Przejdź do zawartości

Stanisław Bukowiecki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Bukowiecki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

27 kwietnia 1867
Włonice

Data i miejsce śmierci

9 lutego 1944
Warszawa

Prezes Prokuratorii Generalnej (II RP)
Okres

od 1919
do 1939

Poprzednik

funkcja utworzona

Następca

funkcja nieobsadzona

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Złoty Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie)
Nagrobek Stanisława Bukowieckiego na cmentarzu Powązkowskim

Stanisław Bukowiecki (ur. 27 kwietnia 1867 we Włonicach[1], zm. 9 lutego 1944 w Warszawie) – adwokat, ekonomista, publicysta, działacz polityczny i społeczny, współzałożyciel Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, minister sprawiedliwości w latach 1917–1918, prezes Prokuratorii Generalnej RP w latach 1919–1939, współzałożyciel Związku „Wolność i Lud” (późniejszego Związku Syndykalistów Polskich) w okresie okupacji niemieckiej, wolnomularz[2].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie na uniwersytecie w Heidelbergu, uzyskując tytuł doktora praw. W 1887 był jednym z założycieli Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Powrócił do Warszawy, gdzie odbył aplikację sądową i adwokacką. Wkrótce z powodu choroby oczu stracił wzrok. Pomimo tego dostał pracę syndyka zakładów przemysłowych w Starachowicach. Był członkiem Ligi Narodowej[3]. Wykładowca ekonomii politycznej na Wydziale Humanistycznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie (1906-1909, 1914-1915)[4].

W 1916 został dyrektorem Departamentu Sprawiedliwości w Tymczasowej Radzie Stanu, a – po powołaniu w 1917 Rady Regencyjnej – ministrem sprawiedliwości w rządzie Jana Kucharzewskiego (w okresie od 7 grudnia 1917 r. do 27 lutego 1918 r.). Był to wyraz uznania dla jego zdolności i zaangażowania w sprawę odzyskania niepodległości Polski. Reprezentował pogląd, że konieczne jest wyszkolenie kadr polskich urzędników i sędziów. Stał się twórcą polskiego sądownictwa i prokuratury. Za jego rządów zbudowano podstawy i zasady humanitarnego więziennictwa, uporządkowano i zharmonizowano działanie potrójnego ustawodawstwa, obowiązującego w trzech różnych zaborach. Starał się wpoić sędziom i prokuratorom poczucie obowiązkowości oraz bezwzględnej bezstronności i sprawiedliwości w wydawaniu wyroków i zarządzeń. Zwalczał także panującą częściowo w Ministerstwie Sprawiedliwości tendencję niedopuszczania Żydów do stanowisk sędziowskich.

Pod koniec 1918 otrzymał zadanie stworzenia Prokuratorii Generalnej RP, czyli urzędu, którego zadaniem była reprezentacja procesowa i obrona interesów skarbu państwa. Był jej prezesem aż do agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę. Założył oddziały Prokuratorii we wszystkich siedzibach sądów apelacyjnych oraz w Gdańsku. Startował w wyborach do Sejmu w 1922 roku z Unii Narodowo-Państwowej[5].

Jednocześnie od 1923 sprawował funkcję wiceprezesa Komisji Kodyfikacyjnej, której zadaniem było stworzenie jednolitych dla całej Polski kodeksów: cywilnego, karnego, handlowego, wekslowego oraz postępowania cywilnego i karnego. Podczas okupacji niemieckiej, w październiku 1939 w Warszawie był jednym ze współzałożycieli Związku „Wolność i Lud”, czyli późniejszego Związku Syndykalistów Polskich, w którego działalność konspiracyjną angażował się aż do śmierci.

Po napaści w 1939 Niemiec na Polskę pomagał w przeżyciu Szymonowi Rundsteinowi i jego rodzinie[6].

Zmarł zimą 1944, został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera J-1-30)[7].

Jego głównymi pracami były:

  • O dzielnicowości w Polsce współczesnej (1921 r.),
  • Polityka Polski Niepodległej (1922 r.).

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Wybrane prace

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 85.
  2. SĘP, Forpoczty masonerii w Polsce, [w:] Myśl Narodowa 1933 nr 30, s. 343.
  3. Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964, s. 571.
  4. Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, s. 128 Podkarpacka BC – wersja elektroniczna
  5. Wyborcy Warszawy! [Inc.:] W dziejowej chwili wyborów zwracamy się do Was Obywatele Wyborcy z apelem [...][1922]
  6. Rundstein Szymon. sztetl.org.pl. [dostęp 2019-01-22].
  7. Cmentarz Stare Powązki: BUKOWIECCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-01].
  8. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 15.
  9. M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  10. M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 346 „za zasługi na polu pracy państwowej”.
  11. M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411 „za zasługi w służbie państwowej”.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]