1895

**1895. po kalendarima**
Gregorijanski	1895. (MDCCCXCV)
Ab urbe condita	2648.
Islamski	1312–1313.
Iranski	1273–1274.
Hebrejski	5655–5656.
Bizantski	7403–7404.
Koptski	1611–1612.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1950–1951.
• Shaka Samvat	1817–1818.
• Kali Yuga	4996–4997.
	Kineski
• Kontinualno	4531–4532.
• 60 godina	Yin Drvo Koza; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11895.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

< | 18. vijek | 19. vijek | 20. vijek | >
< | 1860-e | 1870-e | 1880-e | 1890-e | 1900-e | 1910-e | 1920-e | >
<< | < | 1891. | 1892. | 1893. | 1894. | 1895. | 1896. | 1897. | 1898. | 1899. | > | >>

Godina 1895 (MDCCCXCV) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom, odn. redovna godina koja počinje u nedjelju po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).

Događaji

Januar/Siječanj

Dreyfusova afera: degradacija

5. 1. - Dreyfusova afera: Alfred Dreyfus ražalovan i osuđen na doživotnu robiju na Đavoljem ostrvu.
13. 1. - Prvi italijansko-abesinski rat počinje Bitkom kod Coatita: Italijani na čelu sa Baratierijem porazili tigrejske snage Ras Mengesha Yohannesa.
14. 1. (2. 1. po j.k.) - Počela s radom Beogradska berza (osnovana prethodnog novembra).
14. 1. - Dezső Bánffy je novi predsednik ugarske vlade (do 1899), nakon što je Sándor Wekerle odstupio zbog pitanja građanskog braka.
17. 1. - Félix Faure izabran za francuskog predsednika nakon ostavke Casimir-Periera (do smrti 1899).
20. 1. - 12. 2. - Prvi kinesko-japanski rat — Bitka kod Weihaiweia: Japanci zauzeli pomorsku bazu u Weihaiu na poluostrvu Šantung, Kina više nema mornaricu.
22/23. 1. - U Kolumbiji sprečen liberalni pokušaj puča protiv predsednika Kara - dolazi do kratkog građanskog rata.
24. 1. - Carsten Borchgrevink i družina stupili na čvrsto tlo Antarktika.
27. 1. (15. 1. po j.k.) - Obnovljena produkcija baleta Labudovo jezero.
28. 1. - Prvi telefonski koncert u Beogradu, u čast Nikole Tesle, u organizaciji Poštansko-telegrafske zadruge.
29. 1. (17. 1. po j.k.) - Kralj Aleksandar Obrenović stigao u Pariz, u posetu predsedniku Foru; zatim kod majke u Bijaric (5. februara), gde će sresti Dragu Mašin.
29. 1. (17. 1.) - Ruski car Nikolaj II na susretu sa predstavnicima zemstava otpisuje "bezumne snove" o učešću njihovih predstavnika u upravi i izjavljuje da će čuvati princip autokratije.

Februar/Veljača

5. 2. - Američki predsednik Cleveland presudio u korist Brazila u sporu sa Argentinom oko teritorije Misiones.
9. 2. - William G. Morgan izmislio odbojku (on je nazvao Mintonette).
14. 2. - Praizvedba Wildeovog komada The Importance of Being Earnest.
20. 2. - Venecuelanska kriza: rezolucija Predstavničkog doma SAD preporučuje arbitraciju u teritorijalnom sporu između Venezuele i Velike Britanije (Venecuela potražuje veći deo Britanske Gvajane).
24. 2. - Počinje Kubanski rat za nezavisnost od Španije (do '98).

Mart/Ožujak

Prvi benzinski omnibus

4. 3. - Prvi kinesko-japanski rat: Japanci zauzimaju Yingkou u prov. Liaoning na severoistoku.
5. 3. - U Turn Severinu štampan prvi broj lista "Slavenska sloga", glasila svih Slovena u Rumuniji, urednik Tasa Ivković.
11. 3. - Velika igra: razmena nota između Rusije i Velike Britanije definira sfere uticaja istočno od jezera Sarikul, severnu granicu Vahanskog koridora.
13. 3. - Izgorela Teslina laboratorija u Njujorku, u Južnoj Petoj aveniji.
15. 3. - Bridget Cleary u Irskoj brutalno ubio njen muž, jer je verovao da je vilinska zamena - slučaj dobija i političku dimenziju.
15. 3. - Građanski rat u Kolumbiji okončan porazom liberala.
17. 3. - Građanski rat u Peruu: snage Nicolása de Piérole ušle u Limu.
18. 3. - Firma Netphener Omnibusgesellschaft u Nemačkoj pokreće prvu autobusku liniju sa benzinskim motorima.
19. 3. - Braća Lumière snimaju prvi film svojim kinematografom, "Radnici izlaze iz fabrike", prikazali ga tri dana kasnije u Društvu za razvoj nacionalne industrije (prva privatna projekcija).
25. 3. - Manifest iz Montecristija: pesnik José Martí i general Máximo Gómez napisali u Dominikanskoj Republici dokument koji objašnjava Kubansku revoluciju.
26. 3. - Japanci zauzimaju Peskadorska ostrva (Penghu), zapadno od Tajvana.

April/Travanj

3. 4. - U Zagrebu osnovana Srpska banka, osnivački kapital 3 miliona kruna.
3 - 6. 4. - Suđenje Wilde v. Queensberry: Oscar Wilde je tužio markiza od Queensberryja, oca svog ljubavnika, jer ga je nazvao sodomistom - velika greška jer će biti izložene njegove homoseksualne aktivnosti. Nakon gubitka spora mora platiti velike troškove i uhapšen je.
7. 4. - Ekspedicija Fridtjofa Nansena stiže do 86°13.6' severne širine.
14. 4. - Ljubljanski potres 1895.
april - U Sofiji osnovan Makedonski komitet (tj. Vrhovni makedonsko-odrinski komitet, kasnije nazvani "vrhovisti") - aktivnost u Makedoniji i Trakiji za autonomiju odn. priključenje Bugarskoj (raspušten 1905).
17. 4. - Ugovor iz Šimonosekija okončava Prvi kinesko-japanski rat: Kina se odriče uticaja u Koreji, gubi Tajvan, ostrva Penghu (Peskadorska) i deo poluostrva Liaodong, plaća veliku odštetu.
19. 4. (7. 4. po j.k.) - Izbori u Srbiji: bez radikala i uz policijsku pomoć naprednjaci dobijaju većinu u skupštini.
21. 4. - Eugene Augustin Lauste i Woodville Latham sa sinovima prikazali štampi u Njujorku proces pokretnih slika Eidoloscope, od 20. maja daju projekcije sa ulaznicom (snimak bokserskog meča).
22. 4. - U opoziciji Ugovoru iz Šimonosekija nastaje pokret Gongche Shangshu, prvi moderni politički pokret u Kini.
27. 4. - Pukla brana na jezeru Bouzey na istoku Francuske, najmanje 87 mrtvih.
30. 4. - Otvoren prvi Venecijanski bijenale.
30. 4. - Nemači pisac Oskar Panizza osuđen na godinu zatvora za bogohuljenje zbog tragikomedije "Ljubavni koncil".

Maj/Svibanj

Suđenje Oscaru Wildu

4. 5. (22. 4. po j.k.) - Srpski ministar finansija Vukašin Petrović dao ostavku jer skupština nije želela prihvatiti njegov sporazum o konverziji dugova, zaključen u decembru.
4. 5. - Petar Kočić izbačen iz sarajevske gimnazije, odlazi u Beograd^[1].
5. 5. - Bivši kralj Milan ponovo odlazi iz Srbije (s apanažom od 360.000 dinara u zlatu).
7. 5. - Aleksandar Stepanovič Popov predstavio vrstu radio-prijemnika - u Rusiji je to Dan radija.
9. 5. (27. 4. po j.k.) - Osnovano Društvo za podizanje Hrama Svetog Save na beogradskom Vračaru, osvećena privremena crkvica^[2]; za prvog predsednika izabran mitropolit Mihailo.
10. 5. (28. 4. po j.k.) - Kraljica Natalija svečano dočekana u Beogradu.
11. 5. - Armensko pitanje: Britanija, Francuska i Rusija predlažu reforme.
maj - U Njujorku i Londonu objavljene dve varijante Wellsovog romana The Time Machine.
maj - Druga madagaskarska ekspedicija: glavnina francuskih snaga se iskrcava na ostrvu, izbijaju mestimične pobune protiv kraljice Ranavalone III.. Francuzi više trpe od kišne sezone nego od borbi, 1/3 umire od bolesti.
16. 5. - Gustav Kálnoky, ministar inostranih poslova Austrougarske, prinuđen na ostavku zbog sukoba sa ugarskim premijerom Banffyjem - sporne su balkanska politika i afera sa mešanjem papskog nuncija Agliardija u državnu politiku.

† José Martí

19. 5. - Bitka kod Dos Ríosa je prva čarka Kubanskog rata, poginuo José Martí.
23. 5. - Protivno Japancima proglašena Republika Formoza (tj. Demokratska Država Tajvan, ugušena u oktobru).
25. 5. - Oscar Wilde osuđen na dve godine zatvora za sodomiju.
27. 5. - In re Debs: Vrhovni sud SAD presudio da savezna vlada ima pravo regulisati međudržavni promet robe, čime je legalizovano vojno gušenje Pulmanovog štrajka.
29. 5. - Počinje Japanska invazija na Tajvan.

Jun/Juni/Lipanj

3. 6. - Otkrivena Rodinova skulptura Građani Kalea.
5. 6. - Liberalna revolucija u Ekvadoru, Eloy Alfaro predsednik 1895-1901 i 1906-11.
11. 6. - Britanci anektirali Tongaland na krajnjem istoku Južne Afrike (danas Maputaland).
11. 6. - Automobilska trka Paris–Bordeaux–Paris, nezvanični pobednik Émile Levassor u dvosedu Panhard & Levassor a zvanični Paul Koechlin u Peugeotovom četvorosedu.
jun - Pad austrijske koalicione vlade usled odluke o slovenskim razredima u celjskoj gimnaziji, odlazi knez Windischgrätz, dolazi grof Kielmansegg - kraj pokušaja da se u Austriji vlada ustavnim putem^[3].
jun - Etiopska diplomatska misija u Rusiji, zaključen sporazum o vojnoj pomoći.

Kilski kanal

19. 6. - Sedište reda Sanusija (lider Muhammad al-Mahdi as-Senussi) se preseljava iz Jaghbuba dublje u Saharu, u oazu Kufra.
20. 6. - Otvoren Kilski kanal u Nemačkoj između Severnog i Baltičkog mora (proširen 1914).
20. 6. - Ugovorom iz Amapale osnovana Centralnoamerička Republika, unija Hondurasa, Nikaragve i Salvadora - traje do 1898.
25. 6. - Konzervativac i unionista Robert Gascoyne-Cecil, markiz od Salisburyja ponovo premijer UK (do 1902). Državni sekretar za kolonije Joseph Chamberlain (do 1903).

Jul/Juli/Srpanj

1. 7. - Britanska vlada uvodi protektorat nad Istočnom Afrikom - od 1920. Kolonija Kenija, nezavisna od 1963.
7. 7. (25. 6. po j.k.) - Nikola Hristić dao ostavku, nova srpska vlada naprednjaka Stojana Novakovića (prekid naprednjaka sa austrofilskom politikom).
10/11. 7. - Duhobori spaljuju svoje oružje u ruskoj Transkavkaziji, sledi represija od strane vladinih kozaka.
13. 7. - Srpanjske žrtve iz 1845. prenesene na Mirogoj.
15. 7. (3. 7. po j.k.) - Stefan Stambolov, bivši bugarski premijer, ranjen u atentatu u Sofiji, umire tri dana kasnije.
jul - U Makedoniji dignut Melnički ustanak (poznat i kao Melnička avantura, u Bugarskoj kao Četnička akcija Makedonskog komiteta).
jul - Uvedena kamera Pocket Kodak.
18. 7. - U Sremskim Karlovcima objavljen prvi broj časopisa "Brankovo kolo" (izlazio do 12. jula 1914).
20. 7. (8. 7. po j.k.) - Novi Zakon o konversiji državnih dugova Srbije (Popovićev ili "Karlsbadski aranžman") od nominalnih 355,3 miliona dinara - izbegnuto bankrotstvo po cenu stavljanja finansija (Srpske monopolske uprave) pod strani nadzor.
24. 7. (12. 7. po j.k.) - U Srbiji donet zakon za iskorenjivanje hajdučije.
26. 7. - Venčali se Pierre Curie i Maria Skłodowska, ubuduće Marie Curie. Pierre proletos doktorirao na temu uticaja temperature na magnetizaciju, → Curiejev zakon, Curiejeva temperatura.
31. 7. - Osnovana Baskijska nacionalistička stranka.

leto - Guglielmo Marconi eksperimentira sa radio-talasima na otvorenom, uspeva da prenese signale preko 3 km.

Avgust/August/Kolovoz

Adamsova elektrocentrala na Nijagarinim vodopadima

7. 8. - Završeni izbori u Ujedinjenom Kraljevstvu, veliki uspeh konzervativaca i liberalnih unionista.
10. 8. - Kongres narodnosti u Budimpešti (Srbi, Slovaci, Rumuni).
10. 8. - Početak tradicije sezone promenadnih koncerata u Londonu, The Proms.
12. 8.? - U Francuskoj osnovana firma Gaumont, prodaje opremu za snimanje a od 1897. i snima filmove.
19. 8. - Divlji Zapad: odtmetnik John Wesley Hardin ubijen u El Paso, Texas.
26. 8. - Proradila Adamsova elektrocentrala na Nijagarinim vodopadima snage 3,7 MW - prva veća elektrana koja koristi Teslinu polifaznu naizmeničnu struju.

Turbina Hidroelektrane Jaruga

28. 8. - Proradila HE Krka (Hidroelektrana Jaruga) kod Šibenika, snage 0,6 MW - dio prvog cjelovitog elektroenergetskog sustava na tlu Hrvatske.
29. 8. - Začetak Mat Sallehove pobune protiv britanske vlasti na severnom Borneu - predstavnici britanske kompanije pokušali uhapsiti Mata Salleha, nakon što se ovaj u gradu Sandakanu usprotivio porezima i pristojbama.

Septembar/Rujan

Madagaskarska ekspedicija

5. 9. - U Beogradu počela s radom Srpska crtačka i slikarska škola.
8. 9. - Nicolás de Piérola ponovo predsednik Perua (do 1899), smatra se da ovim počinje period "aristokratske republike" obeležen reformama.
10. 9. - Na izborima za Dalmatinski sabor u Dubrovniku izabran hrvatski kandidat Vlaho DeGiulli, jer su ga podržali autonomaši, ranije saveznici srpske stranke^[4].
10. 9. - Potpisani protokoli Pamirske granične komisije čime je definirana granica između Ruskog Carstva i Afganistana.
septembar? - Umro mitropolit raško-prizrenski Melentije (Grk), za administratora postavljen Grk Visarion, ali ga Srbi ubrzo primorali na odlazak.
17. 9. - Etiopski car Menelik II poziva na mobilizaciju, biće okupljena vojska od 196.000.
18. 9. - Booker T. Washington održao govor u Atlanti koji je postao osnova Kompromisa iz Atlante: crnci će biti politički pokorni u zamenu za osnovno obrazovanje i pravično suđenje.
18. 9. - Daniel David Palmer prvi put primenio kontroverznu hiropraktiku.
28. 9. - Na kongresu u Limožu osnovan francuski sindikat Confédération générale du travail (CGT).
30. 9. - Grof Kasimir Felix Badeni predsednik vlade austrijskih zemalja (do 1897).
30. 9. - Jermeni demonstriraju u Carigradu za reforme u istočnim provincijama, dolazi do pucnjave sa snagama reda i krvoprolića u koji se uključuju i Turci prolaznici.

Oktobar/Listopad

Franjo Josip dovršava zgradu HNK u Zagrebu

1. 10. - Francuzi zauzeli Antananarivo na Madagaskaru (francuska kolonija 1897-1958, nezavisnost 1960).
8. 10. - Korejska carica Myeongseong ubijena u palati - pretpostavlja se da je to naredio japanski ambasador.
8. 10. - Masakr u Trabzonu - Hamidovi masakri Jermena u Osmanskom carstvu. Držanje Britanije povodom ovoga skoro preteće^[5].
14. 10. - Svečano otvorenje nove zgrade Hrvatskog narodnog kazališta u Zagrebu.
14 - 15. 10. - Demonstracije frankovaca u Zagrebu zbog istaknutih srpskih zastava u vreme posete cara Franje Josipa.
oktobar - London School of Economics drži prve časove.
16. 10. - Spaljivanje mađarske zastave u Zagrebu, među prvima je uhićen Stjepan Radić. Zbog odnosa prema ovom događaju iz Stranke prava se izdvaja Čista stranka prava (Josip Frank i Ante Starčević).
17. 10. - Pod pritiskom Sila, sultan pristaje na reforme i obećava autonomiju Zapadne Jermenije, ali tokom jeseni i zime nastavljaju se Hamidovi masakri. U ovo vreme izbija Zejtunska pobuna, otpor Jermena u Alepskom vilajetu.
21. 10. - Zauzećem Tainana okončan je tajvanski otpor japanskoj invaziji, čija vlast traje do 1945.
22. 10. - Iskliznuće na stanici Montparnasse: voz izleteo iz ove pariske stanice na trg ispod.
26. 10. - Sun Jat-senovo Društvo obnove Kine započinje ustanak u Kantonu, ali vlasti znaju za planove i poduhvat propada.
27. 10. - Osnovana Francuska Zapadna Afrika.
31. 10. - Jak zemljotres u seizmičkoj zoni kod New Madrid, Missouri.

Novembar/Studeni

Gradska tržnica Markale

1. 11. - U Sarajevu otvorena Gradska tržnica Markale (Markthalle).
1. 11. - Braća Emil i Max Skladanowsky prikazali u Berlinu filmski projektor Bioskop.
5. 11. - George B. Selden dobio američki patent za automobil 16 godina nakon što ga je prijavio.
6. 11. - Venčanje Charlesa Spencer-Churchilla, 9. vojvode od Marlborougha i Consuelo Vanderbilt - primer braka između novca i plemićke titule, kojim je spašena Palača Blenheim.

Rendgenske zrake

8. 11. - Wilhelm Röntgen otkrio novu vrstu zračenja koju je nazvao X-zrake, poznatije kao rendgenske zrake. Prvi rad o njima je objavio 28. decembra. Omogućena je radiologija.
8. 11. - Pod pritiskom Rusije, Francuske i Nemačke, Japan se odriče pretenzija na poluostrvo Liaodong u zamenu za povećanu odštetu (Rusija dogodine ulazi u severoistočnu Kinu prema Li-Lobanovljevom ugovoru).
12. 11. - Mustafa Fahmi Paša je novi predsednik vlade Egipta nakon Nubar Paše (do 1908).
novembar? - Antisemita Karl Lueger izabran za gradonačelnika Beča, ali car to ne potvrđuje do 1897. Moguće da je Luegerov uspeh uticao na poglede Theodora Herzla o potrebi jevrejske države.
27. 11. - Alfred Nobel potpisao testament kojim ostavlja svoje imanje za dodelu nagrada.
28. 11. - Održana Chicago Times-Heraldova utrka, prva automobilska trka u SAD, pobedio automobil Charles Duryeine firme.

Decembar/Prosinac

7. 12. - Prvi italijansko-abesinski rat, bitka kod Amba Alagija, carska vojska razbila italijanske snage.
10. 12. - Osnovano društvo za unapređenje i ulepšavanje Sokobanje, što se smatra začetkom turizma u Srbiji.
10. 12. - Zakoni o potpomaganju klaničkog preduzeća i srpskog akcionarskog društva za stočni trg.
11. 12. - Svante Arrhenius predstavio švedskoj akademiji rad o uticaju ugljen-dioksida na temperaturu (→ Efekat staklene bašte).
decembar - Skoro 3.000 Jermena spaljeno u katedrali u Urfi.
decembar - Četvrti Anglo-ašanti rat (do februara) - Ašantiji ne pružaju otpor, ali Britanci dosta oboljevaju.
decembar - Menalamba: počinje ustanak "crvenih šalova" na Madagaskaru protiv francuske vlasti (ugušeno do 1897).

Poster za kinematograf braće Lumière

18. 12. - Osnovana firma Laurin & Klement, kasnija Škoda Auto.
18. 12. - Italijani opkoljeni u Mek'eleu, Tigraj.
19. 12. - Osnovan Prirodnjački ("jestastvenički") muzej u Beogradu.
20/21. 12. - Vladimir Iljič Uljanov Lenjin i drugi članovi Saveza borbe uhapšeni u Sankt Peterburgu - Lenjin u zatvoru i sibirskom izganstvu do 1900.
24. 12. - Pozlaćeno doba: George Washington Vanderbilt II otvorio Biltmore Estate sa kućom ukupne površine 16.623 kvadrata - najveća kuća u privatnom vlasništvu u SAD.
28. 12. - Braća Auguste i Louis Lumiere u Parizu održavaju prvu javnu filmsku projekciju, prikazano deset filmova, svi od 17 m (pribl. 40-50 s).
29. 12. - 2. 1. - Jamesonov napad: neuspešni napad Britanske južnoafričke kompanije na bursku Južnoafričku Republiku (Transvaal) - korak ka Drugom burskom ratu.

Kroz godinu

Zgrada Oficirskog doma u Beogradu

Popis stanovništva u Bosni i Hercegovini: 1.568.092 stanovnika, pravoslavaca 42,94 %, muslimana 34,99 %, katolika 21,31 %. U gradovima ima 57,24% muslimana^[6].
Časopis "Nada" - izdaje ga bosanska vlada, "čisto hrvatski list"^[7].
Osnovana Privilegovana zemaljska banka za BiH.
Osnovana Najšlosova Našička tvornica tanina i paropila d.d..^[8]
Termoelektrana i javna rasveta u Sarajevu.
Hrvatski pedagoško-knijiz̆evni zbor počinje izdavanje Pedagogijske enciklopedije.
Ivan Dirnbacher otvorio u Zagrebu Prvu hrvatsku tvornicu dvokolica Ilyria.
Izveštaji srpskog konzula iz Prištine: pećke muhadžire, "najgore" arnautske, proteruju na Kosovo; srušene četiri crkve tokom leta i jeseni; kosovski Kolašin u blokadi zbog hajduka Šabana Koprive i Huseina Delića^[9].
Pećka patrijaršija: gradi se reprezentativni konak u severozapadnom delu porte.
Izgrađena Zgrada Oficirskog doma u Beogradu, danas Studentski kulturni centar.
U Srbiji osnovan Savez zemljoradničkih zadruga (daju kredite seljacima).
U tri navrata zabranjivan uvoz svinja iz Srbije u Ugarsku.
Knjige — Jovan Cvijić: "Karst, geografska monografija", Stevan Sremac: "Ivkova slava", J. J. Zmaj: "Snohvatice" i "Druga pevanja".
Đorđe Berović imenovan za kneza/pašu na Samosu (do 1896), uspeva da nađe kompromis između pobunjenih Grka i turskih vlasti.
1895-96 - Emir Afganistana Abdur Rahman Khan potčinjava Kafiristan, preobraća stanovništvo u islam i menja ime zemlje u Nuristan.
Osnovana švajcarska parfimerijska firma Givaudan.
Nauka i tehnika:
- Jagadish Chandra Bose prikazao u Kalkuti prenos mikrotalasnih zraka.
- Razvijen Hampson–Lindeov ciklus za ukapljivanje plinova.
- Napoleon Cybulski izolirao adrenalin.
- Sigmund Freud i Josef Breuer izdali knjigu "Studije o histeriji", uključujući slučaj Anne O.
- Henri Poincaré: Analysis Situs, prvi sistematski tretman topologije.
- Émile Durkheim: "Pravila sociološkog metoda".

Beogradska tvrđava
Pozorišni trg u Beogradu

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1895.

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

1. 1. - J. Edgar Hoover, direktor FBI († 1972)
2. 1. - Folke Bernadotte, filantrop, posrednik UN († 1948)
4. 1. - Leroy Grumman, aeronautički inženjer († 1982)
21. 1. - Cristóbal Balenciaga, modni kreator († 1972)

2. 2. - Nedeljko Čabrinović, jedan od Sarajevskih atentatora († 1916)
6. 2. - Babe Ruth, igrač baseballa († 1948.)
17. 2. - Slavko Ježić, hrvatski književnik, književni povjesničar i prevoditelj († 1969.)
19. 2. - Juraj Krnjević, hrvatski poliitičar († 1988)
21. 2. - Milan Kašanin, književnik i istoričar umetnosti († 1981)
26. 2. - Josip Pavičić, hrvatski književnik († 1963.)

3. 3. - Matthew Ridgway, general SAD († 1993)
10. 3. - Stjepan Gomboš, hrvatski arhitekt († 1975.)
18. 3. - Milovan Gavazzi, etnolog († 1992)
21. 3. - Zlatko Baloković, violinist († 1965)
25. 3. - Đuro Tiljak, hrvatski slikar († 1965.)
28. 3. - Ignjat Job, hrvatski slikar († 1936.)
28. 3. - Stanislav Krakov, srpski oficir, pisac, filmski reditelj († 1968)
29. 3. - Ernst Jünger, književnik († 1998)

April/Travanj – Jun/Lipanj

3. 4.? - Marko Orešković, narodni heroj († 1941)
8. 4. - Dragoljub Jovanović, srpski političar († 1977)

1. 5. - Nikolaj Ježov, šef NKVD († 1940)
6. 5. - Rudolph Valentino, američki filmski glumac († 1926.)
21. 5. - Lázaro Cárdenas, general, predsednik Meksika († 1970)
26. 5. - Dorothea Lange, fotožurnalistica († 1965)

4. 6. - Dino Grandi, fašistički političar († 1988)
8. 6. - Santiago Bernabéu, fudbaler, predsednik Real Madrida († 1978)
10. 6. - Hattie McDaniel, glumica († 1952)
10. 6. - Imanuel Velikovski, katastrofičar († 1979)
11. 6. - NIkolaj Bulganjin, premijer SSSR († 1975)
17. 6. - Ruben Rausing, osnivač firme Tetra Pak († 1983)
24. 6. - Jack Dempsey, bokser († 1983)

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

7. 7. - Trifko Grabež, sarajevski atentator († 1916)
10. 7. - Carl Orff, kompozitor († 1982)
12. 7. - Buckminster Fuller, arhitekta († 1983)
20. 7. - László Moholy-Nagy, slikar, fotograf († 1946)
22. 7. - Pavel Suhoj, aeronautički inženjer († 1975)
24. 7. - Robert Graves, engleski pisac († 1985.)

10. 8. - Vladimir Velmar-Janković, književnik († 1976)

18. 9. - Ivo Tijardović, hrvatski skladatelj, literat i slikar († 1976.)
26. 9. - Avni Rustemi, albanski političar († 1924)

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

3. 10. - Sergej Jesenjin, ruski pjesnik († 1925.)
4. 10. - Buster Keaton, američki redatelj i glumac († 1966.)
4. 10. - Richard Sorge, špijun, heroj SSSR († 1944)
8. 10. - Juan Perón, predsednik Argentine († 1974)
8. 10. - Zog od Albanije († 1961)
9. 10. - Vlastimir Pavlović Carevac, violinista († 1965)
11. 10. - Jakov Gotovac, operni dirigent i skladatelj († 1982.)
13. 10. - Cemal Gürsel, turski general i predsednik († 1966)
19. 10. - Lewis Mumford, historičar, filozof († 1990)
21. 10. - Edna Purviance, glumica († 1958)
25. 10. - Ante Ercegović, hrvatski biolog, svećenik i oceanolog († 1969.)
31. 10. - B. H. Liddell Hart, vojni historičar († 1970)

10. 11. - Jack Northrop, proizvođač aviona († 1981)
15. 11. - Olga Nikolajevna, velika kneginja († 1918)
16. 11. - Paul Hindemith, njemački skladatelj († 1963.)
16. 11. - Ljubomir Micić, teoretičar zenitizma († 1971)
25. 11. - Anastas Mikojan, sovjetski političar († 1978)
25. 11. - Ludvík Svoboda, čehoslovački general i predsednik († 1979)
29. 11. - Busby Berkeley, režiser, koreograf († 1976)

3. 12. - Anna Freud, psihoanalitičarka († 1982)
9. 12. - Dolores Ibárruri, španska političarka († 1989)
14. 12. - Paul Éluard, pesnik († 1952)
14. 12. - George VI., kralj UK († 1952)
28. 12. - Dobroslav Jevđević, četnički komandant († 1962)
30. 12. - Hamza Humo, književnik († 1970)

Kroz godinu

Šota Galica, kačakinja († 1927)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1895.

Januar/Siječanj – Jun/Lipanj

24. 1. - Lord Randolph Churchill, britanski političar (* 1849)
2. 2. - Ljubomir Nenadović, srpski književnik (* 1826)
10. 2. - Mustafa Hilmi Hadžiomerović, bivši reis-ul-ulema BiH (* 1816)
18. 2. - Albrecht von Österreich-Teschen, austrijski general (* 1817)
20. 2. - Frederick Douglass, bivši rob i pisac (* 1818)
26. 2. - Milorad Popović Šapčanin, književnik (* 1841)
28. 2. - Đura Horvatović, srpski general (* 1835)
2. 3. - Berthe Morisot, slikarica (* 1841)
9. 3. - Leopold von Sacher-Masoch, austrijski pisac (* 1836)
10. 3. - Charles Frederick Worth, modni kreator (* 1825)
19. 5. - José Marti, kubanski pjesnik, nacionalni heroj (* 1853.)
21. 5. - Franz von Suppé, austrijski skladatelj (* 1819.)
25. 5. - Ahmed Dževdet-paša, osmanski državnik (* 1822)
29. 6. - Thomas Henry Huxley, biolog (* 1825)
29. 6. - Émile Munier, slikar (* 1840)

Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac

18. 7. - Stefan Stambolov, bivši bugarski premijer (* 1854)
29. 7. - Floriano Peixoto, brazilski maršal i bivši predsednik (* 1839)
5. 8. - Friedrich Engels, njemački sociolog, filozof i revolucionar (* 1820)
8. 9. - Adam Opel, osnivač firme Opel (* 1837)
15. 9. - Jevrem Grujić, srpski političar (* 1827)
28. 9. - Louis Pasteur, hemičar i mikrobiolog (* 1822)
28. 10. - Ivan Filipović, hrvatski pedagog i književnik (* 1823.)
21. 11. - Lenka Dunđerski, ljubav Laze Kostića (* 1870)
27. 11. - Alexandre Dumas (sin), književnik (* 1824)
29. 11. - Eduard Taaffe, austrijski političar (* 1833)
30. 11. - Bogoslav Šulek, hrvatski jezikoslovac (* 1816.)
13. 12. - Ányos Jedlik, svećenik, pionir dinama i električnog motora (* 1800)
20. 12. - Nektarije Dimitrijević, episkop vršački (* 1839)

Kroz godinu

Novica Cerović, crnogorski vojvoda (* 1805)
Anastasija Petrović-Njegoš, velika vojvotkinja (* 1824)
Francis Mackenzie, preduzetnik i filantrop u Beogradu (* 1833)

Reference

↑ Petar Kočić - Prikazi, zabilješke, članci. rastko.rs
↑ "Srpske novine", 24.3.1896, str. 3. digitalna.nb.rs (pristup. 13.3.2017)
↑ Taylor, Habsburška monarhija, Zagreb 1990, str. 150
↑ Istorija srpskog naroda, knjiga 6, tom 1, str. 361
↑ Ćorović, Vladimir. Istorija srpskog naroda - Poslednji Obrenović. rastko.rs
↑ Ćorović, Vladimir (1939). Političke prilike u Bosni i Hercegovini. rastko.rs
↑ Ćorović, Vladimir (1925). Književnost u Bosni i Hercegovini. rastko.rs
↑ "Politika", 29. jul 1935
↑ Оснивање српског конзулата у Приштини 1890.. rastko.rs

[1] Petar Kočić - Prikazi, zabilješke, članci. rastko.rs

[2] "Srpske novine", 24.3.1896, str. 3. digitalna.nb.rs (pristup. 13.3.2017)

[3] Taylor, Habsburška monarhija, Zagreb 1990, str. 150

[4] Istorija srpskog naroda, knjiga 6, tom 1, str. 361

[vcisnpo-5] Ćorović, Vladimir. Istorija srpskog naroda - Poslednji Obrenović. rastko.rs

[vcppubih-6] Ćorović, Vladimir (1939). Političke prilike u Bosni i Hercegovini. rastko.rs

[7] Ćorović, Vladimir (1925). Književnost u Bosni i Hercegovini. rastko.rs

[8] "Politika", 29. jul 1935

[OsKonz1890-9] Оснивање српског конзулата у Приштини 1890.. rastko.rs

[1]