz Franciszek I został zaproszony przez Ferdynanda z Trauttmansdorffu na jiczyński zamek, aby ze swoimi sojusznikami (car Aleksander I przebywał w Opočnie, pruski król Fryderyk Wilhelm III w Ratibořicach) przygotować wspólny plan koalicji antynapoleońskiej przeciwko Francji. Życie w mieście wyraźnie zmieniała wojna prusko-austriacka w 1866 roku. Bitwa z 29 czerwca stała się punktem zwrotnym toczącej się wojny. To spotkanie ujawniło wszystkie niedostatki w uzbrojeniu austriackiej armii[potrzebny przypis].

Ostatnim szlacheckim rodem, właścicielem Jiczyna i okolic, byli Trauttmansdorffowie. W 1936 roku lokalne władze odkupiły na cele publiczne grunty, zamek i willę „Libosad” z loggiami.

W 1968 podczas operacji „Dunaj” pijany polski żołnierz Stefan Dorna zabił dwie osoby cywilne, a kilka zranił.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
  • plac Wallensteina (Valdštejnovo náměstí):
    • Zamek Wallensteina w Jiczynie wraz z przylegającym niewielkim parkiem,
    • brama valdická,
    • kościół Świętego Jakuba Większego,
    • kościół Ignacego Loyoli,
    • zespół kamienic okalających plac i przylegające do niego uliczki,
  • cmentarny kościół Panny Marii ze Sale,
  • 1,7-kilometrowa lipowa aleja Wallensteina wraz z willą „Libosad”,
  • kartuzjański klasztor w Waldicach (obecnie więzienie),
  • synagoga.

Demografia

[edytuj | edytuj kod]
Rok 1869 1880 1890 1900 1910 1921 1930 1950 1961 1970 1980 1991 2001 2011
Ludność 7 944 9 611 9 935 11 328 11 899 12 101 12 664 12 615 13 176 13 414 16 182 16 803 16 489 16 795

Źródło: Czeski Urząd Statystyczny

Podział gminy Jiczyn

[edytuj | edytuj kod]

Gmina składa się z 11 stref katastralnych, wchodzących w skład 4 lokalnych obszarów katastralnych:

  • obszar katastralny Jiczyn: Holínské Předměstí, Nové Město, Pražské Předměstí, Sedličky, Soudná, Staré Město, Valdické Předměstí (część);
  • obszar katastralny Moravčice: Moravčice, Valdické Předměstí (część);
  • obszar katastralny Popovice u Jičína: Popovice;
  • obszar katastralny Robousy: Dvorce, Robousy.

Podstawowe jednostki administracyjne

[edytuj | edytuj kod]

Čeřovka, Dvorce, Holínské Předměstí, Hradecké Předměstí, Jarošov, Jičín-Staré Město, Moravčice, Na vrchách, Nové Město, Pod Šibeňákem, Pod zámkem, Popovice, Porák, Pražské Předměstí, Robousy.

W kulturze

[edytuj | edytuj kod]

Z Jiczyna pochodził literacki rozbójnik Rumcajs, bohater opowiadań Václava Čtvrtka i czechosłowackiego serialu animowanego Rozbójnik Rumcajs.

Miasta partnerskie

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]