1886

godina

Godina 1886 (MDCCCLXXXVI) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom, odn. redovna godina koja počinje u srijedu po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	18. vijek – 19. vijek – 20. vijek
Decenija:	1850-e 1860-e 1870-e – 1880-e – 1890-e 1900-e 1910-e
Godine:	1883 1884 1885 – 1886 – 1887 1888 1889

Benz Patent-Motorwagen, prvi automobil

**1886. po kalendarima**
Gregorijanski	1886. (MDCCCLXXXVI)
Ab urbe condita	2639.
Islamski	1303–1304.
Iranski	1264–1265.
Hebrejski	5646–5647.
Bizantski	7394–7395.
Koptski	1602–1603.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1941–1942.
• Shaka Samvat	1808–1809.
• Kali Yuga	4987–4988.
Kineski
• Kontinualno	4522–4523.
• 60 godina	Yang Vatra Pas (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11886.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

Januar/Siječanj

1. 1. - Gornja Burma priključena ranijim britanskim posedima u Burmi.
5. 1. - Objavljena R.L. Stevensonova pripovetka Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde.
6. 1. - Nakon što je sultan Said Ali bin Said Omar potčinio ostale sultanate na ostrvu Veliki Komor (Ngazidja), prihvata francuski protektorat (Veliki Komor, Anjouan i Mohéli su se osamostalili 1975).
7. 1. - General Georges Ernest Boulanger, zvani "General Revanš" postaje francuski ministar rata (do maja 1887): uvodi reforme u vojsku, njegov revanšizam izaziva napetost sa Nemačkom.
8. 1. - Kralj Milan posetio radikalskog prvaka Peru Todorovića u zatvoru - kralj, osramoćen porazom u Srpsko-bugarskom ratu, ima nameru da stvori koaliciju radikala i naprednjaka.
8. 1. - U Pittsburghu osnovan Westinghouse Electric.
13. 1. - U Srbiji amnestirani zatvoreni radikali (ne i oni u egzilu).
16. 1. - Nemački parlament osudio Pruske deportacije, proterivanje Poljaka i Jevreja, ali pruska vlada to ignorira.
18. 1. - Osnovana Hokejaška asocijacija u Engleskoj, što označava početak hokeja na travi.
29. 1. - Karl Benz podnio prijavu patenta za Benz Patent-Motorwagen, prvi automobil s pogonom na unutrašnje sagorjevanje.

Februar/Veljača

3. 2.? - Crnogorski knjaz Nikola stigao u posetu Petrogradu.
6 - 9. 2. - Antikineski neredi u Seattleu.
14. 2. - Prvi voz natovaren pomorandžama krenuo iz Los Angelesa na istok SAD - južnu Kaliforniju zovu "Narandžasta imperija" (ili Imperija pomorandži)^[1].
18. 2. - Skup radikala u Nišu, odbijen savez sa naprednjacima (koji je zagovarao Pera Todorović), traži se promena ustava.

Mart/Ožujak

mart - Otvorena pruga Niš - Leskovac.
3. 3. (19. 2. po j.k.) - Bukureštanskim mirom i formalno okončan Srpsko-bugarski rat od prošle godine.
8. 3. - Gottlieb Daimler i Wilhelm Maybach montirali motor na kočiju.
mart - Vincent van Gogh se doselio u Pariz (do 1888) - upoznaje se s impresionizmom, unosi više boja u radove.
16. 3. - U Nemačkoj donesen zakon o gradnji Kilskog kanala između Severnog i Baltičkog mora (otvoren 1895, proširen 1914).
17. 3. - U sudnici u Carrollton, Mississippi ubijeno 20 crnaca.
20. 3. - William Stanley, Jr. prikazao prvi kompletan sistem prenosa naizmenične struje visokog napona, proizvodiće ga George Westinghouse.
28. 3. - Samori Ture sklopio mirovni ugovor sa Francuzima, koji dobijaju zonu uticaja na levoj obali Nigera.
29. 3. - Wilhelm Steinitz postaje prvi priznati svetski šahovski šampion, pobedivši Johannesa Zukertorta.
mart - Prvi napad Arapa na Jevreje u Palestini, na naselje Petah Tikva.

April/Travanj

5. 4. (24. 3. po j.k.) - Tophanenski akt: Porta priznaje bugarskog kneza za guvernera Istočne Rumelije, što je de fakto priznanje Bugarskog ujedinjenja, u zamenu za okrug Krdžali i tzv. Tamrašku republiku.
6. 4. - Raniji Granville na zapadu Kanade je inkorporiran kao Vancouver.
6. 4. - Britansko-nemačka deklaracija o demarkaciji sfera uticaja na zapadnom Pacifiku^[2].
8. 4. - Liberalni premijer William Ewart Gladstone predstavio prvi predlog zakona za samoupravu Irske - odbijen 8. juna sa 341 prema 311 glasova, došlo do rascepa u liberalnoj stranci.
april - Završen pijedestal za Kip slobode u Njujorku.
18. 4. (Cveti) - Radikali i liberali u Srbiji pred izbore napravili sporazum - tražiće promenu ustava i bolje odnose sa Ruskim carstvom.
21. i 26. 4. - Ostrva Anjouan i Mohéli pod francuskim protektoratom.
25. 4. - Danas su oba Uskrsa, što je u slučaju zapadnog računanja najkasniji mogući datum (sledeći put 1943).
26. 4. - Nemački parlament usvojio zakon s ciljem naseljavanja Nemaca u pretežno poljskoj Poznanjskoj provinciji; Pruska komisija za naseljavanje će do 1918. kupiti osam odsto zemlje u Poznaniji i Zapadnoj Pruskoj.

Maj/Svibanj

Nemiri na Haymarketu

1. 5. - U SAD počinje generalni štrajk koji će kulminirati krvoprolićem 4. maja i aferom Haymarket u Čikagu - traže se "tri osmice" (po osam sati rada, odmora i slobodnog vremena). Na Prvom kongresu Druge internacionale 1889. odlučeno da se na ovaj dan demonstrira u znak sećanja na čikaške radnike.
4. 5. - Nemiri na Haymarketu: bačen dinamit na policiju, sedam mrtvih policajaca i najmanje četiri civila.
7. 5. - Kralj Chulalongkorn potpisao ugovor sa Francuzima kojim je priznat sijamski suverenitet nad Laosom, ovi krajem godine postavljaju konzula u Luang Prabangu.
8. 5. - John Pemberton izmislio napitak kasnije poznat kao Coca-Cola, u početku se prodaje kao medicinsko sredstvo.

Svi piju Coca-Colu

8. 5. (26. 4. po j.k.) - Izbori u Srbiji, vlada dobija malu većinu uz pomoć policijskog pritiska.
15. 5. - Sporazum Francuske i Portugala o razgraničenju Portugalske Gvineje i Kabinde.
17. 5. - Alfonso XIII rođenjem postao kralj Španije (do 1931), majka Marija Kristina je regent do 1902.
17. 5. - Santa Clara County v. Southern Pacific Railroad Co.: Vrhovni sud SAD presudio da korporacije imaju ustavna prava kao i pojedinci.
20. 5. - Osnovana Škotska asocijacija za samoupravu, bliska liberalima, malog uticaja.
21. 5. - Rumunija uvodi protekcionističku carinsku stopu, dolazi do carinskog rata sa Austrougarskom (do 1892).
22. 5. - Amélie d'Orléans, kćerka pretendenta Philippa d'Orléansa, grofa od Pariza, udala se u Parizu za portugalskog prestolonaslednika Carlosa - republikanci su konsternirani raskošnim prijemom 14-tog i publicitetom događaja.
25. 5. - 3. 6. - Ugandski mučenici: kralj Mwanga II naredio ubistvo tridesetak katolika i anglikanaca.

Jun/Juni/Lipanj

2. 6. - Grover Cleveland postaje jedini američki predsednik koji se oženio u Beloj kući, sa Frances Folsom.
8. 6. - Švajcarac Julius Maggi pronašao Maggi-Würze, vrstu sosa.
10. 6. - Velika erupcija vulkana Tarawera na Novom Zelandu, 150 mrtvih, uništena prirodna znamenitost Pink and White Terraces.
13. 6. - Tajanstvena smrt Ludwiga II Bavarskog, dan nakon što je prinuđen na abdikaciju u korist strica Luitpolda. Nasleđuje ga mlađi i duševno oboleli brat Otto (do 1913), Luitpold ostaje regent (do 1912). Nezavršeni Dvorac Neuschwanstein je otvoren za javnost kasnije tokom leta.
13. 6. - Vancouver uništen požarom svega par meseci nakon što je inkorporiran.
22. 6. - U Francuskoj donesen Zakon o progonstvu članova porodica koje su vladale u Francuskoj.
28. 6. - Iz Montreala kreće prvi putnički voz na Kanadskoj pacifičkoj železnici, šest dana kasnije stiže na drugu obalu, u Vancouver.
29. 6. - Na Zrinjevcu održana prva biciklistička utrka u Zagrebu.

Jul/Juli/Srpanj

Dvorac Neuschwanstein

3. 7. - Benz Patent-Motorwagen predstavljen javnosti.
3. 7. - Ottmar Mergenthaler predstavio New-York Tribune-u mašinu za linotipiju.
9. 7. - Charles Martin Hall prijavio patent za mnogo jeftiniji proces dobijanja aluminijuma; u isto vreme je i Paul Héroult došao do otkrića, → Hall–Héroultov proces.
10. 7. - Britanska vlada dala povelju Kraljevskoj nigerskoj kompaniji - današnja Nigerija je uglavnom proistekla iz teritorija kompanije.
10. 7. - Prvo putovanje inovativnog nemačkog naftnog tankera Glückauf.
23. 7. - Steve Brodie navodno skočio sa Bruklinskog mosta i preživeo.
25 - 26. 7. - "Jeguljini neredi" u amsterdamskoj četvrti Jordaan: pokušaj sprečavanja igre sa jeguljama dovodi do nereda sa 26 žrtava.
27. 7. - Parlamentarni izbori u UK: pobeda konzervativaca lorda Salisburyja (premijer do 1892), jer su liberali podeljeni oko irske samouprave.

Avgust/August/Kolovoz

4. 8. - Ratifikovan novi kolumbijski ustav: Sjedinjene Kolumbijske Države postaju Republika Kolumbija.
10. 8. - Prvi voz stigao u Kragujevac, nakon završetka pruge od Lapova.
13. 8. - Incident u Nagasakiju - kineski mornari prave nered u japanskom gradu.
avgust - U Beogradu osnovano Društvo Svetog Save radi održavanja i zaštite srpskog naroda u Osmanskom carstvu.
17. 8. (kalendar?) - Prvi pogreb na beogradskom Novom groblju; na tašmajdanskom Starom groblju se još može sahranjivati u porodične grobnice.
19. 8. - Grad Indianola, Texas uništen uraganom i požarom.
21. 8. (9. 8. po j.k.) - Prevrat u Bugarskoj, 1. runda: bugarski knez Aleksandar I Batenberg proteran iz zemlje, ali vraća se 17. (29.) avgusta nakon kontraudara.
28. 8. - Vasil Radoslavov je novi predsednik bugarske vlade (do 1887), naklonjen je Austrougarskoj.
31. 8. - Razoran zemljotres pogađa Charleston, South Carolina, potres se oseća na celom istoku SAD.

Septembar/Rujan

4. 9. - Lider Apača Geronimo se konačno predao američkim vlastima.
7. 9. (26. 8. po j.k.) - Bugarski knez Aleksandar I Batenberg ipak abdicira, kako bi umirio odnose sa Rusijom.
9. 9. - Bernska konvencija o zaštiti književnih i umjetničkih djela.
septembar - Otvorena pruga Leskovac - Vranje.
18. 9. - Liberal José Manuel Balmaceda postaje predsednik Čilea (do 1891).

Oktobar/Listopad

4. 10. - U vreme zlatne groznice osnovan Johanesburg u Južnoj Africi.
7. 10. - Ukinuto ropstvo na španskoj Kubi.
8. 10. - Šimun Milinović imenovan za barskog nadbiskupa (do 1910).
12. 10. - Konzervativac Miguel Ángel Juárez Celman je novi predsednik Argentine (do 1890).
oktobar - Pobuna paštunske konfederacije Gilzai u Afganistanu.
28. 10. - Posvećen Kip slobode, spontano slavlje dovodi do prve ticker tape parade.
31. 10. - U Portugalu kod grada Porta otvoren železni Most Dom Luísa I, s lukom raspona 172 m.
jesen - Nikola Tesla ostavljen na cedilu od strane investitora, propada firma Tesla Electric Light & Manufacturing, sledeća zima je vreme "glavobolja i suza", kada obavlja električarske poslove i čak kopa rovove.

Novembar/Studeni

1. 11. - Anglo-nemački sporazum o razgraničenju nemačke Tanganjike (danas Tanzanije) i britanske Kenije^[3].
2. 11. - Karlu Benzu odobren patent za njegovo vozilo (koji službeno nosi datum 2. 1.)
3. 11.? - Donet Zakon o javnim berzama Kraljevine Srbije.
6. 11. - Rusija raskinula diplomatske odnose sa Bugarskom (do 1896). Tokom meseca, Austrougarska upozorava Rusiju da bi okupacija Bugarske dovela do rata - praktično kraj Trojecarskog saveza^[4].
11. 11. - Heinrich Hertz potvrđuje postojanje elektromagnetnih talasa.
13. 11. (1. 11. po j.k.) - Stupio na snagu Zakon o osnivanju Kraljevsko-srpske akademije nauka, preteče SANU (ranijim Učenim društvom su preovladavali opozicioni liberali).
15. 11. - Robert Bosch osnovao firmu Werkstätte für Feinmechanik und Elektrotechnik u Stuttgartu (od 1937. Robert Bosch GmbH).
novembar - Počinje oštra zima u severnoj Americi, s velikim posledicama za stočarstvo.
27. 11. - Emil Hartwich smrtno ranjen u dvoboju (umire 1. 12.) od strane Armanda Léon von Ardennea, s čijom suprugom Elisabeth von Ardenne je bio u vezi; Theodor Fontane će iz ovoga napisati roman Effi Briest.
30. 11. - Prva revija u Folies Bergère-u.

Decembar/Prosinac

8. 12. - SAD: odvajanjem od Vitezova rada osnovana Američka federacija rada, na čelu Samuel Gompers.
11. 12. - Arsenal F.C. odigrao prvu utakmicu.
17. 12. - Thomas Stevens obišao svet na biciklu.
27. 12. - Albert Thys, službenik belgijskog kralja Leopolda II, osnovao Compagnie du Congo pour le Commerce et l'Industrie.
28. 12. - Josephine Cochrane dobila patent za sudomašinu.

Kroz godinu

Izloženo "Nedjeljno poslijepodne na otoku La Grande Jatte"

Završena Zagrebačka grkokatolička konkatedrala.
Srbija sklopila privremenu konzulsku konvenciju sa Turskom, na osnovu koje će otvarati konzulate u toj državi.
Prvi rudnik željeza u Varešu, u Šaškom dolu (prva visoka peć 1891.).
Civilni adlatus u BiH Fedor Nikolić napušta položaj, Kallay uvodi politiku bošnjaštva.
Počinje gradnja kaznionice u Zenici.
Stanovnici sela Gyurgyova-Rádayfalva (Đurđevo) raseljeni u Ivanovo i novoosnovani Székelykeve (Skorenovac).
Runolist stavljen pod zaštitu u Austrougarskoj.
Osnovana Adis Abeba.
Nauka i tehnika
- Gottlieb Daimler napravio prvi automobil.
- Otkriven Hall–Héroultov proces jeftinog dobijanja aluminijuma.
- Eugen Goldstein našao anodne zrake.
- Clemens Winkler otkrio germanijum (Mendeljejev ga je predvideo kao ekasilicijum).
- Henri Moissan izolovao čist fluor.
- Paul-Émile Lecoq de Boisbaudran otkrio disprozijum.
- Richard von Krafft-Ebing objavio delo Psychopathia Sexualis: eine Klinisch-Forensische Studie, popularizovani termini sadizam i mazohizam.
- Poudre B je prvi praktični bezdimni barut, koristi se u mecima 8 mm Lebel za pušku Lebel modèle 1886.
- Friedrich Nietzsche izdao "Iza dobra i zla".

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1886.

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

11. 1. - Chester Conklin, glumac († 1971)
14. 1. - Grga Budislav Angjelinović, političar, publicist († 1946)
17. 1. - Joe Masseria, gangster († 1931)
25. 1. - Wilhelm Furtwängler, dirigent, kompozitor († 1954)
27. 1. - Frank Nitti, gangster († 1943)

febr. - Bogdan Žerajić, nacionalni revolucionar († 1910)
20. 2. - Béla Kun, mađarski komunistički revolucionar († 1938-9)
21. 2. - Vale Vouk, hrvatski botaničar slovenskog porijekla († 1962.)

1. 3. - Oskar Kokoschka, austrijski umetnik († 1980)
5. 3. - Paul Radmilovic, britanski plivač († 1968)
11. 3. - Edward Rydz-Śmigły, maršal Poljske († 1941)
17. 3. - Oskar Herman, hrvatski slikar († 1974)
18. 3. - Lothar von Arnauld de la Perière, nemački podmornički as († 1941)
24. 3. - Gabrijel Jurkić, hrvatski i BiH slikar († 1974.)
24. 3. - Edward Weston, fotograf († 1958)
27. 3. - Sergej Kirov, šef partije u Lenjingradu († 1934)
27. 3. - Ludwig Mies van der Rohe, arhitekta († 1969)

April/Travanj – Jun/Lipanj

6. 4. - Vaseljenski patrijarh Atinagora († 1972)
16. 4. - Ernst Thälmann, nemački komunistički političar († 1944)

17. 5. - Alfonso XIII, kralj Španije († 1941)
26. 5. - Al Jolson, američki zabavljač († 1950)

1. 6. - Vladimir Becić, hrvatski slikar († 1954.)
3. 6. - Kosta Novaković, srpski socijalista i publicista († 1938?)
6. 6. - Edvard Rusjan, slovenski konstruktor aviona i pilot († 1911)
7. 6. - Henri Coandă, pionir aerodinamike († 1972)
8. 6. - Abdurezak Hivzi Bjelavac, književnik († 1972)
8. 6. - Vera Nikolić Podrinska, slikarica († 1972)
29. 6. - Robert Schuman, nemačko-francuski političar († 1963)
30. 6. - Jovan Bijelić, srpski slikar († 1964)

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

1. 7. - Veljko Čubrilović, pripadnik Mlade Bosne († 1915)
3. 7. - Giovanni Battista Caproni, konstruktor aviona († 1957)
3. 7. - Raymond A. Spruance, američki admiral († 1969)
5. 7. - Zdenka Pexidr-Srića, hrvatska slikarica († 1972.)
12. 7. - Puniša Račić, srpski političar, atentator († 1944)
23. 7. - Walter H. Schottky, fizičar, izumitelj († 1976)
31. 7. - Fred Quimby, producent crtanih filmova († 1965)

3. 8. - August Meyszner, policijski general, ratni zločinac († 1947)
23. 8. - Emilijan Piperković, episkop timočki († 1970)

8. 9. - Siegfried Sassoon, vojnik, pesnik († 1967)
9. 9. - Mirko Korolija, književnik, političar († 1934)
10. 9. - H.D., američka pesnikinja
14. 9. - Jan Masaryk, čehoslovački političar († 1948.)

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

16. 10. - David Ben-Gurion, prvi premijer Izraela († 1973)
24. 10. - Sergo Ordžonikidze, sovjetski političar († 1937)

17. 11. - Janko Polić Kamov, hrvatski književnik († 1910)
30. 11. - Đuro Đaković, sekretar CK KPJ († 1929)

1. 12. - Zhu De, maršal NR Kine († 1976)
3. 12. - Velimir Živojinović Masuka, pesnik († 1974)
8. 12. - Diego Rivera, meksički slikar († 1957)
12. 12. - Mirko Jelusich, austrijski pisac († 1969)
18. 12. - Ty Cobb, igrač bejzbola († 1961)
24. 12. - Bogoljub Jevtić, predsednik vlade KJ († 1960)
24. 12. - Michael Curtiz, filmski režiser († 1962)

Kroz godinu

Milan Ilić - Čiča Šumadijski, narodni heroj († 1942)
Muhamed Mehmedbašić, pripadnik Mlade Bosne († 1943)
Sibe Miličić, književnik († 1945)
Jovo Mijatović, travar sa Romanije († 1986)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1886.

Januar/Siječanj – Jun/Lipanj

28. 1. - Jovan Subotić, srpski političar, književnik (* 1817)
9. 2. - Winfield Scott Hancock, američki general (* 1824)
9. 5. - Facundo Bacardi, osnivač destilerije ruma (* 1814)
15. 5. - Emily Dickinson, pesnikinja (* 1830)
17. 5. - John Deere, proizvođač poljoprivredne mehanizacije (* 1804)
23. 5. - Leopold fon Ranke, nemački istoričar (* 1795)
13. 6. - Kralj Ludwig II Bavarski (* 1845)

Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac

31. 7. - Franz Liszt, austrijski skladatelj mađarskog porijekla (* 1811.)
9. 8. - Đorđe Rajković, književnik (* 1825)
16. 8. - Tihomilj Nikolić, srpski general (* 1832)
24. 10. - Friedrich Ferdinand von Beust, nemački i austrijski političar (* 1809)
oktob., krajem - Adolf Lüderitz, nemački trgovac i kolonijalista (* 1834)
18. 11. - Chester A. Arthur, bivši predsednik SAD (* 1829)
2. 12. - Danilo Stefanović, bivši predsednik srpske vlade (* 1815)

Kroz godinu

Svetozar Mašin, građevinski inženjer, prvi muž Drage Lunjevica-Mašin (* 1851)

Reference

↑ Inge, Arline. A Marmac Guide to Los Angeles and Northern Orange County: 5th Edition. Pelican Publishing. str. 16–. ISBN 978-1-4556-0852-2.
↑ Treaty between Great Britain and Germany relating to the Demarcation of the Spheres of Influence. marshall.csu.edu.au
↑ German East Africa. ntz.info
↑ John Lowe (17 June 2013). The Great Powers, Imperialism and the German Problem 1865-1925. Routledge. str. 64–. ISBN 978-1-136-15236-8.

1886 na Wikimedijinoj ostavi

Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=1886&oldid=41349551