Przejdź do zawartości

Lublin R.XVI

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
R-XVIB
Ilustracja
Lublin R-XVIb SP-AKP
Dane podstawowe
Państwo

 Polska

Producent

Plage i Laśkiewicz (Lublin)

Typ

samolot sanitarny, transportowy i komunikacyjny

Załoga

trzy osoby

Historia
Data oblotu

1932

Lata produkcji

1933 – ?

Dane techniczne
Napęd

9-cylindrowy silnik gwiazdowy Škoda (Wright Whirlwind J-5)

Moc

164 kW (220 KM)

Wymiary
Rozpiętość

14,93 m

Długość

10,08 m

Wysokość

2,96 m

Masa
Własna

1150 kg

Startowa

1630 kg

Zapas paliwa

256 l

Osiągi
Prędkość maks.

190 km/h

Prędkość wznoszenia

na wysokość 1000 m: 6 min 30 s

Pułap

4460 m

Zasięg

800 km

Dane operacyjne
Uzbrojenie
brak

Plage i Laśkiewicz (Lublin) R-XVI – trzymiejscowy samolot sanitarny, transportowy i komunikacyjny produkcji polskiej z okresu dwudziestolecia międzywojennego.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Ministerstwo Komunikacji zamówiło w zakładach Plage i Laśkiewicz samolot pasażerski będący rozwinięciem koncepcji Lublina R.XI. Inżynier Jerzy Rudlicki opracował projekt nowego samolotu, w którym zmieniono obrys płata z eliptycznego na trapezowy oraz zmniejszano ciężar własny konstrukcji.

Oblot w lutym 1932 roku został przeprowadzony na lotnisku fabrycznym przez pilota – oblatywacza Władysława Szulczewskiego[1]. Samolot został skierowany na testy do Instytutu Technicznego Lotnictwa w Warszawie, a następnie na próby w PLL LOT. Badania ujawniły małą wytrzymałość konstrukcji, co powodowało zmniejszenie dopuszczalnego ciężaru użytecznego i ograniczenie liczby przewożonych pasażerów do dwóch. Te ograniczenia spowodowały, że konstrukcja przegrała konkurs na samolot pasażerski ogłoszony w PLL LOT, zwycięzcą został PWS-24[2].

Samolot został zwrócony do wytwórni, gdzie został poddany modyfikacjom. Wzmocniono kadłub, a kabinę transportową przebudowano tak, by samolot wykorzystywać jako maszynę sanitarną. Prototyp oznaczony znakami SP-AKP został oblatany w połowie lutego 1933 roku. Samolot został zaprezentowany na VII Konkursie Lotnictwa Sanitarnego w Madrycie w dniach 1–4 czerwca 1933, gdzie zdobył pierwsze miejsce. Osiągnięte sukcesy (poza nagrodą samolot wykonał również rajd o długości 5730 km na trasie Warszawa–Madryt–Warszawa) spowodowały pojawienie się zamówień na egzemplarze seryjne. Zbudowano łącznie pięć egzemplarzy R-XVIb[3].

W dniach 1–4 lipca 1938 roku samolot pilotowany przez kpt. Leszka Karczewskiego wziął udział w Międzynarodowym Konkursie Lotnictwa Sanitarnego w Esch-sur-Alzette w Luksemburgu. Podczas tego konkursu wykonano pokaz desantu patrolu sanitarnego z pokładu Lublina[4].

W czasie niemieckiej inwazji na Polskę we wrześniu 1939 roku w służbie polskiego lotnictwa wojskowego znajdowało się jeszcze sześć samolotów. Wykorzystywano je do ewakuacji rannych. Żadna z tych maszyn nie przetrwała wojny.

Wersje

[edytuj | edytuj kod]
  • R-XVIa - prototyp samolotu z modernizacjami
  • R-XVIb - samolot produkcji seryjnej

Konstrukcja

[edytuj | edytuj kod]

Lublin R.XVIb był konstrukcją w układzie wolnonośnego górnopłata.

Kadłub o konstrukcji kratownicowej spawanej z rur stalowych, kryty w okolicach silnika blachą a dalej płótnem. Kabina załogi dwuosobowa, prawy fotel przeznaczony dla mechanika pokładowego lewy dla pilota. Wyposażona w tablicę przyrządów zawierającą: prędkościomierz, zakrętomierz, wysokościomierz, busolę, obrotomierz, termometr i manometr oleju oraz wolant i orczyk. W przedziale sanitarnym znajdowało się miejsce dla sanitariusza oraz dla dwóch chorych (przewożonych na noszach umieszczonych jedne nad drugimi). Drzwi wejściowe do kabiny załogi znajdowały się z prawej strony kadłuba, nosze wkładano również z prawej strony[5].

Płat jednoczęściowy o obrysie prostokątno-trapezowym, dwudźwigarowy, kryty sklejką. Wyposażony w lotki, w centralnej części mieścił się zbiornik paliwa o pojemności 256 litrów[6].

Podwozie stałe, trójpunktowe z płozą ogonową. Golenie główne wykonane z rur stalowych z amortyzatorami olejowo-powietrznymi typu PZL-235 mocowanymi do płata. Koła główne z hamulcami pneumatycznymi. Płoza ogonowa amortyzowana sznurami i krążkami gumowymi[6].

Napęd – 9-cylindrowy silnik gwiazdowy (Wright Whirlwind J-5) (budowany na licencji przez Skodę), napędzającym drewniane dwułopatowe śmigło o stałym skoku. Silnik był zamontowany na łożu z rur stalowych, oddzielony od kadłuba ściną ogniową. Na łożu silnika znajdował się zbiornik oleju o pojemności 23. litrów i gaśnica[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Glass 1976 ↓, s. 160.
  2. Glass 1976 ↓, s. 161.
  3. Cynk 1971 ↓, s. 317-318.
  4. Sukcesy polskiego lotnictwa sanitarnego w Luksemburgu. „Skrzydlata Polska”. 6-7/1938, s. 174-175, czerwiec-lipiec 1938. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
  5. a b Glass 1976 ↓, s. 162.
  6. a b Cynk 1971 ↓, s. 320.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]