Przejdź do zawartości

Bitwa pod Ciechanowcem

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bitwa pod Ciechanowcem
Wojna polsko-bolszewicka
Ilustracja
Czas

1–3 sierpnia 1920

Miejsce

pod Ciechanowcem

Terytorium

Polska

Przyczyna

ofensywa Fr. Zach. (Bug)

Wynik

odwrót wojsk polskich

Strony konfliktu
 Polska  Rosyjska FSRR
Dowódcy
Jan Rządkowski
Siły
1 Dywizja Litewsko-Białoruska 56 Dywizja Strzelców
21 Dywizja Strzelców
27 Dywizja Strzelców
Straty
200 jeńców
8 karabinów maszynowych
brak współrzędnych
Położenie wojsk 1 sierpnia 1920

Bitwa pod Ciechanowcem – walki polskiej 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej z sowieckimi 56., 21. i 27. Dywizjami Strzelców w czasie II ofensywy Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Położenie wojsk przed bitwą

[edytuj | edytuj kod]

W pierwszej dekadzie lipca przełamany został front polski nad Autą, a wojska Frontu Północno-Wschodniego gen. Stanisława Szeptyckiego cofały się pod naporem ofensywy Michaiła Tuchaczewskiego. Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego nakazało powstrzymanie wojsk sowieckiego Frontu Zachodniego na linii dawnych okopów niemieckich z okresu I wojny światowej[1]. Sytuacja operacyjna, a szczególnie upadek Wilna i obejście pozycji polskich od północy, wymusiła dalszy odwrót wojsk polskich[2]. 1 Armia gen. Gustawa Zygadłowicza cofała się nad Niemen, a 4 Armia nad Szczarę[3].

Obrona wojsk polskich na linii Niemna i Szczary również nie spełniła oczekiwań. W walce z przeciwnikiem oddziały polskie poniosły duże straty i zbyt wcześnie zaczęły wycofanie na linię Bugu[4][5].

Plan polskiego Naczelnego Dowództwa zakładał, że 1. i 4 Armia oraz Grupa Poleska do 5 sierpnia będą bronić linii NarewOrlanka oraz LeśnaBrześć, aby umożliwić przygotowanie kontrofensywy z rejonu Brześcia na lewe skrzydło wojsk Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego. Rozstrzygającą operację na linii Bug, Ostrołęka, Omulew doradzał też gen. Maxime Weygand[6].

Podczas odwrotu polskiej 1 Armii na linię Bugu, Grupa gen. Jana Rządkowskiego w składzie 1 Dywizja Litewsko-Białoruska, 17 Wielkopolska Dywizja Piechoty i podgrupa płk. Michała Żymierskiego otrzymała zadanie obrony linii rzek Nurzec – Mianka – Tłoczewka[7].

W tym samym czasie oddziały sowieckich 27. i 56 Dywizji Strzelców, prowadząc pościg równoległy, także sforsowały rzekę i odrzuciły polską 15 Wielkopolską Dywizję Piechoty. Wycofanie się związków taktycznych 4 Armii za Bug groziło oskrzydleniem Grupy gen. Rządkowskiego. Wobec groźby oskrzydlenia, 1 sierpnia gen. Rządkowski nakazał dalszy odwrót swoich wojsk drogą OlendyPobikry na linię KrynkiGrodzisk. Czołowe oddziały sowieckiej 56 Dywizji strzelców wyprzedziły polską dywizję i zajęły wsie Twarogi, Żale i Wypuchy[8][9].

 Osobny artykuł: bitwa pod Twarogami.

Walki pod Ciechanowcem

[edytuj | edytuj kod]

31 sierpnia 1920 1 Dywizja Litewsko-Białoruska otrzymała zadanie zorganizować obronę w rejonie OleksinBrańsk[7]. W tym czasie dowódca sowieckiej 3 Armii Władimir Łazarewicz skierował swoją 21 Dywizję Strzelców na Ciechanowiec, a dwie brygady 56 Dywizji Strzelców z Grannego, wzdłuż lewego brzegu Bugu, ku ujściu Nurca do Bugu. Sowieckie zgrupowanie miało zadanie zamknięcia polskich 1 D L-B i 17 wielkopolskiej Dywizji Piechoty w widłach między Nurcem a Bugiem[7].

W odpowiedzi gen. Jan Rządkowski zarządził odwrót na Ciechanowiec. Pod Wypychami i Twarogami napotkano kolumny sowieckiej 56 Dywizji Strzelców. II Brygada L-B rozbiła w Twarogach sowieckie oddziały blokujące odwrót[10]. Nocą z 1 na 2 sierpnia dywizja L-B przeszła w Ciechanowcu na zachodni brzeg Nurca[11]. Rano jej II Brygada obsadziła odcinek frontu od ujścia Nurca do Ciechanowca, a dalej po Kuczynę obronę zorganizowała I Brygada[7]. Jej miński pułk bronił przepraw koło Ciechanowca. I batalion wileńskiego ps znajdował się w Nowodworach, II batalion i sztab pułku w Wielkich Żebrach, a III batalion w Kuczynie[12].

2 sierpnia sowiecka 21 Dywizja Strzelców zaatakowała jednocześnie miński pułk strzelców broniący przeprawy w Ciechanowcu i broniony przez II batalion grodzieńskiego pułku strzelców Zaszkowo. Grodzieński batalion odparł atak 186 pułku strzelców, ale w drugim natarciu szwadron kawalerii 21 Dywizji Strzelców przeprawił się przez Nurzec w luce między I i II batalionem grodzieńskiego ps i wykonał szarżę na tyły stanowisk polskich. Od czoła ponownie zaatakował 186 ps i zmusił II batalion do odwrotu[7]. Dowódca II Brygady L-B ppłk Kazimierz Rybicki zorganizował siłami batalionu i kompanii technicznej pułku nowogródzkiego kontratak. Przy wsparciu czterech baterii artylerii, piechota polska do wieczora odzyskała Zaszkowo[13]. Taktyczny sukces niewiele poprawił położenie grupy gen. Rządkowskiego. Sowiecka 168 Brygada Strzelców sforsowała Bug pod Grannem, a 166 BS na pokonała rzekę na wschód od ujścia Nurca i opanowała Białobrzegi. Tym samym zagrożone zostało prawe skrzydło grupy[7].

W tym też czasie i lewe skrzydło grupy gen. Rządkowskiego zostało odsłonięte. Atakujące polską 8 Dywizję Piechoty sowieckie oddziały z 5., 6. i 11 Dywizji Strzelców zmusiły polskie oddziały do wycofania się na południowy zachód. Nowy dowódca grupy gen. Aleksander Osiński wydał rozkaz odwrotu za Bug. Wieczorem 3 sierpnia 1 Dywizja Litewsko-Białoruska przeszła Bug pod Myśliborami i Nurcem[14]. W ariergardzie szedł wileński pułk strzelców. Po zaciętych walkach pod Tymiankami, nad ranem następnego dnia i on przekroczył Bug[7].

Bilans walk

[edytuj | edytuj kod]

Komunikat prasowy Sztabu Generalnego z 3 sierpnia 1920 donosił[15]:

Między Narwią a Bugiem na linji Zambrowa, Jabłonki i Ciechanowca uporczywe walki. Pod Ciechanowcem w brawurowym kontrataku 1-sza dywizja Litewsko-białoruska wzięła 200 jeńców. 8 karabinów maszynowych i tabor jednego z pułków piechoty bolszewickiej.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]