Mine sisu juurde

Maplodud

Vikipedii-späi

Maplodud om kulinarijan tärtuz. Se om kazmusen södab pala (ozutesikš, plod vai mugul), mugažo kaikenvuitte kova kazmussöm, päiči fruktiš, surmiš, seniš da babukoiš, pähkmiš. Kulinarijan «maplod»-tärtuz voib kävutadas niiden södabiden ploduiden täht, kudambid botanikas lugetas marjoikš da fruktikš (oz., tomat).

Maplodud oma ristitun racionon znamasižeks palaks. Maplodunkazvatuz tedoidab maploduiden kazvatust.

Maploduihe sidotud vepsän tärtused

[vajehta | vajehtada lähtetekst]
  • Babukeitoz — keitoz kuidud maploduišpäi (nagriž, kartohk).
  • Listud — čaptud henošti maplodud.

Maplodud alajagasoiš alemba kirjutadud toižendoikš[1]:

Himine mülünd

[vajehta | vajehtada lähtetekst]

Om äi hil'vezikoid maploduiš. Vauktušiden mülü om alemba äjan mi lihan südäimes. Maplodud läz ei mülütand razvoid. Mugoižed kazmused oma arvokahad, sikš miše bioaktivižed substancijad mülüdas niihe: vitaminad (C-vitamin, karotin, foliimuiktuz), mineraližed substancijad, organižed muiktused, stajišt da pektinad.

Erasiden maploduiden himine mülünd da sömarvuz oma kirjutadud alemba pandud tabludes[2]:

Söndtavarad Vauktušed,
g / 100 g
Hil'vezikod,
g / 100 g
Kalorijoihahuz,
kkal / 100 g
C-vitamin,
mg%
Verez vaugedkeraine kapust 1,5 5,2 27,0 24,0
Muiged kapust 1,0 4,5 23,0 14,0
Änikkapust 2,1 4,7 28,0 42,0
Laukkerad 2,5 9,2 48,0 8,4
Laukan pöro 1,1 4,1 21,0 48,0
Morkofk 1,3 7,6 36,0 4,0
Veresed kurkud 0,7 2,9 15,0 4,7
Solakahad kurkud 0,7 1,3 8,0
Svökl 1,1 10,3 47,0 8,0
Rusttad tomatad 0,5 4,0 18,0 34,0

Kävutand slokostmähä

[vajehta | vajehtada lähtetekst]

Erazvuiččiden maploduiden ühtnend sömižen racionos om hüvä ristitun organizman täht. Maploduiden kävutand sömhä ližadab kaikuččen vitaminan otandan procentad. Ezikät, racionaline sömine andab organizmale magedad da slokosttüd hüvin sömäd ičeze aigal da oikti. Mugoine söm mülütab erazvuiččid tarbhaižid substancijoid sen täht. Äi maploduid om olmas sädamha racionališt sömišt. Ned oma jogapäiväližen racionon tarbhaine da sur' pala, vitaminoiden purde, mülüdas äi toižid organižid da mineraližid substancijoid[3].

Maplodud voidas libutada litud da lujeta sömänsulatusen rauguiden sekrecijad. Erased maplodud kävutasoiš sömhä torhikš. No paksumba kaiked maploduid slokosttäs — keittas, hauttas, räkištadas, tehtas korvaid vai latkad, pašttas[4]. Maploduiden biologine arvuz poleneb lujas lämänümbriradmižen tagut i väran varadusen aigan. Kävutadas nenid mahtusid varadamha maploduid pit'kha: konserviruind, soladuz, marinuind, väl'kištuind, kül'menzoitand, kuivatez. Tarbhaižiden substancijoiden znamasine pala kaičese väl'kištuindan, heredan kül'menzoitandan da sublimirujan kuivatesen aigan.

Kävutadas maploduid dietižhe sömižhe avaras. Kaikuččen päivän aigvoččele tervhele ristitule tariž söda enamba 600 grammad maploduid.

  1. Овощи. //Популярная медицинская энциклопедия. Päredaktor Б.В. Петровский. — М., 1979. (ven.)
  2. Антонов М.В., Кудашева В.А. Овощи //Kirjutuz «Большая советская энциклопедия»-kirjas. 3nz' pästand. (ven.)
  3. Шабыкина Л.В. Овощи к столу. 1nz' pästand. — Алма-Ата: Кайнар, 1979. — 200 lpp. — Lpp. 3−4. (ven.)
  4. Богатова Л.М. Книга о вкусной и здоровой пище. 8nz' pästand, kohetud da ližatud. — М.: Агропромиздат, 1987. (ven.)