Przejdź do zawartości

Franciszek Skarbek-Malczewski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Franciszek Skarbek-Malczewski
Prymas Królestwa Polskiego
ilustracja
Herb duchownego
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

4 października 1754
Chwalęcin

Data i miejsce śmierci

18 kwietnia 1819
Warszawa

Miejsce pochówku

cmentarz Powązkowski w Warszawie

Arcybiskup metropolita warszawski
Okres sprawowania

1819

Biskup diecezjalny kujawsko-pomorski
Okres sprawowania

1816–1818

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

1783

Sakra biskupia

5 listopada 1815

Odznaczenia
Order Świętego Stanisława (Rzeczpospolita Obojga Narodów)
Sukcesja apostolska
Data konsekracji

5 listopada 1815

Konsekrator

Jan Klemens Gołaszewski

Współkonsekratorzy

Feliks Łukasz Lewiński
Antonin Malinowski

Franciszek Skarbek-Malczewski herbu Abdank (ur. 4 października 1754 w Chwalęcinie, zm. 18 kwietnia 1819 w Warszawie) – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup diecezjalny kujawsko-pomorski w latach 1816–1818, arcybiskup metropolita warszawski i prymas Królestwa Polskiego w 1819. Kawaler Orderu św. Stanisława[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W Rzymie odbył studia teologiczne i w 1783 przyjął święcenia kapłańskie. Był współpracownikiem arcybiskupa Michała Jerzego Poniatowskiego. Pracował jako proboszcz w Mokronosie i Pobiedziskach. W 1780 został kanonikiem gnieźnieńskim, w 1790 – wileńskim. W latach 1801–1805 pełnił funkcję wikariusza kapitulnego archidiecezji gnieźnieńskiej. Od 1806 do 1809 był administratorem apostolskim w diecezji poznańskiej.

W 1806 został mianowany przez rząd pruski, a w 1808 przez księcia warszawskiego Fryderyka Augusta biskupem kujawsko-pomorskim. Prekonizowany 4 września 1815, sakrę biskupią przyjął 5 listopada 1815 w Warszawie.

21 listopada 1815 wygłosił w Warszawie przemówienie na cześć cara Aleksandra I, stojąc jako najstarszy na czele reprezentacji biskupów Królestwa Polskiego, przybyłych przed oblicze cara wraz z wysłannikami wszystkich kapituł katedralnych oraz duchowieństwa[2]. Rządy w diecezji objął 1 czerwca 1816. W 1818 był delegatem apostolskim, któremu powierzono zorganizowanie nowego podziału administracyjnego Kościoła w Królestwie Polskim. Przez cara Rosji Aleksandra I został wyznaczony na pierwszego metropolitę warszawskiego (decyzję cara 2 października 1818 zatwierdziła Stolica Apostolska). Rządy w archidiecezji objął 1 stycznia 1819. Otrzymał dla siebie i swoich następców przywilej purpurowych szat biskupich oraz tytuł prymasa Królestwa Polskiego. W marcu 1819 ciężko zachorował.

17 kwietnia 1819 chorego prymasa nakłoniono do podpisania dekretu kasacyjnego (supresyjnego). W dekrecie do likwidacji przeznaczono 25 domów męskich i cztery żeńskie, zaś w trzech żeńskich zarządzono redukcję liczby zakonnic. Dekret był tak sformułowany, że dawał możliwość dokonywania w przyszłości dalszych kasat. Wykonaniem postanowień dekretu i administrowaniem pozyskanymi funduszami miała się zająć Deputacja Spraw Zniesionych Instytutów Duchownych. Likwidacji uległy w większości domy dobrze uposażone, mające znaczny majątek. Ostatecznie do supresji (kasacji) przeznaczono cztery domy kanoników laterańskich – w Lubrańcu, Mstowie, Warszawie i opactwo w Czerwińsku (najlepiej uposażone w diecezji płockiej).

Malczewski zmarł 18 kwietnia 1819. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim[3].

W XVIII wieku był członkiem loży wolnomularskiej Świątynia Izis[4].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Zbiór pamietników do historyi powstania polskiego z roku 1830-1831. Lwów: 1882, s. 679
  2. Gazeta Warszawska, 1815, nr 94, s. 1.
  3. Katakumby rząd 135-5. Cmentarz Stare Powązki: Franciszek Skarbek Malczewski, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-23].
  4. Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, [w:] „Archiwum Komisji Historycznej”, t. XIV, Kraków 1930, s. 303.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999, Warszawa 2000.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]