Przejdź do zawartości

SU-100

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
SU-100
Ilustracja
Egzemplarz muzealny w Czechach
Dane podstawowe
Państwo

 ZSRR

Typ pojazdu

Średnie działo samobieżne

Trakcja

gąsienicowa

Załoga

4 osoby

Historia
Prototypy

1944

Produkcja

1944–1946

Egzemplarze

ok. 4500

Dane techniczne
Silnik

1 silnik wysokoprężny 12-cylindrowy, widlasty, czterosuwowy W-2-34 o mocy maksymalnej 500 KM

Transmisja

mechaniczna

Poj. zb. paliwa

465 l oleju napędowego

Pancerz

spawany z walcowanych płyt pancernych utwardzanych powierzchniowo
grubość: 20 – 110 mm

Długość

9,45 m

Szerokość

3,00 m

Wysokość

2,24 m

Prześwit

0,40 m

Masa

31,6 t

Osiągi
Prędkość

50 km/h

Zasięg pojazdu

310 km

Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 armata D-10S kal. 100 mm
z zapasem 34 naboi
2 pistolety maszynowe PPSz lub PPS
później: 2 karabinki AK i wkm przeciwlotniczy DSzK

SU-100 – średnie działo samobieżne produkcji radzieckiej z okresu II wojny światowej.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

W końcu 1943 roku, w związku z planowanym przezbrojeniem czołgu T-34 w armatę 85 mm, konieczne stało się dalsze wzmocnienie uzbrojenia dział samobieżnych. Podjęto decyzję o skonstruowaniu nowego średniego działa samobieżnego, wyposażonego w armatę 100 mm. Zespół pod kierunkiem gen. F. Pietrowa z Fabryki Artyleryjskiej nr 9 w Swierdłowsku, skonstruował nową armatę oznaczoną D-10. Równocześnie, w fabryce „Uralmaszzawod” w Swierdłowsku, dokonano adaptacji kadłuba działa SU-85. Podstawowe modyfikacje zastosowane w nowym pojeździe, to:

- zmiana uzbrojenia z armaty kal. 85 mm na 100 mm

- pogrubienie pancerza czołowego z 45 do 75 mm

- dodanie wieżyczki dowódcy kompatybilnej z czołgiem T-34/85

- użycie nowo zaprojektowanych części z czołgu T-34/85

- wiele mniejszych zmian, np.: zamiana celownika MK-III na MK-IV

SU-100 w muzeum w Izraelu
Działo samobieżne SU-100 przed Muzeum Rewolucji w Hawanie

Służba

[edytuj | edytuj kod]

Nowe działo samobieżne przyjęto do uzbrojenia armii radzieckiej w lipcu 1944, a do końca 1944 roku dostarczono ok. 500 nowych dział. W pierwszej połowie 1945 wyprodukowano jeszcze ok. 700 wozów.

W 1944 roku zostało zaprojektowane działo Uralmasz-1, znane jako SU-101 i drugi prototyp uzbrojony w armatę 122 mm SU-102, jednak nie weszło do produkcji ze względu na koniec wojny.

Były one niezwykle efektywnym środkiem walki z nowymi typami czołgów niemieckich. Odegrały bardzo istotną rolę w końcowej fazie wojny, m.in. w operacji balatońskiej i berlińskiej.

Od kwietnia 1945 roku, działa SU-100 znalazły się w uzbrojeniu ludowego Wojska Polskiego, ale większe ich ilości dotarły dopiero po wojnie. Na uzbrojeniu Wojska Polskiego pozostawały do końca lat 60.

W okresie powojennym, działo SU-100 weszło na uzbrojenie armii państw Układu Warszawskiego oraz Kuby i państw arabskich. Zostało użyte bojowo w wielu regionalnych konfliktach zbrojnych (np. wojna koreańska, wojny arabsko-izraelskie). Do dziś pełnią służbę w kilku państwach.

Od 2015 roku działa SU-100, wraz z T-34 są używane w Jemeńskiej wojnie domowej, gdzie część tych maszyn została zniszczona przez lotnictwo, lub poprzez kierowane pociski przeciwpancerne.

Użytkownicy

[edytuj | edytuj kod]
Rosyjski SU-100 w 2013 roku.

Byli użytkownicy

[edytuj | edytuj kod]

Egzemplarze muzealne

[edytuj | edytuj kod]

W Polsce zostało zachowane tylko jedno działo samobieżne SU-100. Pojazd znajduje się w Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu – oddziale Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

Dane taktyczno-techniczne

[edytuj | edytuj kod]
  • Masa – 31,6 t.
  • Załoga – 4 ludzi.
  • Wymiary – długość całkowita 9,45 m, długość kadłuba 6,10 m, szerokość 3,00 m, wysokość 2,24 m, prześwit 0,40 m.
  • Uzbrojenie – 1 armata 100 mm wz. 1944 D-10S, 2 pistolety maszynowe 7,62 PPSz, po wojnie: 2 karabinki AK i 1 wkm przeciwlotniczy DSzK; kąty ostrzału w płaszczyźnie poziomej 16 stopni, w płaszczyźnie pionowej od -2 stopni do +17 stopni. Przyrządy celownicze i obserwacyjne – 1 peryskopowy przyrząd dowódcy, 1 celownik teleskopowy TSz-19, 1 panorama artyleryjska Goertza, 3 peryskopy obserwacyjne, 5 szczelin obserwacyjnych (po wojnie urządzenia noktowizyjne).
  • Amunicja – 34 naboje do działa, 300 nabojów do pm, 20 granatów ręcznych.
  • Pancerz – spawany z płyt walcowanych o grubości – jarzmo armaty 110 mm, przód 75 mm, boki i tył 45 mm, dno i góra 20 mm.
  • Napęd – silnik wysokoprężny, 4-suwowy, widlasty 12-cylindrowy W-2-34, średnica cylindrów 150 mm, skok tłoków 180–186 mm, stopień sprężenia 15, pojemność 38880 cm³, moc maksymalna 500 KM przy 1800 obr./min, chłodzony cieczą.
  • Paliwo – olej napędowy, pojemność zasadniczych zbiorników paliwa 465 l, dodatkowych 270 l (Nie podłączone do układu paliwowego. Paliwo trzeba było przepompowywać do zbiorników głównych), zużycie paliwa 270 l/100 km drogi lub 350 l/100 km terenu.
  • Instalacja elektryczna – jednoprzewodowa 24 V.
  • Łączność – zewnętrzna – radiostacja krótkofalowa 10-RF-26F, wewnętrzna – wewnętrzny telefon czołgowy TPU-47.
  • Osiągi – moc jednostkowa 11,6 kW/t (15,8 KM/t), nacisk jednostkowy 0,82 kg/cm, prędkość maksymalna 50 km/h, zasięg po drodze 310 km, w terenie 180 km.
  • Pokonywane przeszkody – wzniesienia 35 stopni, rowy szerokości 2,50 m, ściany wysokości 0,73 m, brody głębokości 1,10 m.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Anthony Cordesman, After The Storm: The Changing Military Balance in the Middle East, London: Bloomsbury Publishing, 2016, s. 112–124, 701, ISBN 978-1-4742-9256-6.
  2. Aram Nerguizian, Anthony Cordesman, The North African Military Balance: Force Developments in the Maghreb, Washington DC: Center for Strategic and International Studies Press, 2009, s. 44–46, ISBN 978-089206-552-3.
  3. a b c d e f g h i j k l m n o Trade Registers, Armstrade.sipri.org [dostęp 2013-06-20].
  4. United Nations Register of Conventional Arms: Report of the Secretary-General, New York: United Nations, 14 lipca 2016 [dostęp 2016-10-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-04].
  5. The oral history of forgotten wars. veteranangola.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-16)]..
  6. Central Intelligence Bulletin, Langley: Central Intelligence Agency, 3 stycznia 1963 [dostęp 2017-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-24].
  7. Soviet Ground Force Weapons And Armored Vehicles, Langley: Central Intelligence Agency, 1969 [dostęp 2017-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-10].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960 : skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]