Przejdź do zawartości

Jerzy Albrecht Denhoff

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jerzy Albrecht Denhoff
Ilustracja
Herb duchownego
Kraj działania

I Rzeczpospolita

Data urodzenia

7 kwietnia 1640

Data śmierci

16 marca 1702

Miejsce pochówku

Jasna Góra

Biskup diecezjalny przemyski
Okres sprawowania

1689–1701

Biskup diecezjalny krakowski
Okres sprawowania

1701–1702

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Nominacja biskupia

1 kwietnia 1686

Sakra biskupia

brak danych

Sukcesja apostolska
Konsekrator

Andrzej Chryzostom Załuski

Współkonsekratorzy

Jan Mikołaj Łubieniecki
Michał Szembek

Jerzy Albrecht Denhoff (lub równoważnie Doenhoff) herbu Dzik (ur. 7 kwietnia 1640, zm. 16 marca 1702) – kanclerz wielki koronny, biskup kamieniecki w latach 1685–1687[1], przemyski w latach 1689–1701 i krakowski w latach 1701–1702, prepozyt płockiej kapituły katedralnej w latach 1693–1701[2], kanonik krakowski, kustosz poznańskiej kapituły katedralnej w latach 1671–1676, kanonik poznańskiej kapituły katedralnej w 1671 roku[3], kanonik kapituły katedralnej chełmińskiej, administrator opactwa witowskiego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był synem Zygmunta i Teresy Anny Ossolińskiej. Odbył studia teologiczne w kolegium jezuickim w Rzymie[4]. Deputat kapituły katedralnej poznańskiej na Trybunał Główny Koronny w 1671 roku[5]. W 1686 roku został biskupem kamienieckim, w 1687 osobistym kanclerzem królowej Marii Kazimiery. W 1690 został biskupem przemyskim. W 1688 mianowany kanclerzem wielkim koronnym.

Po ujawnieniu ateizmu Kazimierza Łyszczyńskiego domagał się dla niego kary śmierci[6]. Był początkowo stronnikiem Marysieńki, później skłaniał się w stronę stronnictwa profrancuskiego. Po zerwanym sejmie konwokacyjnym 1696 roku przystąpił 28 września 1696 roku do konfederacji generalnej[7]. W czasie elekcji po śmierci Jana III Sobieskiego, w 1697 popierał kandydaturę księcia Contiego. Jako kanclerz wysłał do Ludwika XIV pismo zawiadamiające o wyborze księcia na króla Polski. 5 lipca 1697 roku podpisał w Warszawie obwieszczenie do poparcia wolnej elekcji, które zwoływało szlachtę na zjazd w obronie naruszonych praw Rzeczypospolitej[8]. Był elektorem Augusta II Mocnego z ziemi lwowskiej i przemyskiej w 1697 roku[9] i z jego rąk otrzymał w 1701 biskupstwo krakowskie. Biskupem krakowskim był zaledwie pół roku. Pochowany został w rodzinnej kaplicy na Jasnej Górze w Częstochowie (był ostatnim pochowanym tam członkiem rodu).

Miejsce pochówku Jerzego Albrechta Denhoffa, kaplica św. Pawła I Pustelnika na Jasnej Górze, mauzoleum grobowe Denhoffów (z elewacją licowaną rustyką)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Kazimierz Piwarski, Jerzy Albrecht Denhoff, w: Polski Słownik Biograficzny, Kraków 1939-1946 t. V, s. 113-114.
  2. Antoni Julian Nowowiejski, Płock : monografia historyczna / napisana podczas wojny wszechświatowej i wydrukowana w roku 1930, Płock [1931], s. 354.
  3. Mikołaj Pukianiec, Organizacja i funkcjonowanie poznańskiej kapituły katedralnej w XVII wieku, s. 28, 36.
  4. Alfons Mańkowski, Prałaci i kanonicy katedralni chełmińscy : od założenia kapituły do naszych czasów, Toruń 1928, s. 32-33.
  5. Mikołaj Pukianiec, Organizacja i funkcjonowanie poznańskiej kapituły katedralnej w XVII wieku, s. 136.
  6. Wiesław Mercik, Bez płaszcza z gronostajów. Kraków 1988, s.80.
  7. Konfederacya Generalna Ordinvm Regni & Magni Dvcatus Lithvaniæ Po niedoszłey Konwokacyey głowney Warszawskiey umowiona Roku Pańskiego 1696. dnia 29 Miesiąca Sierpnia, [1696], [b.n.s.]
  8. Obwieszczenie do poparcia wolney elekcyey roku Pańskiego tysiącznego sześćsetnego dziewięćdziesiątego siodmego. [Inc.:] Actum in castro Ravensi sub interregno feria quinta post festum sanctae Margarethae [...] proxima anno Domini millesimo sexcentesimo nonagesimo septimo. [b.n.s]
  9. Suffragia województw i ziem koronnych i W. X. Litewskiego zgodnie na [...] Augusta II obranego króla polskiego [...] dnia 27 VI i przy poparciu wolnej elekcjej jego [...], s. 33.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Wiesław Mercik: Bez płaszcza z gronostajów. Kościół a państwo i prawa człowieka. Kraków: KAW, 1988, s. tak. ISBN 83-03-02361-6.