Przejdź do zawartości

Chińskie liczebniki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Odpowiedniki liczb w języku chińskim

Chińczycy stosują system dziesiętny, w którym cyfrom arabskim od 1 do 9 odpowiadają znaki: 一, 二, 三, 四, 五, 六, 七, 八, 九 oraz 十 jako 10. Używają również zera zapisywanego jako 零, lub zapożyczonym znakiem 〇 (w chińskim piśmie tradycyjnie nie ma okrągłych kształtów) i bez którego ich system zapisu długo był się w stanie obejść.

Liczby większe od 10 zapisywane są przez łączenie cyfr 1–9, oraz cyfr dla kolejnych rzędów wielkości 十 (10), 百 (100), 千 (1000) oraz 万 (10 000). I tak np. 十一 (11), 二十 (20), 一百四十七 (147) itd. Przy dużych liczbach niższe rzędy wielkości są omijane, np. 四万六 (46 000), a liczby, w których obok dużego rzędu wielkości występuje również rząd niski, przedzielane są jednym zerem, niezależnie od tego, jak duża jest różnica między rzędami np. 一千〇一 (1001).

O ile w systemie stosowanym w Europie przy dużych liczbach podstawową jednostką jest tysiąc (np. „tysiąc tysięcy” – milion), w Chinach „jednostką podstawową” jest 万, czyli dziesięć tysięcy (miriada), np. 十万 (100 000), 百万 (1 000 000), 千万 (10 000 000). Podwójny 万, czyli 100 000 000, zapisuje się znakiem 亿.
System ten jest zdublowany przez znaki oficjalne, z którymi można się spotkać np. na banknotach. W wymowie mandaryńskiej są one odczytywane tak samo.

Tabela

[edytuj | edytuj kod]

(T) oznacza tradycyjne pismo chińskie
(U) oznacza uproszczone pismo chińskie

Wymowa
(pinyin)
Zapis
oficjalny
Cyfry
zwykłe
Wartość Opis
líng 0 W tym przypadku tradycyjny znak 零 jest stosowany częściej niż zapożyczony – 〇
1 także 弌 (zapis przestarzały)
么 (T) lub 幺 (U) yāo – przy wymowie numerów telefonów, pokoi itd. w ChRL, co ma ułatwiać odróżnianie cyfr.
Słowo yī ma bowiem wiele znaczeń i może prowadzić do nieporozumień (np. yì to 100 000 000).
èr (T)
贰 (U)
2 także 弍 (zapis przestarzały)
兩 (T) lub 两 (U) liǎng – kiedy mowa np. o „dwóch osobach” (klasyfikator)
sān (T)
叁 (U)
3 także 弎 (zapis przestarzały)
參 (T) lub 参 (U) sān
4
5
liù 6
7
8
jiǔ 9
 Wielokrotności 10
shí 10 Czasami używana forma 什 jest niedopuszczalna.
niàn 念 lub 貳拾 廿 lub 卄 20 卄 jest rzadko używany,
廿 i 卄 stosuje się głównie w kalendarzach
Zapis stosowany na ogół to 二十
叄拾 30 卅 jest rzadko używany,
stosuje się głównie w kalendarzach
Zapis stosowany na ogół to 三十
肆拾 40 卌 jest rzadko używany
Zapis stosowany na ogół to 四十
bǎi 100
qiān 1000
wàn 萬 (T)
万 (U)
104 Podstawowa jednostka do tworzenia dużych liczb w systemie chińskim
 Wielokrotności 10 000
億 (T)
亿 (U)
108 Wartość w klasycznym chińskim

obecnie także: 105.

zhào 1012 Wartość w klasycznym chińskim

obecnie także: 106, 1016(Przedrostek SI)

jīng 1016 Wartość w klasycznym chińskim

obecnie także: 107, 1024, 1032.
Inne forma: 經 (T) lub 经 (U) jīng

gāi 1020 Wartość w klasycznym chińskim

obecnie także: 108, 1032, 1064.

1024 Wartość w klasycznym chińskim

obecnie także: 109, 1040, 10128.
Przedrostki SI są nazywane 尧 yáo (T) lub 佑 yòu (U) (jotta)

ráng 1028 Wartość w klasycznym chińskim

Obecnie także: 1010, 1048, 10256.

gōu 1032 Wartość w klasycznym chińskim

Obecnie także: 1011, 1056, 10512.

jiàn 1036 Wartość w klasycznym chińskim

Obecnie także: 1012, 1064, 101024.

zhèng 1040 Wartość w klasycznym chińskim

Obecnie także: 1013, 1072, 102048.

zài 1044 Wartość w klasycznym chińskim

Obecnie także: 1014, 1080, 104096.

1048 Wartość w klasycznym chińskim
hénghéshā 恒河沙 1052 Wartość w klasycznym chińskim
阿僧祇 1056 Wartość w klasycznym chińskim
那由他 1060 Wartość w klasycznym chińskim
不可思議 1064 Wartość w klasycznym chińskim
無量大數 1068 Wartość w klasycznym chińskim
 Podwielokrotności 10
fēn 1/10 decy jako Przedrostek SI
1/100 centy jako Przedrostek SI
háo 1/1000 mili jako Przedrostek SI
10−4 Wartość w klasycznym chińskim
10−5 Wartość w klasycznym chińskim
wēi 10−6 mikro jako Przedrostek SI
xiān 10−7 Wartość w klasycznym chińskim
shā 10−8 Wartość w klasycznym chińskim
chén 10−9 Wartość w klasycznym chińskim

Przedrostek SI nazywa się 奈 nài (T) lub 纳 nà (U) (nano)

āi 10−10 Wartość w klasycznym chińskim
miǎo 10−11 Wartość w klasycznym chińskim
10−12 Wartość w klasycznym chińskim

Przedrostek SI nazywa się 皮 pí (piko)