Przejdź do zawartości

Václav Čtvrtek

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Václav Čtvrtek
Imię i nazwisko

Václav Cafourek

Data i miejsce urodzenia

4 kwietnia 1911
Praga

Data i miejsce śmierci

6 listopada 1976
Praga

Narodowość

czeska

Język

czeski

Dziedzina sztuki

literatura dla dzieci i młodzieży

Odznaczenia
Order Uśmiechu

Václav Čtvrtek, właśc. Václav Cafourek (ur. 4 kwietnia 1911 w Pradze, zm. 6 listopada 1976 tamże) – czeski pisarz, autor dobranocek i książek dla dzieci. Dzieciństwo spędził w Jičínie, gdzie później osadził swojego najbardziej znanego bohatera, rozbójnika Rumcajsa. Kawaler Orderu Uśmiechu.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Václav Čtvrtek to używany od 1946 roku pseudonim Václava Cafoureka. Oficjalnie zmienił nazwisko w 1959 roku[1].

Urodził się w Pradze, ale podczas I wojny mieszkał u swojego dziadka Václava Fejfara w Jičínie, który w latach 1878–1883 był burmistrzem tego miasta. Pobyt u niego, jego opowieści miały duży wpływ na twórczość Václava. Po zakończeniu wojny mieszkał w Pradze, gdzie ukończył szkołę średnią i zaczął studiować prawo. Nie skończył studiów. W latach 1933–1939 pracował w Powiatowej Dyrekcji Finansowej w Chebie, a podczas II wojny światowej jako urzędnik finansowy w Pradze. Po wojnie współpracował z radiem. Od 1960 roku całkowicie poświęcił się pisaniu książek[1].

Publikowanie utworów zaczął dopiero w 1946 roku. Przed II wojną powstały jego pierwsze powieści - pisane dla dorosłych[2]. Po wojnie pisze głównie dla dzieci. Jego bajki osiągnęły sukces dzięki współpracy autora z telewizją i powstaniu na ich podstawie filmów animowanych. Animacje były popularne nie tylko w kraju, ale też zagranicą. Na przykład bajkę o Rumcajsie wyświetlano w ponad 30 krajach[2]. W 1974 dwie spośród jego książek zostały wpisane na Listę Honorową IBBY[3]. Były to: Rumcajs a Manka i Rumcajs. W 1982 roku na listę wpisano Cypiska[4].

Wszystkie bajki Václava Čtvrteka mają niezwykłe, baśniowe tło: są tu rusałki, wodniki, mówiące zwierzęta. Na uwagę zasługuje humor, niejednokrotnie niemal surrealistyczny, przybierający cechy groteski. Znajdziemy tu wyraziste postacie stojące zarówno po stronie dobra (jak Żwirek i Muchomorek, Rumcajs), jak i po stronie zła. Autor chwali ludową mądrość dobrych bohaterów, która ostatecznie zawsze wygrywa ze złośliwością i chciwością złych postaci[5].

Wybrane tytuły

[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]
  • w 2006 roku imię Václava Čtvrteka nadano Bibliotece Miejskiej w Jičínie[9].
  • W 2009 roku Czeska Telewizja zrealizowała film dokumentalny zatytułowany Strejda Čtvrtek[10]. Jego reżyserem był Tomáš Váňa[11].
  • z okazji 100. rocznicy urodzin pisarza ogłoszono w Czechach rok 2011 bajkowym rokiem[12].
  • w dniu urodzin Václava Čtvrteka – 4 kwietnia 2011 Google upamiętniło rocznicę okolicznościowym Doodle[13].

Ekranizacje

[edytuj | edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria: Filmowe adaptacje utworów Václava Čtvrtka.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Slovník české literatury [online], www.slovnikceskeliteratury.cz [dostęp 2019-10-14].
  2. a b VÁCLAV ČTVRTEK [online], www.literatiznasictvrti.cz [dostęp 2019-10-14].
  3. Jičínské pohádky [online], czechy24.com.pl [dostęp 2019-10-15].
  4. IBBY Honour Book [online], www.librarything.com [dostęp 2019-10-15].
  5. Mariusz Czubaj, Filozofia furmana [online], www.polityka.pl, 2008 [dostęp 2019-10-15] (pol.).
  6. a b c d e f g Zielińska A. W odwiedzinach u Rumcajsa Guliwer 2013 nr 1 s. 66-68
  7. Nowe książki dla dzieci i młodzieży Poradnik Bibliotekarza 1979 nr 1-2 s. 45
  8. Stachelska K. Nowe książki dla dzieci i młodzieży Poradnik Bibliotekarza 1919 nr 5 s. 135
  9. Historie jičínské knihovny [online] [dostęp 2019-10-14] (cz.).
  10. Příběhy slavných: Strejda Čtvrtek [online], Česká televize [dostęp 2019-10-14] (cz.).
  11. Tomáš Váňa [online], www.csfd.cz [dostęp 2019-10-14].
  12. Pohádkový král Václav Čtvrtek by tento měsíc oslavil rovných sto let! [online], www.klubknihomolu.cz [dostęp 2019-10-14].
  13. 100 rocznica urodzin Václava Čtvrteka [online], www.google.com [dostęp 2019-10-14] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]